Katalog

Mürekkep bulununca bir de yazma aracı gerekmiş. Kalem böylece boy göstermiş tarih sahnesinde. Ağaç ve kamış yontulmuş, kalem olmuş. Insanoğlu önceleri ne bulursa, nereyi bulursa yazmış; taş parçalarına, kemiklere ve kurutulmuş derilerin üzerine. Ardından kâğıt bulunmuş... Yapı Kredi Bankası KültürMerkezi'nce düzenlenen "Mürekkep Zamanlar" sergisinde ve hazırlanan katalogda 700 yıllık süreçte kalem medeniyeti anlatılıyor. Once "kelam" vardı sonra kalem MURAT URAL aşlangıçta Kclam var idi, ve Kelam Tanrı nezdinde idi, vc Kelam lanrııdı",dıyorkutsal kitaplar. Sonra "Kalem" var oldu, vc"kalem" insan nezdinde idı,ve"Kalcm" insandı, diyor kutsal olmayan insan cscrikilaplar. Kelam; yanısöz. BaşlangıçtasadeceTanrı'nın sesi duyulmuş; ses söz, söz Tanrı olmuş. Sonra insan yaratılmış. hırgün insan kendi sesini.kendi sö/ünüduymuş.Tann değilmiş, bu nedenle sesini dört bir yanda duyuramaz, sözünüdinletemezmiş.Sesi vesö R zü zamanın sonsuz sarmalında yutulup gidermiş. Scsim ve sö/üm her yanda duyulsun, kaybolmasın dcmiş ve yazıyı bulmuş. Uzaklıklaravezamanakarşıyazı. Vebasarmış.Sesinivesözünüyüzyıllarötesine,sonsuzluğa taşımış. Tanrı 'nın sözleri dc yazı olmuij. Kutsal kitaplarında Tanrı, bu ke7 "Okıı" diyc buyurmuş insanoğluna. "Söz" ve "sö/cü" unutulmuş, "yazı" vc "yazar" ortayaçıkmış. Yazıylabirlikteya/ınaaraçlangcrekmiş. ncrcye yazılaeak? Ne ile yazılacak? Başlangıçta insanoğlu sözlerini taşlara kazımış, kil levhalaraeizmiş, sonra pişirmişo levhaları.Lcvhalarlabirlikteinsanınsözüde pişmiş,olgunlaşmış. Sonra madeni plakalar üzerine işlemişler bınlerce yıllık sözlcrini, tarihlerini,inanışlannı,ef'sanelcriniyazıya dökmüşler. Taşlar ve levhalar, bu sağlam ve "kalıcı"ara(;lar, sözleri dekalıcıkılmış, bugünlerculaştırmi!}. Rırkıltabletın üzerine ilksözünüyazanilk "yazar"ın yazma aracı, yani "kalem"i herhaldc ucu sivri bir madeni çııbuktu. Rir tas; kütleyioymayavali!>anbirilk"yazar"ınkalenıi dchcrhaldc ucu sivri madeni birmurçtu.Sonra bir devrim oldu. Nezamanve nerede,tambilınmiyor. insanlarmürckkebibuldu. Ansıklopcdilcr mürckkcbin bundan 40004500 yıl öncc, o zamanlarda kesfedi I. i lcn pek cok şey gibi Mısır'da ve (,'ın'de bulunduğunu söy lüyor. Yazarlarkendi nıürekkcplerini kendileriyaparlarnıış. Formülüdcgişirmi^amailk ya7arlardan birisi birzaman tünclinden geçerck bugüne gclmiş olsa, T V 'den mürekkep yapmatekniğinİ!>öyleanlatahılırdı:"Uırölçekisyadakurumu.birtutam/amklıbirçözelüylckarif)tınnı/.(lsıarctnıeyini/kullandığı /amkı açıklamaz. O bu sırı ı y ıllarca ustasının yanında karın lokluguna culışarak ögrenmi'jtır.) Sonra ü/erınde ıncc u/.un oluklar açılmı^ bir kalıba dökerck kurutunuz. Mürekkep kııruyunca çubuklarhahndc çıkarınız. Miiıekkebinizlıazırdır"Iwetşaşırmayımı/. ilk mürckkcplerkatıymı^. Ancak kııllanılaffağı zuman sıılandırılır ve bildiğimiz sulu mürekkep olıırmusj. Miirekkcbı bulunca bir de yazma aracı gerekmiş. Kalem böylece boy göstermıs; tarih sahııesinde. En uygun malzeme ağaç vc tabi ı ki kamış. Ağac vc kamış yonlulmuş kalem olmuş. Mürekkebebanılmış,ya/ı olmuş. tnsanoğlu önceleri ne bulursa, nercyı bulursa yazmış; taş parçalarına, kemiklere ve kurutulmuş derilerin üzerine. Sonra kâğıt bulunmuş. Tabiibunlarıişleyccek insan sonucta; yani el, elin hiincri. tlk yazarlardahaçok başkalarının sözlcrıni ya/mışlar kalemleriyle. Bunlara"kâtip"demişler. Munlarsadecckalem hâkimiyetleriylc, yani güzel yazmaktaki hünerleriyle önc çıkmışlar. Sonra kcndı sözlerini yaznıayabaşlamışlar. Uunlara"yazar" demişleı. Yazaıların elleri belki çok hüııcrli dcgilmiş amaakılları hüncrliymiş. ()nların akıl hünerlerini lıünerli ellcr yazıya dökmüş, harfharf, satırsatır. Böylece yazıyla bırlikte kalem, mürekkep, kâğıt ve insan, yani el vc akıl bir daha ayrılmamak üzere (acaba?) bııluşmuşlar. Koleksiyondan sergiye t T Yapı Kredı Bankası Kiiltür Mcrke/i, haziranayıiçinde, Istanbul'da Vedat NcdimTör Müzesi'nde yazınııı vc kalcmın toplıımıımuzdaki geçmişini "Mürekkep Zamanlar700 Yıllık Süreçte Kalem Medeniyeti"adlı bırscrgıyleızlemeyesundu.Scrgilenenobjeler Mchmct Akgül'ün kolcksıyonundan seçilmiştı. Sergının hazırlanması Scnnur Şentürk'c.tasarımı ıseC'engız Kabaoğlu'na ait. Sergiy leaynı adla ve ünis Batur'un sunuşuyla, I 1 I sayfalık.kapsamlı vcö/enlcha7irlanmış bir katalog da yayımlandı. Katalogda sergideyeralanobjelerinfoloğrafları