Katalog

CUMHURİYKT DERGt G azetelerin üçüncü sayfalarındaküçük bir haberdi, "Hırsız ressamı öldürdü". Resmin, "hırsızları" öldüremediği bir ülkede, gazetecinin kanla yakın bağinın anlatıcısıydı haberin sunuluşu. lnsan yoktu, hayat ve renk de... Adanmış hayatlar, gücün çamuruna bulaşmış her türden ayakkabının altında ezilebilirdi... Seniye Fenmen de yetmiş dokuz yılını resme adamıştı.Gazeteler.iştebunugörmeyecekti. Oysa, annesiyle birlikte bir sergi açması önerilen oğlu Orhan Taylan, "Ben, kimim ki" diyecekti "Böyle bir ustayla sergi açabileyim..."Bunlarbiranneyeövgüsözlerideğil,"usta"lıkkarşısındahafifçebirbaşeğişti... Otuzlu yaşlannın ortasında, üç çocuğa, alışılmış ve sıkıştınlmış bütün kavramlara rağmenyenibiryolseçmiştikendine Seniye Fenmen, resim... Kendisiyle ikiyılönce yaptiğımız röportajda işte bu adanışın öyküsünü anlatmıştı, akl ıy la yüreğinin o serin yolculuğunu... Buyolculukta, üstelik yetmişdokuz yaşında,ondörtyaşındakibirkızçocuğunun çantasını taşımaisteğini,"Amabeni mahcup ediyorsun" diyc geri çevirebilecek kadar insandanyanakalacaktı. Aynıyanyanalılt.oğlunun evine kurdurduğu alarm sistemini kullanmasını engelleyecekti, çünkü komşulan sesten rahatsiz olabilirdi. Hırsızsa cinayet aleti olarak Fenmen 'inadamışlığııu seçecek, başına bronz heykelle vuracaktı... hers.eyyadabaşkaldınlır. Hayata verme, bir kabulleniştir, bir boyuneğış, bir vazgcçiş. Başkaldırıiseözgürlükfür. Ozgürlüksealıp başını gıtmek... Seniye Fenmen işte obaşını alıp gidenlerden biridir. Üstelik kırk yaşında, üstelik üç çocukla, üstelik kokusunu o güne dek hiç hissetmediği parasızlıkla tutar özgürlüğün ucundan. Bir resim vardıryüreğinde taşıdığı... ünunla özgürleşir, özgürleştikçe daha çok verir kendini resme... Okmeydanı. Darsokakları,naylonayakkabıdan yeni kurtulmuş çocuklan, apartman girişlcrinde hayatı soluyan kadınlan, ağız dolusu küfürlerle kendilcrini var etmeye çalışan erkekleriyle umarsız insanlann mekanı. Bütün mimari anlayışlan yok sayan, baş sokmaktan öte bir de dünyalığım olsun diye yapılmış apartmanın zemininde bir atölye. Tamamlanmış, yanm kalmış tablolar, henüz el değmemiş tuval ler, seramik panolar, boyalar, fırçalar ve çamurla y üklü atölyenin kullanıcısıise Seniye Fenmen. Resme verilmiş kırkküsuryılınvebaşkaldınnınanlatıcısi... Paşatorunu Seniye Yeniköy'dcki yahda sıradışı günlcrden biriydı. Çünkü Mıthat Paşa'nın kızı Memduha Hanım'ın bir torur.udaha olacaktı. Oğlu Refik Fenmen' in de üçüncü çocuğuydu beklenen. Refik Bey, Isviçre ve Belçika'da birer fakülte bitirip elektrik mühendısı olmuştu. Lamia Hanım'ın bir kız doğurduğu haberi geldiğinde, bu ycni doğanın her zaman "muhtcrem bir insandı" diye anacağı Memduha Hanım'ın gözleri doldu. Bebeğe Seniye ismini verdiler, yüksek, ulu, yüce olsun diye... Kendinden sonra doğan iki kardeşıyle birlikte beş çocuk arasında tek kızdı Seniye. Yeniköy'den sonra Bebek'teki Kırmi7i Yalı ve Lirenköy 'dc M ıthat Paşa Konağı 'nda geçen çocukluğundan tek bir şey, disiplin denilen o sıkıcı, boğucu anlayış kalacaktı yüreğinde. Şimdi durun, s.imdi yatın, şimdi oynayın, şimdiyemekyiyin...Sınırlarkonmuştu,çocukluğun düşlerinin bile yıkamayacağı, değiştiremeyeccği sınırlar... Seniye ycdi yaşlanndaydı. Eve gelen bir konuk, laf arasında aldıklandisiplineövgüleryağdırıp,"kıymetini bilin" demişti. Karşı çıktı Seniye, "Hayır"dedi"Keşkebağımsızolabilsem"... Ilk eğitimini özel öğretmenler eşliğinde evde tamamlayan Seniye, beş y ıl Amerikan Kız Koleji 'nde, bir yıl da Ankara Kız Lisesi 'nde okudu. Çünkü baba Fenmen Ankara Belediyesi'nin otobüs işletmesini kurabilmek için bu kentte görev almıştı. Bu iş bitince Istanbul'a döndüler. Mezun olduğunda BoğaziçiKızLisesi'ndeydi.Hvdenuzakta, okuldaykenbağımsızhissedebiliyordu kendini. Gençliğinbaşdöndürücühızıiçinde bir yandan piyano ve bale dersleri alıyor, bir yandan da tenis oynuyordu. Kırmızı Yalı 'dan denize atlayıp, kendini Boğaz'ın sulannabırakmak...Enbüyükkeyfibuyduişte. Klmln hayatı? Resim yapmak mı özgürlcştirir insanı, yoksa özgürlüğün ucundan tutan insan mı resim yapar? Renkler vc çizgilerin peşine neden takılıp gider insan? Kendini mi anlatır, hayatı mı?Nedir hayat? Sorulargecikirbazen... Çünkü insan için aslolan yaşamaktır. Bir şeylcrin yolunda gitmediğinin, kapının sürckli gıcırdadığının, birdenbireiçininüşüdüğünün,elegeçirdiğinisandığışeyleribirandayitirebileceğinin, varmış,yapıyormuş,görüyormuş,yaşıyormuş gibi yaptığının farkına vardığında üşüşüvenr sorular birden, "Neden? Kimin için? Kimin hayatı bu?" Sıra yanıtlardadır artık. Ya hayata verilir Resmi yüreğiydi, öliinı vakışnıadı tııvale... Resim yapmasa ölürdü Seniye Fenmen... Öyle demişti. Yetmiş dokuz yaşına rağmen ayaktaydı ve ya çamur, ya tuval ya öğrencileri vardı hayata dokunduğu. Ölüm, bir hırsız kesilip pencereden sızdı. Cinayet aleti, bir başka sanatçının bronz heykeli olacaktı. Berat Günçıkan'ın Fenmen'le 1995 yılında yaptığı röportajı, Hatice Tuncer'in fotoğraflanyla yayımlıyoruz. Seniye Fenmen 'in seramik çalışmalarından... Kız olmanın ağırlığı... Yine de yolunda gitmeyen, Seniyc'yi üzen şeyler vardı. Ailenin tek kızı olmasınakarşın sürekli hor görüldüğünü düşünüyordu. Bir kuruntu dcğildı bu. Bütün evin işi onun üzerindcydi. Kardeşlerinin pantolonlarını gömleklerini ütülemek de onun işiydi. Oysa,sonradankonsolosolacakRasim Fenmen, müziği yaşam biçimi niteleyecek Mithat Fenmen, elekîrikrnühendisliğiyle baba mesleğini yürütecek Sabahattin Fenmen ve sefirolaraİcmesleğeatılacak Şefik Fenmen biryere davetedildiklerindebutekkızkardeşlerini yanlannaalmayacaklardı."Sen"diyeceklerdi,"Kızsın,bununiçinevdeotur"... Lamia Hanım'ın tutumu daoğullarından pek farklı değildi. Hatta biryıl, yılın annesi seçilmişti de, onurlanmıştı. Ama bu onurlanma dört iyi oğul yetiştirdiği içindi. Seniye'nin adı bilc yoktu ortada... Hem Refik Bey hem de Lamia Hanım hem oğullarına hcmdeSeniye'yeyakınlıkgöstermezlerdi.