Katalog

9ŞUBAT 1997. SAYI 568 • fi/Ao V« ötdürenler belhi uftun yurarlunmz umuduyla cinayeti ayrtntılarıyla anlattılar. soru güvenlik güçlerinin kimin emriyle hareketettiği. Komisyon üyeleribuzorbalığın altından Kruger ve Vorster' ın çıkacağını ileri sürüyor. Bu iki liderin bııgün ölmüş olması? aynı dönemde yönetimde bulunan diğer politikacılarındayargıdankurtulacağıanlamınagelmiyor. TanıyanlarBiko'nunolağanüstübirkişiliğesahipolduğunusöylüyor. Irkçılıkkarşıtı eylcmlerc kalkıştığında nc ile karşılaşacağı nı ve başına neler gelebileceğini gayet iyi bıliyordıı. Bııgün Biko'nun "özgiirlük çiğlığı", ırkçı politikaların egemen olduğu ülkelerin dört bir yanında yankılanacak; sessiz çoğunluğa yol gösterecek. Gerçeğl, tüm gerçeğl... Güney Afrikalı yazar veTV programcısı PictcrDirk Uys' un kaleıninden, Gerçek ve UzlaijmaKomisyonuadıaltındaçalüjmala rını sürdüren soru^turma komisyonuna gelüyorlar. Bukişilerdoğruyusöylüyorolabilir. Ancak olağanüstüdönemleriaşmak için nişyerayırdı: Nürnberg Duruşmalarrnın üzerinden 50 olağanüstüdavraniijlargerekiyor. Hcrkcsin kcndini süttcn çıkmış ak kaijik yılgeçti. Şimdi Güney Afrika'dabenzerbir gibi gördüğü bir ortamda Gerçek ve Uzlaşgirişimintohumlarıatılıyor. Aparthciddöneminin ırkçı cellatları ;>imdi suçlu iskemle ma Komisyonu kimlerısorgulayacak? Tiim sınde; affedilme umuduyla komisyon üyclc tanıkların öldüğü, tüm belgelerin yakıldığı bir ülkede tanık ve kanıt nasıl bulunacak? rinc şöy lc sesleniyorlar:" Yoldaşlar, eskiden Dosyalannyokedildiği.isimlerindeğiştırilhiç kullanmaya gerek görmediğim vıcdanım şimdı size gerçekleri anlatmamı emre diği bir ortamda geçmiş nasıl araştırılacak. Geçmişini unutmak zorunda bırakılan bu diyor." ulus şimdi boş gözlerle geleceğinden medet Soruşturma komisyonu, politik spektruumuyor. Boş gözlerle bakıyor, çünkii son yılmun diğer ucunda yer alan eski teröristler ve larda tüm ulusun beyni çıkartıldı ve yerine yorgun ANC direniijçilerinden oluşuyor. futbol yerleştirildi. Şimdi güç onlarda. Amaçları gcrçeği ortaya çıkartmak mı yoksa daha derinlere göınmek Clnayetlere gerekçe mi? Bunu zaman gösterecek. Komisyon oturumlarının gözyaşı vc öfkc GcrçekvcUzlaşma Komisyonu, olaylan sağanaklarınasahneolması muhtemel; doğdışardan izleyenlere göre gereksiz. (,'ünkü ruolması imkânsız görünen pek çok söylenonların tuzu kuru. Oysa şimdi çok eskilerde kalmış gibi görünen, o insanlığın unutuldu tigerçeklikkazanacak;masumiyetmaskcsi ğu dönemde sevdiklerini ve yakınlarını yiti altında yaptıkları rczilliklcre kılıf uydurmayaçabalayansorumlular komisyon önünde renlerböyledüijünmüyor. Onlarancak gerağlayıp sızlayarak kendilerini aklamaya çaçeğin ortaya çıkması ve suçluların cezalanlışacak; acı tebessümler dudaklarda sabitledırılmasıylahuzurakavuijacaklar. necek. O günkü koşullaröne sürülerek cinaŞu anda Güney Afrika, ancak Mel Broyetlere gerekçe bulunacak. oks'unkomedifilmlerineözgüsaçmalıklaBu ülkede gerçek pek çok zorlu aşamadan rasahneoluyor. Apartheidpolitikalannıen geçerekbugünlereulaşmayıbaşardı.Uygarufakbirrahatsızlıkduymadanuygulayanlar, lık ışığının sonsuza dek söndüğü sanılan o bugün Gerçek veUzlaşmaKomisyonu'nun karanlık dönemlerde, gerçeği savunanlarhaönünde kuyruklaroluşturuyorvebüyük bir pislerdeçürüdü.Birsonrakiaşanıadayalan rahatlıklayaptıklarırezillikleri bir bir ortaya döküyorlar. Tetikleri nasıl çektiklerini, bom ile aynı kefeye konulan gerçek, tüm felaketlerin nedeni olarak lanetlendi. Derken bubaları nasıl yerlcştirdiklcrini, vücutları nasıl günleregelindi ve şimdi yücebir kavram olakcstıklerinı anlatmaktan çekinmiyorlar. rak yere göğe konulamıyor. Çünkü onlara bunları anlatmaları emrcdiliBcyaz ırkın siyahlara yaşam hakkı tanımayor. Hepsinin soruşturmaya "Biz yalnızca dığı eski dönemlerde gerçekleri gizlemeyi emirlere uyduk" diye başlamaları rastlantı sanat haline getirenler bugün suçlu sandaldeğil. Onlar zaten bugüne dek hep söyleneni ycsinde, timsah gözyaşlan dökerek, gerçekyapmak ilc y ükümlüydüler ve ne yaptılarsa leri dile getiriyorlar: "Saygıdeğer komisyon bariij veülkeleri uğrunayaptılar. üycleri, ifademdc katıksız ve yalın gerçeği Itirafçılarbuseferdepaçayıkurtaracaklar di lc getirdim. () dönemde dönen dolapların gibi görünüyor. Suratlannın tam ortasına farkınavaramadım." yaptıklarırczilliklcrısimgeleyenbirdamga Hep aynı hikâye. Gerçek nadırcn katıksızvurulmayacak; gönül rahatlığı ile evlerine dır, hiçbir zaman da yalın olamaz. Nürnberg dönüp günliik yaşamlarını sürdürecekler. Duruşmalan' ndan 50 yıl sonra tarih tckerrür Dünyanın dört biryanındakibenzerleri gibi etmekle kalmıyor, aynı zamanda trajediyi yaptıkları yanlarına kâr kalacak. Komisyon, Güney Afrika'daodönemeta komediye dönüştürüyor.^ nıklık eden herkesi sorgulamak zorunda. Türkçesi: RE YHA J\ OKSA Y Zulmün kol gezdiği o dönemde yaşanan olaylardan herkes sorumlu. Ne var ki kımsc suçunu kabule yaNtsiki Biko: naşmıyor. Beya7polissistemegizliKomisyon ce karşı çiktığını, zenci öğrctmen yaraları çocuklara şıddetin zararlannı öğretboşuna tiğinı, Hıntlı doktoryaralı tcröristlckanatıyor... rısevgiyletedaviettiğini,melezgazetecibüyükbircesaretleolayların üzerine gittiğini ve anne babalar çocuklarına gerçeği öğrertiklerini söy kendi kocam için konuşmuyorum. Gerçeğin ortaya çıkmasını bekleycn pek çok faili meçhul cinayet vakası var. Komisyonun ne gibi yararlar sağlayacağım henüz bılmiyorum; kimse de çıkıp bana bu konııcia bilgi vermedi. Bildiğim tck şcy, soruşturmanın sonunda bu katillcri afTctmck 7orunda kalacağımız. Doğru dürüst bir adalct saglamadan bu janilcri nasıl aflederim? 1978'dc .sürckli jinlemek zorundu kaldığım bu yaianlan /eniden gidip dinlemeye artık layanamam. l'aillerin bu kez doğruyu jöyleyeceklerını bana kim garantileyecek? \ftan yararlanmak için uygun biryalan avıraeaklarından cminım. îence bu katillcr komisyonun önünde leğil. derli toplu bir ınahkeme önünde lesap vermcliler. Steve öldiigii zanıan 6 'e 2 yaşında olan oğullarımı babasız niyütmek zorunda kaldım. Bunca yıldır arıfsiz acılar çcktim. Tüm sorumluluğu ck başıma sırtladım. Bu arada katillcr bir elleri yağda, bir elleri balda keyif iginde yaşamlarını sürdüıdüler. Bazıları çok yüksek mevkilere getirildi, bazılarının ceplerine bol paralar kondu. ünlar kışısel çikarlarını kollarken ben burada acı çekiyorum. Steve'in çocuklarını nasıl büyütmek istediğini biliyorum. Bu bağlamda hcnı kcndi payıma düijcni, hem de onun yapması gerekenleri yapıyorum. Ayrıca çocuklarıma babasızlıklarını unutturmaya çalışıyorum. Stcvc'ın öldürülmesinden sorumlu olan polıs mcmurları ve hastane yetkıhlerı acaba komisyon önünde gereekleri söylcyecekler mı? Steve'i gözallında öldüresiye döven güvenlik güelerini elc alalım. Steve son dcrecc sağlıkh bir adamdı. O gece onu eve bıraktıklarında boş bir çııval gibi yere yığıldı. Suratında ve vücudunda çok sayıda yaralar açılmıijtı. Stcvc'c ne olduğunu yalnızca bu adamlar biliyor. Doktorlar da en az bu adamlar kadar kocamın ölümünden sorumlu. (,'ünkii o doktorlar ölmekte olan bir adamı kurtarmak için gerckli müdahaleyı yapmadılar. Ben hiçbir doktorun ölümcül durumdakı bir adamı, bir kamyunctin arkasında, çırılçıplak, en ufak bir müdahale yapılmadan, Port Elizabeth'den Pretoria'ya gönderilmesine izin verebileceğinı sanmıyorum. Ve Steve Pretoria'ya vardığında bir hastancye değil, polis karakolundaki bir hücreye atıldı. Şimdi bu doktorlar bütün bu duyansızlığın hesabını nasıl verecekler? Bana kalirsa bu doktorların Steve ölesiye döven polislcrden hiçbir farkı yok. Kocamı bir değil, pek çok kişi öldürdü. ŞJmdi Cîerçek ve Uzlaşma Komisyonu beniın yıllarca hasretle beklediğim uzlaşmayı sağlayacak mı? Hiç sanmıyorum. Uzlaşma adaletten sonra sağlanmalıdır; önce adalet gelmelıdır Adalcti sağlamak kolay değil, biliyorum. Ancak bu komisyon boşu boşuna yaraları açıp kanatıyor. Suçlular, çağrıldıkları için veyakendileri başvuruda bulunduklan için soruşturmaya gideceklcr ve yalan söyleyecekler. Ve affedılecekler. Ve ben yine Godot'yu beklercesine, gözlerım yollarda adaleti bckleycceğim.^