Katalog

12 CUMHURtYF.T DERGİ LA Conjidential. Bugunlerdi1 sinemalarımızda Los Angeles Sırları adıyla gösteriliyor. İki Hollywood sistemi, sinema için iyi mi kötü mü? Bir kültür tarihçisi bu çatlağın sinemayı çökerttiğini söylerken, The Times'ın film eleştirmeni her iki tarafın da birbirlerinden kendi kurtuluşları için bir şeyler öğrenebileceklerini belirtiyor. Sanat ya da eğlence yani iki Hollywood E yapanyapımcılaragitti.Konuşmalannda,bu ğer, gece bir sınemaya gitmek isterscni/, seçiminizi belirleyecek soru piyasaiçindckileri,oyuncuları,yapımcıları, s>enaryoya7arlannı birarayagetirdi. Belki de larlabirlikteiçinizeafakanlarbasilk kez ne yaptıklarını onlara olduğu kadar masına da hazırlıklı olmahsınız. birbirlerine de anlatıyorlardı. Dört yönetmen "tzlemek istediğim hangi Hollyvvood?" konumlarını "darboğazda" olarak belirledi"özel efektler mi yoksa konuşmalar mı?" ler. Başanlı bir yapımcı aynı öykünün 80 "Pahalı yapımlar mı yoksa dar bütçeliler milyon dolar ve 5 milyon dolarla nası 1 çekilemi?" "İyi pişmişmiolsun yoksa birazçiğbırakılmış mı?" "Ne dersin sevgilim;' Yıldız Gemisi Savaşçılan' mı yoksa 'Kadının 'A joyously fresh, foelgood mom.' Kurtuluşu'mu?" Seyirciler, artık, her biri kendi duyarlılığını, ekonomik modelıni, oyuncularını ve yaşam tarzını ortaya koyan iki ana sinema örgesi arasında seçimlerini yapıyorlar. Bir yanda milyon üstüne milyon dolarlarla çekilen platin kaplı starların rol aldığı dev bütçeli filmler, öte yanda sanatçının bağımsızlığınısavunan.tehlikelidüşünceler içeren militanca bir ruhlayapılan filmler. tkinci gruba girenler de, kendi stüdyolarınıkurdularvedikkatleriüzerlerineçekmeyibaşardılar. Birdenbire,birbirininne yaptığını gözleycn, birbirinin ycteneğinden aşıran ve düşmanca bir tavırla esin perilerini paylaşamayan (bu arada kârı da, çünkü artık hızla bağımsızlaşıyor stüdyolar) iki Hollyvvood beliriverdi. Hiç de kolay olmayan, hizipçi bir ilişki, ama potansiyel bir ödüllendirici yanı da THE YEAR'S MOST REVEAUNC COMEOT. var. Bakınız: L. A. Confidential. Bu sorunla ilgili, her iki Hollywood'un nasıl çalıştığını anlatmaları için The New YorkTimesMagazineDergisibufilmleri The Full Monty / Anadan Doğma... bileceğiniayrıntılarıylaanlattı;birbaşkası da iki Hollyvvood'un yaşam tarzlarının da tıpkı çalışma biçimleri kadar birbirinden farklı olduğunu. Ve iki çizgi karakter, biri bağımsızlığı(tersçevrilmişbeyzbolkepi)diğeri stüdyolan (sigar, elbette) temsil ediyor, her iki Hollywood' un el sıkışması için bir anahtarbuldular. İki Hollyvvood sistemi, sinema için iyi mi kötü mü? Bir kültür tarihçisi bu çatlağın sinemayı çökerttiğini söylerken, The Times'ın film eleştirmeni her iki tarafın da birbirlerinden kendi kurtuluşları için bir şeyler öğrenebileceklerini belirtiyor. Anlaşılan 9O'lı yılların son çeyreğinde filmler kadar Holly wood'landatartışacağız. stüdyolardan "Shine", "Sling Blade" ve "Trainspotting" filmlcrinin yapımcısı 'dışardakilere' geçiyor. Aslında bu pek de göriindüğü gibi değildi. Bağımsız denen pek çok şirket gcrçekte dev stüdyolarabağlıçalışıyordu.Genişözgürlük içinde, 'yeşil ışık' filmler yapıyorlardı ve kârları stüdyo giderlcri içinde criyordu. Sonra,bağımsızlarpıtrakgibi Hollyvvood'usardılar; yalnızca patronun malikanesinde yaşamıyorlardı. Stüdyoların Fox Searchlight ve Sony Pictures Classics gibi alt bölümler kurmalannın ya da New Line ve Gramercy gibi' indie' şirketleri ele geçirmelerinin en çarpıcı nedeni, stüdyo malzemeleriyleçekilenfilmlerlebağımsızların kotardıkları filmler arasındaki son derece göze çarpan bir farktı. Ve bu fark bağımsızfilrnyapımcılarınadinamizmgctiriyordu. Bu, ekonomik bir mucizedeğil; estetikti. Hollyvvood'un hiçşuandaki kadar estetik anlamda ikiye bölünmediği doğru olabilir. Şu sıralar, 'indie'lerin yapımcısı olduğu'Boogie Nights', 'The lce Storm', 'Telling Lıes in America' ve 'The Full Monty' gibi filmler entelektüel, duyarlı kesime sesleniyor ve estetik uyarımlar taşıyor. Büyük stüdyoların çektiği '1 Knovv What You Did Last Summer', 'The Devil's Advocate', 'Kıss The Girls' gibi filmlerin hedefkitlesi isehareket ve ucuz macerayla yetincn seyirciye. 'L.A. Confidential' isehem aklı hem hareketi başgöz etmeyc çalışan bir istisna, bir kara fi Im örneği. Diğer sanat dallarında, bu tür bölünmeler görülmemiş değil. 19. yüzyıla kadar kültürlü aristokratlar kendi senfonilerini, kendi kibar romanlarını, kendi Shakespeare'lerini ve salon komedilerıni üretmişlerdi. Bunlann en önemlileri, orkestra müzikleri.ucuzromanlar, pomografi, Shakespearc (konuşmasız harekct) ve melodramlar. Amasinemada durum farklı. Buyüzyılın başında emekçi sınıfı eğlcndirmek adına ortaya çıkıpkısazamanda ortasınıfı,hattakıskançlık damarlarını kabartarak kültürcl seçkinlerin üyelerini de kendine çekmeyi başardı. Heryerdeçatallanmalar, iki kolaayrılmalarolabilirdi, ama filmlerde yalnızca geniş, hoşnut edici bir ortalama vardı. Frank Capra'nın komedilerinde, \Varner Brothers'ın gangstcr öykülerinde, Fred AstaircGinger Rogers müzikallerinde vc John Ford'un western'lerinde bunu görebilirdiniz. Bugün sincmaya giden büyük kitle ortalamanın en iyi olduğuna inandırıldı inandırılmasına ama 1946'da 78 nıilyonluk sinema izlcyicisi giderekazalarak 1971 'de 15milyonaindi.Sinemaya akan dolarlarda da aynı iniş gözlendi. Jaws ve sonrası... Neden insanlar birdenbire sinemaya gitmektenvazgeçmişlerdi?Televizyonungelişinin büyük etkisi vardı bunda elbette. İnsanlar hem kendi rahat mekanlarında oturuyorlarhemdcoyalanıyorlardı. Kimileri destüdyolararasısavaşnedeniyle filmlerin niteliklerindeki düşüşü neden olarak gösterdi. Ama neden ne olursa olsun, ortalama bakış açısı, artık 19201940 arası dönemdeki gibi tutkal görevi yapamıyor. Onyıllarboyunca,Hollywood,seyircinin sinemaya geri dönmesi için çekici tuzaklara başvurdu; daha geniş perdeler,"Bonnieand Clyde" ve "The Godfather" gibi filmler. Ama, endüstri, 1975 'te çekilen 'Jaws'a kadar su içindeçırpındıdurdu. 'Javvs'birsincmasaldevrimdi. Yaptığıhasılatdaöyle. Sonrası, 'postJaws' diyeanılıroldu. Ama konu yalnızca ekonomik girdiler değildi. 'Javvs', Amerikanfilmlerinindoğasına damgasını vurdu. Kimse '.laws' önccsi filmlerin neredeyse tümünün ne başyapıt oluş niteliğini ne de temelde konu ve karaktcre dayandığını ciddi biçimde tartışmıyor Vasatınsonu Holly wood hakkında tek bir şey söylenebilirse, o da sürekli bir devrimin sancılannı çektiğidir. Bu yıhn devrim niteliğindeki olayı Akademi ödülleri sırasındapatladı. En iyi film dalında ilan edilen beş film arasındaki tek büyük stüdyo filmi "Jerry Maguirc" oldu. Geri kalanlann tümü, "lngiliz Hasta" da dahil, küçük bütçeli 'indie' yapımlar denen bağımsız, ufak ölçekli şirketlerinyapımlanydı. Gişe rekortmenlerinin hâlâ büyük stüdyo yapımları olmasınakarşın, 'indie'lerin gişehasılatları dabuendüstriyi sarsmaktan geri kalmıyor. Yaratıcı güç dengesi "Twister", "Mission: Impossible", "Independence Day" gibi filmleri yapan dev