Katalog

Cl'MllllRİYK'l DERCİ Odünçaldığı kılaplarlabüyüdü. BinbirGcec Masalları ilo Sir NValtcr Scolt'un kitupları onun en scvdıği vc döne döııc okuduğu yupıtlardı. Walt NVhıtman, hirkaı; i:> dcncmcsindcn sonraFowler&Wcl!s'dcga/ctcciliğcba^ladı. Yangınlar, suçlar, yercl politika vc kölclik gibi konularü/cnncya/dıbuyı 1larda. Hcrgüıı Manhattan Brooklynarasındavapurl a gıdip gcliyordu. Kalabalık vapurlarlayaptığıyolculuklaronuçokctkilcdi.Tıyatro.opcra vc lokantaları ilc ünlü Broadway, NVhitnıan ıçın dcbiresinkaynağıidi. "Adctadcnizdcyii/cr gibiyüzüyordu".f)pcraya,özclliklc Rossini, Mozart, Bcllini, vc Vcrdi'yc dü^kündü ama onun asıl tutkusu "zaman öldürcn \^lcr"dcı;alı^an insanlarlakonuynaktı. Broadvvay'inarabasürücülcri ilcoturnıak,'ihtiyar fil\'inatçı BiirgıbitakmaadlarıolanadanılarlavcBioadvvay'indiijmahallclerindeki itfaiycbinasındaı,alı>anitfaiyccilerlcsohbct ctmcycbayılırdı. Bugiin dc hâlâyerındcduran bubinayaııgradıgıni/dagencıtfaiyecilersizi içcribuyurcdcr,yangındakaybettıkleriarkada!>lannınenmİ!)(;iziTielcrini,ı,arpılmışbaijlıklarını göstcrirlcrsi/c. "C'csurolmaknedcmck"diycsorulduğuiKİa"ba'jkaları size güvcndiğı zanıan yapınanı/ gcrckcniyapmaktır"diycyanıtlarlar. Sanki ıttaıye bınasının bahçcsindcki çiçcklcrin ara.sina birısi Whitman'nm!>ıirlcrindendi7elerserpİ!)tirmişti. lnsan,Broadway'dcyürürkcn,u/unboyu. bol pantoloruı, kalnı cnsesi, kıllı göğsünü göstcrcnöniiavıkgömlcği.hafifbcya/lannııij sakalı, o kocaman gözlcri \e kabadayı görünümüylcWhitman'ıyürürkengörürgibi olur. Elleri fotoğraflarındaki gibi hcpcebindedir. Whitmanbaşyapıtı "Çimen Yapraklan"m 3()yaşlarındayazmayaba!)ladı. Incil.klasiklcr, opera. vatan scvgisi, gazctccilik dcneyimleri doğa scvgisi bütünlcscrck döküldü satırlarına. Oysa çoğu insan kedcrdcn veya çarcsizliktcnyazar. NVhitman'ımutlukılan vconailham vcrcniseinsanlardı.Oijiırlerini sanki onlarlasöylcjir gibi yazardı. "Çimen Yaprakları"nın83sayfaUilanilk bölümü 1855'tcbasıldı. NVhitmankitabaismı ycrincrcsminı kovmııj.ya/aradı \crnıeyeıck kıtaptaki scsın hcrkcsc ait oldugunu vuıgulamakıstcmi'jtı.Ogüncdck^ıirkatiye voölçii kuralları nasıkıcabaglı,göstcrİ!jli vc ronıantık konular içernıcsinc karşın onun şiirlcri bu anlayı^tan çok u/aktı. Dcmirci, camcı,fıçıcı gibi siradan insanlarvardı siirlerindc. Birdcbu insanlarınya'jamınınşiirle bülünlc^tiği dcnıokrat bir anlayi!>. l^tc bu içcriğinedeniylckitappek ilgigörmcdi.satiiji ise çok az oldu. Once beraberyaşadığı annesi bcğcnmedı bu siirlcri. Sonra da başkaları...Öylesinebirbağnazlıkyaşanıyordu kioyıllarda. Piyanonunbacaklarıbileörtülüyordıı. Whitman,yoksulunzenginkadardcğcrli, kadınm erkekle cşit oldugunu söy lüyordıı şiirindc. Hatta daha da ilcri gidcrck insan bcdcnindcn sözediyordu. Heın de övgüyle. Türkçc'yc Mcmcl Fuat'ınçevirdiği "Scçme Şiiıicr"in (Yön Yay ınları 1992) önsözünde dc vurgulandığı gibi, "Siz hiç birkadın vücudusevdinizmi"demeklcyetinmiyor,"Siz hiç birerkck viicuduscvdinizmi" diye desoruyordu. "Tekinsanınsarkısınısöylüyorum,birbaşına, herhangi bir insan/ Gcnc de Dcmokratik sözcüğünü, Yığınlar sözcüğünükullanıyorum./ Tcpcden tırnağa bütün vücudun ijarkısını söyliiyorum,/ Neyalnızyüz,ncdcyalnızbcyindeğerlidiresinpcrisi için, ben\üculbütiinüylcçok dahadcğerlidirdıyorum,/l>kcklcıcesitolarak kadınların «jarkısını söylüyorum./ Duygıı, heyccan, güç yüklü ya^anıın, Nc^cli,cnözgürdavıani!jlariçin,tanrısal yasalarlayaratılını>>, Ycni Insan'ın^arkısınısöylüyorum." [Tek Insanın Şarkısını Söylüyorum (One's Wâit Whitman, bir evren, bir Manhattan çocıığu, .^V' Kavgacı, etli canlı, duyarlı, yiyen, iç<gı, çoğalan, Sulıi gözlüterden değil, kendı f ayrı tutanlardan değü. Alçakgönüllü olmayanlardan daha alçakgönüllü değil. " abancı" diye seslenir Walt Whitman "Çimen Yaprakları"nda vc devaın cdcr: yolunun üstüıulc bana rastlar da konuşmak istersen, niçin benımle konusmayasın'.'/Ya da bcn tıiçin scninlc konuşmayayım?" National Geographic Maga/ine için bir yazı ha/ııiamak üzere ^airîn doğduğu ycrc gidcn Jocl Svverdlovv, ^öy le başl ıyor sözlerinc: Kıtaplaraolanbüyüktutkunıakarşın lisc yıllarıııula NVhıtman'ıdaötekişairleridcyüzeysel bırbıçimdeokuyupgeçtim. Hepnotlarım ortaydı. Ama ba^ucuında hâlâ dııran birkitap var:"(,'ımcıı Yapraklan"... Yukarıyaaldığımdi/eninaltınıiseoyıllardaçizmi şim. Şimdibilcyıllarönceduyduğumama yanıtvermediğim bir ses gibi kulaklanmda. Ccrvantcs'inromanda, Brecht'intiyalroda,Picasso'nunresimdcyaptıgınii>iirdede Walt VVhıtman yaptı. Kuralları yeniden tanımladı.Gerckbiçemgerekseiçerikleilgili tar/ı Amerika di^ında da benimsendi. Pek çok 20. yüzyıl ^ain onun torunları sayılır. SayısızdileçevrilensiirlerişimdiLonglsland'da doğduğu cvin duvarındaki lafları dolduruyoı. Bu ev buldozcrlerin saldınsınclaıı 1951yılındakurtarılnn.'}. Hcmdcilkokulögrencılerininharçlıklarındanartırdıkları para ilc. Evin Hollanda tipi kapıları hayatmı giftçilik vc marango^lukla kazanan, baba \Valtcr VVhitman'ın elindcn çıkmış. Walt \Vhitman 31 Mayıs IS19 yılında doğduğunda aile tam 200yıldır Long Island'da yaşamaktaydı. WaltWhitman'ınbabasıçocuklarmahcp AmcrikanCumburba.'jkanlarının isimlerinı vermi^ti:Gcorge Washıngton, Thomas JcfVerson ve Andrcvv Jacksonıiı Walt VVhıtmarMnkardcşlcri... Binbir Gece Masalları Aılcoheııü/düıt va^ıııda iken Brooklyn'c taşındı. Anıa, Long Island'ın kirlarınaduydıığu scvgişair için bir ömürboyusiirdü.Kaba saba sarhu^ bir baba, dini bütün birannc vc ycdi sorunlu kardc^ arasmda büyüycn Whitınanonbırya<)indaokıılubıraklı. Ailcsınin onun üstünde fazla bir etkisi olmadi.