Katalog

>UBAT 19%. SAYI515 Joe Hıll'ın "Vaı/ ıle Kolc"adlı en ıınlu yırkısında."dınsel kökenlı hayırseverörgüt Selamet ()rdusıı'na"takılmasıbırrastlantıdeğıl (bkz eerçeve)Yeıyuzundesurünen,horlanaıı ve hıçbırdcgcrı olmayan ınsanlaragözyüzundcballıbörek vaadlerındebulunması. onuenkı/dırankonularınbasındagelıyordu. Dınınemekçıkıtleleriizermdeafyon olarak kııllanılmasınagösterdiğıtepkıye, aslaalkolluıçkııçmcycıckycmbırboyutkazandırmıştı Çünkü onuııgo7iıııdealkol.kapıta)ıstlerm emekçılen boşzamanlarmda uyutnıaları ıçın kullandıkları bırsılahtı IWW'nın tanınmış adlarındanJack NValsh'ınSpokanubölgesındckı toplantılarakatılımi arttırmak ıcın SelamclOrdusu'nun^arkılaıım kullanması.hıç hoşıınagıtmemıştı Joe Hıll ıle Jaek Walsh, 191O'daOregon'un Portl.md kentınde karşıla^tılar Gcnçsendıkalı.dene>ınılı sendıkacıyaarkasında"VaızıleKöle"şarkiMnmsözlcrıya/ılıolanbırzarYu/attı Oakşamdansonra, "Selamet ()rdusu"nun melodılerının yerını.Hıirmbııvedığersarkılarıaldı. 1911 'de koni!)U Meksıka'da Madero adlı clevnmcınınbaşkaldırışısürmekteydı Uluslara'ıaMbırgönüllıiiertugayıdıktatörDıaz'ın devnlmesııçınMadcro'nunyanındaçarpışmaktaydı. Joe Hıll debutugayakatıldı Ralph Chaplın'ınyazdığınagörebırçatıijmadabaeağındanyaralandı. Hıll'ın Frcsno ve San Dıego çatüjinalanna da katıldığı söylenır Bu çatı>malar. kıtlelerın sokaklarda, meydanlardaözgürcekonıı^abılmehakkınıkazannıak ıçınyapılmı^tı. IWW'nın 1912 yılında "Küçük kırmızı >arkı kıtabını" buna emekçıler 'küçük kır11117i <>eytan' derlcrmıv yayımlamasının ardından Hıll'ın ^arkılan.bütün Pasıfık kıyısınayayıklı Yazar Beaıse, Hıll'ın sjarkılarının "barakalarda, hanlarda, hapısanelerdc, taı lalarda.madenoeaklarında. fabrıkalardavegemılerde"söylendığınıanlatır. Neredebırşey olursa.oradaHıll'inşaıkılarıdabulunuyordıı Polıs. Hıll'ın ve IWW'lılerınpeşindeydı. Uzeıındeııyelıkkartıylayakalanan lOyılhapis cezasına çaıpıtırılıyoıdıı Kaıakollarda oklurülnıeleı. meydanlarda lınçedılmelergıdcrckartmaktdydı 1913'ün sonlarında Hıll, "mormonların eyaletı" Utah'a gıttı. başkent Salt Lake Cıty'demerkczı olanbırbakırı^lemc^ırkctınde (Utalı ( onst C'o.) a,c gırdı Bıngham Canyonoeağındakıı^çılerıörgiitlcmcyeçalı•>ınca da derhal kapının oııüne konuldu. Henien ardındaıı, butun Utalı ı^ olanağı bakınıındanona kapanmi!>tı Aynı zamanda.daha once bulunduğu yerlerdekı "sıcılı", Utah polısuıeııLi'jtınlmi'jtı VAİZ İLE KÖLE Çokbilmiş vaızler ortahkta her allahın günu Şu gunahtır şu sevap, ahkâm k69erler, Ama bır dılım ekmek ısteyecek olsan, En sevecen seslerinı takınır bak ne derler (NAKARAT) Gun gelır senın de doyar karnın, yakında (çok yakında) Göklerın gorkemlı ulkesıne, cennete gıttığınde (evet cennete) Yeter kı hep Tanrı'ya şukret ve çalış hıç durmadan (hıç durmadan) Şımdı saman yesen ne çıkar (evet, şımdılık kuru ot ye) Öte dunyada beklıyor senı ballı börekler (ışte bu hepten yalan!). Çalar sefalet ordusunun (*) bandoları El çırpmalar. bır ağızdan dualar, ılahıler. Ve toplarlar parsayı, son kuruşuna kadar tırtıklanırsın, Metelıksız kalırsın sonunda, o zaman bak ne derler. (NAKARAT) Evte çoluk çocuk var, çalışıp çırpınıyorsan, Yaşamında lyı bır şeyler de oisun derdındeysen, Adın gunahkâra çıkar, kötusun sen, öyle derler, öte dunyada yerın hıç kuşkusuz cehennem. (NAKARAT) Işçıler, bütun ülkelerin ışçılerı, bırleşln Omuz omuza verelım ozgurluk savaşında. Ve dunyayı tum zengınlıklerıyle ele geçırdığımızde Değışecek nakaratı şarkının, dıyeceğız kı, ey soyguncular, (SON NAKARAT) Gün gelır sızın de doyar karnınız, yakında (pek yakında) Hele yedıklerınız ıçın emek harcamayı öğrenın bır, Zahmete gırın bakalım blraz, bu size iyı gelır (bu sıze iyı gelır) Gun gelır sızın de doyar karnınız (Işte yalan yok bunda!). (*) Sefalet ordusu (starvatıon army) Burada, askerı unformalan ve rutbelerı olan, bando eşlığınde dını ayınler duzenleyıp bağış toplayan Selamet Ordusu (Salvatıon Army) adlı Hırıstıyan örgutune gonderme var. * Joe Hıll uzerıne araştırmalan olan Doç. Dr. Güney Gönenç, Hıll'ın en unlu şarkısını Cumhunyet DERGİ ıçın ozel olarak çevırdi. 10Ocakl914gecesi Joe Hıll, Salt Lake Cıty'de lOOcak 1914 gccesı bır dost toplantısında bulıınduktan sonrakaldığıyeregıtmeküzereevdcnayrıldı. Sabalıa döndüğünde gögsünde üç kur;>un yarası vardı. Aynı gece, J.G Morrıson ydl ı bır mı lsveç kökenlı 300 ı^çının çaliijtığı motor bakkal ıle oğlu Arlıııg. yüzü maskclı sılahlı fabrıkasındakı olay ı anlatan kış,ı, adının sak ıkıkı^ıtarafındandukkândavurularaköldülı tutulmasını ıstıyordu. Fabrikada daha çok rüldü. Tek tanık, depoya kaçarak kurtulan 13 üretmcy ı ba^aram ay an lar kap ın ı n ön üne ko ya^ındakı Merlın'dı. Olayda hıçbır s,ey çalınyuluverınceışçılerındırenmeyekararverdımamıştı. Polıs, saldırının bır ıntıkameylemı ğını anlatan mektubun yazarı <>öylediyordu: olduğu görüsjündeydı. Morrıson, bırkaç gün "tntıkam, Joe Hıll gelince esaslı oldu. Dıreni önce bır zamanlar polıs seflığı yaptığı ıçın sımızden lıaberı olmuştu. Bızı örgütledi, pışmanlıkduyduğunuçevresındekıleresöyedındığı dcneyımlerden yararlanarak, çesıtlı lemıstı. Morrıson ei>ıne, polısken gözaltına ışlerle görevlendırdı. Sabotajdan hoşlanıyor aldığııkıkışjnınadlarını vermışvc"banabir du Bcn dahıl sekız kı^ı, fabrikada yenıden •>eyolursa,suçluonlardır,"demıştı.Nevarki mesaıyapmaklagörevlendırıldı. Ycnıdenışe Salt LakeCıty polısı, söz konusu kişılcrı soralındık ama, eskı görevlerımızden farklı gö gulama gereğı bıle görmedi. Çünkü elıııe, revlere verıldik. Hıll, ıçerı gırerken bizim "eyaletdısından gelen veortalığıkarıştıran amacımızııfijaedecekhıçbırşeyıcebımızde bırajıtatörü"yakalama fırsatı geçmı^tı... Joe taşımamamızı söylemıştı ÇokıyıbırfıkırolHıll cınayetzanlısıolaraktutuklandı. lOgünduğunuhemenanladık " lukhızlıbırduru^masonucu.kur^unadızıleJoe Hıll'ındırektıfıüzerıne fabrikadagerrek öldürülme cezasına çarptırıldı. Hıll, kurçekleştmlen ıkı "kalıfıye sabotaj" fabrıkayı şun yarasını nasıl cdındığını anlatmayı redkarı^tıran Alman mühendısın saçını başını dedıyordu. yolmasınayol açacak zararlarlasonuçlandı Yazar Albert Jensen, Hıll'in "Nerede ve Japonya'ya acele olarak gonderılmesı gerenedenyaralandığımyalnızcabenıılgılendıken motorlar, kıılldiıılmaz halc geldı "Alıır Şurasıkesınkıyaralanmaolayım,Morrıman' ınTaylorsıstemı", Joe Hıll'ın gelmesıy son'undiıkkânındaolmadı,"dedığınıbelırtır. lebırlıkteıilasetmıştı" Hıll.tckkuı^unyarasıylakaldığıevdcyatar onusuncia Ana Brıtannıca cla sıı kiiçiik deerlcndırmeyeralıyor: "Basıt bır Marksıst yaklaşımla kaleme lınmışolan vemızahıöğelerıçerenşarkılançoğundaHill,düşükücretle,kötükoşullar ltmdaçalıs,tırılangöçmenlerınvedemiryoiişçılerınınsorunlarınıdılegetirdi." IWW, Amerıkalı yazar JoyceKornbluh taıfından,"Dünyaendüstrıısçılcrınınörgütü" larak adlandırmıştı Washıngtoneyaletınekı Rverett kentınde bır eylem sırasında lay yerıne gelen ijenfın "Ulan sızın lıdcrinız ım?"sorusuna,"bızhepımızlıderız,"yanınınverıldığınıyazmıştı. YazarRalphChapmise, l905'teŞıkago'dakurulanlWW'nm ekırdeğım, "deneyımlcrını hapıshanelerde, erestc fabrıkalarında vc oı adan buraya sercrıcc gezerkcn edıncn, nıtelıksız ışçıler ılus,turur,"dıyordu Işte bu örgüt, Joe Hıll'ın beklentılennın amkarşılığınıolustuıuyoıdu Yazımızınbaındasözünüettığımızlsveç'ınBranddergıının 18 Aralık 1915 tanlılı sayısında, Joe Iıll'ın bır mesaıarkada'jinın 1909 yılında kaemcaldığıbırmektubuyayımlandı Bırkıs ken, içeri giren dört adam tarafından ıkı kurş.unladahayaralandığınısoyler. bukı^ılerın "becerıksİ7 polısler" olduğunu ılerı sürer. Emekçılerın yığınsal gösterılenne vc hatta, Başkan WoodrowWılson'unınfazındurdurulması ıçın Utah valısıne bas. vurmasma karşın, 19Ocak 1914'tekurşunadızılereköldurülür. Joe Hıll, bır gün önce I WW'nın lıderı Bıll Haywood'aşutelgrafı gönderır: "Ho!>ç.akal Bıl. Gcrçek bır ası gıbı ölüyorum. Yas tutarak zaman harcamayın.Örgütlenın." Ölümünden sonra Hıll'ın hücresınde, bır gece önce yazdığı vasıyetnamesıbulunur "Benım vasıyetnamem çok basıttır çünkü paylaşılacak bır şey yoktur. Yakınlarım hıç ağlayıp sızlamasınlar "Çünkü yuvarlanan taşlar yosun tutmaz". Ya bedenım? Ah, eğer scçeneğım varsa kül olup gıtmesını ısterım veılıkmeltemlcesıp çıçeklerın yetiijtığı yerlerc savrulmasını Belkı o zaman bazı solgun çıçekler Yenıden canlanıp açarlar Bu benım son ısteğımdır, lyışanslardılerımhepınıze."^