Katalog

(ŞUBAT 1996. SAYI 517 15 PAZARIN PENCERESINDEN YILMAZODABAŞI 1961 yılında Diyarbakır'da doğdu. 198085 yılları arasında altı ayrı siyasal suçtan dolayı yargılanarak 8 yıla hüküm giydi. Başta Diyarbakır askeri cezaevi olmak üzere değişik cezaevlerinde yattı. llk öyküsü 1983 yılında "Oluşum Dergisi'nde yayımlandı. 1986 yılından beri yaşamını gazetecilik yaparak sürdürüyor. Kitapları: Eylül Defterlerl (Belgesel/Broy Yay. 1991), Çocuklar ve Adresler (Hikaye/Gendaş Yay. 1992). Hüzün mü? Başım Gözüm Üstüne (Gazete yazıları/Yön Yay. 1993), Güneydoğu'da Gazeteci Olmak (Araştırma İnceleme/Kaynak Yay. 1994) Burada yayımladığımz öykü yakında çıkacak "Sevginin Herkesten Şikâyeti Var" adlı kıtabından. 1988 TAYAD öykü, Çankaya Belediyesi ve Oamar Dergisi 1992 çocuk romanı, 6. Adana Altın Koza Film Festivaii film öyküsü ve 1993 Çağdaş Gazeteciler Derneği araştırmainceleme ödüllerini aldı. ^ Önemli bir Istanbul sergisi SELÇUK EREZ I f s % arphanei Amire olarak bilinen Osmanlı •"<• »»devlet darphanasi, Topkapı Sarayı'nın Birinci Avlusunda, Aya Irini Kilisesi'yte Gulhane Parkı'nın girişi arasında bulunan arazide yer alan üçbeş binayı kapsardı. 1727'de yapılmış olan ilk binaya çeşitli tarihler de eklenen yapılar ve bu binalarda gerçekleştirilen restorasyonlar sonucunda çeşitli mimiari nitelikleri olan bir sıra atölye ve idari bölümler oluşmuştu. Ancak bunlar günümüzde, uzun bir süredir kullanılmadıklarından moloz yığınlan içerdiklerinden çürümüş, kısmen yıkılmış kalıntılar olarak geldıler. Bu yapılardan bir ikı tanesi Istanbul Rölöve ve Anıtlar Müdüriüğü ile Istanbul Restorasyon, Konservasyon Merkezi olarak kullanılmakta, geriye kalanlarıysa her gün biraz daha çürüyüp yitmekteydi. Bu sene, Habitat Toplantısı nedeniyle bu alanda önemli bir Istanbul Sergisi düzenleneceğini, bu nedenle buradaki yapıların temizlendiklerini, eski darphaneden kalan makinelerin onanldıklarını öğrenince sevindim. "Dünya Kenti Istanbul" olarak adlandırılan bu serginin Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı adınaJıazırlanması ile ilgili çalışmaları koordine eden Prof. Dr. Afıfe Batur ile konuşup yapılanlar konusunda bilgi edindim. Çalışmalarınız nasıl gidiyor? Hazirana yetiştirebilecek misiniz? Kaynak yetersızlıklerı bızi oldukça zorluyor. Elimizdeki parayla çok mütevazı ve sıradan bir sergi yapılabilirdi. Ancak bu büyük sergi konusundaki bütçe tahminlerinın gerçeklerle buluşamaması hem enflasyonun fazlalığı, hem de bu yetmiyormuş gibi doların yükselmesı sorunlara yol açtığı. Sergi için kullanılacak binalann içinden molozların boşaltılması için bile milyarlarca lira harcamak zorunda kalınd. llke olarak bınalara dokunmuyoruz; sadece temizlıyoruz. Buradaki makinelerin de paslarını gıderıp onları özel parlatıcılaıia parlatıyoruz. Bunlar da teşhir objesi olarak kullanılacaklar. Sergi hazirana yetişecektir! Bellı aksamalara rağmen programımızı uygulamaktayız. Osmanlı eserlerine, bizim de Bizans eserlerine "düşman" eseri gibi bakmamamızın gerektiği bir gün kavranacak" diye düşündüm. Anadolu Uygartıkları Sergisi'nde Bizans pek az bir yer tutmuştu. Istanbul Sergisi'nde Bizans'a ne kadar yer ayırdınız? Istanbul'da yaşamış bütün kültürieri aynı krıterler içinide ve objektif olarak yansıtmaktayız. Sergide hangi bötümler bulunacak? Prehistorik Istanbul'u Prof. Dr.Mehmet özdoğan hazırlıyor. Prof. Dr. Güven Arsebük'le Yanmburgaz Mağarası ile ilgili çalışmalarını sergileyecekler. Bıldığiniz gbi, Yarım Burgaz'ın tarihi tartışmalı; yüzbin yıl öncesine kadar götüren var. Mağaranın bilgisayarda modellemesi yapılıyor. Bu bölümde bir de Istanbul'daki topografik ortamın oluşumunu gösteren iki video da gösterilecek. Koloni dönemı Istanbul'u llk Çağ Enstitüsü'nden Prof. Dr. Oğuz Tekin hazırlıyor. O devre ait görsel malzeme azdır. Ama iyi bir nümismat olan Prof. Tekin, bu eksiği eski sikkelerdeki resimlerle kapatmaktadır. Bizans Devrini Prof. Dr. Ayla Ödekan hazırlıyor. Jüstinyen Devrinin Hipodromu ve çevresinin 1/500 ölçekli maketini yaptırıyoruz. Prof. ödekan, bu maket için Alman Arkeoloji Enstitüsü'ndün Prof. Abrecht Berger ile çalışmaktadır. Maketin zemininı oturtabilmek için havadan çekilmiş fotoğraflardan ve Belediyenin hazırlatmış olduğu digital haritalarından yararianıyoruz. Prof. Nurettin >klamaz zırıl zırıl ağlamaya başladı ve bir ındandirsekleriylegözyaşlarınısilerekantmayakoyuldu. Ağabcyinincşi vcçocuğuyla,diğcryakınnylabirliktedokuzkişilikbiraileolarakiki lalibirevdekaldıklannı,ağabcyininbiryıl ıdarönce askerdcn gcldiğini söyledi. Bir hanında bekçilik yapan yaşlı babası, ağa;y i askerdeyken gelinine ve torununa bakış, askerden dönünce de ona ve Mıhâc 'yc ay larca iş bulmaya çalışmış. Kendilene iş bulmaları için onları da sürekli uyarış. Ama Diyarbakır'da süren istihdam krindc iş bulabilmek kolay mıydi? Bu yüzden dece birkaç kezamele pazarlarında ycvmiıliçalışabilmişler. Babaları,tanıdıklarariıminnct ağabeye belediyede çöpçü olarak bulmuş. Yıllardır sigortasız, kadrosuz, »syalgüvencesizoinşaat ssöyle. Bebelden aaşağı ooni gögötürem" diyor.bukonuda ısrarcdiyordu. Yanigöstereceğimhcrhangibirinibelden aşağı sakal bırakmaya hazırdı. Böylcliklc hembanascvgisiniifadccdecck,hemdeaklıncahapishancycgiripyaşadığısıkmtılardankurtulacaktı. lşsizlik,yoksullukcanına tak etmiş, kendince bazı "son"lar tasarl ıyordu. Söylcdiklerinegülümsemekleyetindim ve o gece evime giderken büromun anahtarlarınıonaverdim.Sabahlcyindöndüğümde çekyattaoturuyordu,birkararavarmıştı: "Beben hapsc gigirscm bir dadaha iş bubulamam. Dededim ki aaskeregigidem ılmazabe." i işhanı bekçilik yapan ı eve gelmiş. Yıllardır ;ndi için bulamadığı işi *lunabulabildiğinemut,gözleriışıyarakanlattı ışlı baba, ağzı kulaklann nda,boynunaatılacagını ndığı büyük oğlu resti :kmiş: "Ben ortaokul mezunu iin, çöpçülük yapmam!" yerek... Bu yanıtla birlikte evde yametlcr kopmuş; babarı, ağabcyiyle birlikte ona ;stek çıkan Mıhâme'yi de /den kovmuş. İki kardeş ılacak yerleri ve paraları madığı için Diyarbar'da"ZaferAnıtı" olarak linen parkta ve bir cami Hayatıyla ilgili tercihlcri kcndisinin yapması gerektiğini söyledim. Sonraki günlerdc askerlik şubcsinc yaptığı başvuru scvk dönemine Kekemelİğİ geÇSİfî dcnk gclince, Mıhâme'yi Edirne Keşan'a piyadc er dİye babaSlYlin ÜÇ olarak göndcrmenin dc zamanı geldi. Onu yolcularken gücümün yettiği kadar .. bir harçlık koydum cebine. gOtUrduğunU, IKl Almamakta diretince, , "borçtur ha! Askerden dödeja okunupı i nüp iş bulunca ödcrsin" dc..„ • r diğimde aldı. Onunla vedaUjlenmiŞJlMlk laşırken yaşamdaki "en köi. w • U"f" tü"yü onun evrcnindcki y^Ulgini; DUtUn adıyla bilmek isteyip sorbunlara rağmen dum: "Mıhâme, hayatta en kötü şcynedirsence?" Yüzü dünyadan midesi vihii yrl,t]nınnrnk yUlKUYiaraK, yUZU bulanmış gibi bir ifade kuşandı vc kaşlannı çatıp dolu dolu gözlcriy le bakarak yaan 'lusunda iki gccc uyuuşlar. Ağabcyı,tombalalıkyapacağını söyleyerek jlduğu borç parayla asîridönmüş.GidcrkcnMıime'nindeevedönmesini temiş. Bu konuda onu sıkı laüyOrdu. y nıtladı: :rliğiniyaptığı Istanbul'a okuyUD Üfledİğİ kıuyarmış. iyi geldiğini, ama Ama Kekc Mıhâme çok ırurluydu;"ölürem,dönem"diyordu. Oturduğu nedense kendisine uzmasadabütün bunları bir tÜrlÜ ılattıktan sonra ıslak gözriylc y utkunup, yumrukrınısıkaraksordu: ..... , .,> "Yayanlışyapanvarsa SOylUyOrdU (!) "Çaçaresiz kakalmaktır..." Otobüse yönelip birkaç adım attı ve birden başını çevrip bugüne dek hiç unutmadığım vc bcllcğimc yazıp yüreğimc kazıdığım o cümleyi söyledi: "Yayazarcılar,gagastctecilerbibi/iyayazmıyor mu ılmazabe?" Mıhâmc'lcrin yürcklcrindeki çocuklar daha ölüdür; düşleri hâlâ terasta, onlar isc zemin katta kiracı oturur.^ Uzun yıllar bakımsız kalmış duvariann yıkılma tehlikesi var mı? Statık danışmanımız Sayın Prof. Dr. Müfit Yorulmaz, konuyu ınceledı ve bu açıdan tehlikesız olduğunu belirtti. Mali sıkıntılan nasıl giderdiniz? Sergiler yerden yükseltılmış bir döşeme üstüne monte edilecek. Bu döşeme, tüm elektrik tellerinin, gerekli kablo ve boruların altından geçmesıne fırsat verecek bir zemin oluşturacaktır. Bunun mühendislik hizmetlerıni ve ımalatını ENKA üstlendi. Duvariann önüne konacak panoların asılacağı iskelet sistemini NET Holding sponse ediyor. Bu ikı katkı on milyar lıralık bir destek sağlamış oluyor. Sergi kitabımızın tüm masraflarını da Türk Ekonomi Bankası üstenmıştır. Total Aydınlatma Firması da aydınlatma konusunda önemli biir destek Prof. Dr. Afife Batur. sağladı. Bu kuruluşlar sayesinde sergiyi zamanında, öngördüğümüz ölçülere yakın bir Sözen'in yaptığı en önemli işti bu bence.. şekilde açabileceğiz. Bizans döneminin 1200 yılına ait 1/2000 Başka destekler aramakta mısınız? ölçeğındekı ikinci bir maket daha Evet. Telif ücretlerini ödememız gerekiyor. Çok hazırtanmaktadır. sayıda fotoğraf, slayt almaktayız. Serginin her Osmanlı devrinin erken ve klasik bölümleri ile bölümü için belli kaynaklara ulaşıp görsel ilgili hazırlığı Doç. Dr. Ethem Erdem yönetiyor. malzeme sağlanması gerekiyor. Bizim Fatih'in düşünceleri, o devrin müzelerimiz gerekeni parasız veriyorlar ama hümanizmasından edindiği izlenimler, limanlar, özellikle Bizans devrine ait resimeri dışardan ticari faaliyet vb. anlatılacak. Osmanlı'nın geç almamız gerekiyor. Bunlan Dumbarton devrini ben hazırlamaktayım: Avrupa'daki Oaks'dan, Biblıotheque Natıonale'den vb, Sanayı Dervimine ayak uydurma çabaları, alıyoruz. Bir de Osmanlı devri için de yabancı Imparatorluk gerilerken Istanbul'un transit kaynaklara muhtacız: Osmanlı devri ticareti nedeniyle gelışmesi, ilk islahatlar, görüntülerini yansıtan mınyatürler var. Bunların çağdaş belediyeciliğin ilk adımları yansıtılacak. dışında kaynak az. Buna karşılık Istanbul'u Cumhurıyet devri ise Prof. Dr. Atilla Yücel gezen yabancı ressamların çizdikleri resimler tarafından hazırlanıyor. Sultanahmet Mitingi ile bu konudaki eksiklığimizi kapatıyor. Bu amaçla başlanıp günümüze geliniyor. Istanbul'un bir Van Moore, Baron Godeamus'un vb. üçüncü dünya metropolü olarak azmanlaşması yapıtlarının yer aldığı müzelere, koleksiyon yansıtılacak. sahiplerine başvurmamız gerekiyor. Ayrıca, Balat, Galata, Pera, Eyüp gibi birkaç Istanbul, Bizans başkentı olduğu halde Bizans semtin ait kültürleriyle yansıtıldığı bölümler. eserleri ve resimleri için başka ülkelere Bizans, Sefarad, erken Osmanlı müziğinin başvurmak zorunda kalmamız tuhattı. dinlenebildiği odalar da bu sergide yer alacak. Kentimizde bir Bizans müzesinin bulunmaması Bu sergiyi, kültür yaşamımızda bugüne kadar önemli bir eksiklikti. En kıdemli yapılmamış birçok işin gerçekleşmesine yol Bizantoloğumuz Prof. Dr. Semavi Eyice'nin açtığı için heyecanla beklemekteyim. bilimsel eserlerınin yarıya yakın bölümünün Darphanedeki serginin bu çabaların sürekli bir Osmanlı eserleri olduğunu anımsadım. Bu ve şekilde sürdürüleceği bir Istanbul müzesinin de mesela Osmanlı Mımari Tarihçısi olan Prof. Dr. ilk adımı olabıleceğini öğrendiğimde sevindim. Ara Altın'ın Bizans kürsüsünü yönetmesi de Başta Sayın Prof. Dr. Afife Batur, bu Bizans'a karşı tedirgınliğimizin akademilerimize çalışmaları yürüten bütün değerli bilim bile yansıyan belirtileri değiller miydi? Afife adamlarımıza ve yardımcılarına başarılar Hoca'nın anlattıklarını dinlerken, "Yunanlılar'ın dılerım.^