Katalog

14 Kami!)lığısarantoprakyolkıpkırmı/ı. Toprakyolundı^ındakıtarlalarsapsan... Tabiî mcvsim yaz ise böyle. Mavi,yeşil,kırmızı,sarı... Sanki o deminki hamarat ögrenci, clinc farklırcnklcrdckalcmlcralmıs, tekharckcttc çizivermİ!} gölün çevresım. Öylc birbirine paralcl, öylc birbirine ko.şut. lıısanın ijöyle diyesi gcliyor; gökkuşağını göktcn indinnişlcr, gölün kcnannascrmişler... tlkbaharda hcr şey yemyeşil; kamışlar, toprakyoldabitenayrıkotları.ekintaılaları, uzaklardaki yamaçlar, göldcki kurbağalar hcr şey... Kışın isc hcr .'jcy bcyaz... Ciöl, gökyü/ü, yeryÜ7Ü, kamışlık, toprak yol, tarlalar, ağaçlar, serçeler, güvercinlcr, kan>ı yamaçlar, biraz uzaktan gcçcn asfalt yol hcr ş.ey beyaz, herşey... sığırcıklarhariç... (,'ıkaeaksm aşıklar tepcsinc, bakacaksın göleşöylebirazyüksekten. Işingücünolmayacak, kalacaksın burada günlerce, haftalarca,mcvsim mevsim... Rcnklcrin nasıl birbirine dönüstüğünü anbean göreccksin. Duyumsayacaksınrenklcri,koklayacaksın,dokunacaksm, tadacaksın vc içeceksin... Insan doyar nıı bu rcnklere, bahardacılgın, yazın sakin, sonbaharda pastel, kısın ölgün, uyuyanbirgebe. Önce sazlar uyanıyor. Kedı pipisine benzeyen, taze ışgınlannı suyun yüzüne doğru saldıklannda; bütün gökyüzü dişe ve dişiye dönüşüyor. Hazreti Ali'nin kılıcına benzeyen taze yapraklarınıbirbirlerine doğru uzattıklarında ise; kıştan kalma, kurumuş sarı yaprak çatallarına,serçelerin,sığırcıkların,yuvayapma zanıanı gelmiş, demektir. Tüm bunları yabanürdcklcri vckarabataklannyavrularını pcşlcrine takıp gölün ortalarına doğru gezintiyeçıkmalarıizlenecektir. Onlarıdakırlangıçların durgun göl sularına pike yapmaları... Karabataklaryavrularınabu ilkyu\adi!;i gezintilerinde ne çok !>cy öğretirler; ba^ta anncleri olmak üzere, yumurtadan çıkma sırasınagöre(Karabaiaklarbellibirsırayagöre miyumurtalarindançıkarlar'.')dı/ilip,OMray ı bo7madan, zincıri kopartmadan, disiplin içindcyüzmeyi,ılkdali!jdenemclcrini,tehlikcli ilk seziş.sazların arasında ilk kayboluij aına yolıınu vc yuvasını kaybctmcyi^ yöntcmlcrinı. Akıllarındahıçbır^cy kalmadıysa, hıç olmasa yaban ördeklerinin, yaban kazlarının yavrularını izlemeyi... Kurbağaların vıraklamaları da bu zamana rastlar. Yumıırtalar larvaya, larvalar genç kurbağalara dönü^tüğündc bülün göl onların scslcriyledolar. (iünboyııözellikledegünbatımındanuykuzumamnadck vıraklardururlar... Aylarvcmevsimlerboyu, hcmenon dakika uzaklıktaki koca kent içinde, trafik sesinden, bağırtı çağırtıdan, şehrin o kendinc özgü uğultusundan bıkmış usanmı^, giderek bu sesle bütünlcş,miş,, artık onu duymaz olmuş insanlar için kurbağa sesleri neyi ifade edcr? Kimisi için çocukluklarından kalma kutsal bir köyanısıdır, kimisi için Türkçe kitabından birokuma parçası, kimisi için ise bilınemkaçıncısenfoni. Helebirrahatsızolduğunu/u, bir iki ta^ atarak, onları susturmaya çalüjtığınızı ayirt etsinlcr dc görün o zaman hep birlikte daha da gürvırlaklanıalarla üstünÜ7eüstünüzcna.sılgeldiklerini.. F.niyisi onlara alışmak ve sevmektir. ££n scvdiğiniz mclodiyi yineliyor olduklarına kcndinizi inandırmaktır. Unutmayın, kurbağalar gerçekten bunu yapmaktalar, bu coşkun koro ilc kendilerinisizebeğendirmeyevesevdirmcyeçahşmaktadırlar. Sazların kökleri derinlerdedir. Gcnişten sivriyc binlerce, milyonlarca, sayilamazca yaprakları, göl kuşlarına, sivrisincklerc,karasineklcrc,hclikopterlere,adını bilmediğimı/.kcndılcrınıycterincctanıyamadığımız göl börtü böccklcrinc ev, yuva, örtü,sığınakolmaktadır. Yaza doğru salarlar kaını^larım, yaz sonundaherycrpüskülkesilir. Rüzgâr^öylebir vurunca gölün bu ucundan, püskül sürüsü dcvriledevrile,salınasalına, öbüruçtançıkar. Dalgadalgayı izler,dalgadalgayı... Bir CUMIUJRİYtl DKRGİ Ali Balkız'dan biröykü... Göl K arayolununçatallaştığıyerdebaşlıyor göl. Kaı>ı dağların etcklerinc dekuzanmasıbeklenirkcn,ovanın ortasında, ekin tarlalarının kenarında birdenbire bitiveriyor. Zaman zaman şöyle bir iki tepccik burunlarını uzatmamış olsalar içcriye doğru, göl dc dilini uzatmamış,olsaasfalta doğru, hamaratbiröğrcncititizliğiy te çizi 1 miş olacak gölün haritası vebir dikdörtgcncbenzeyecek. Dcıinliğini kimsc bilmiyor,allahbilirya,bunukimsemcrakda etmemiştir şimdiye dck. Tarla, arsa spekülatörlerinin anlatımlarına görc, gölün çevresi, yaya olarak üç saatte dola.şılabilir. Hn dar ycrden,kayıklakarş,ıdankarşıyaondakikadageçilebilir. Göl nıasmavi. üölü çepeçevre çeviren kamış kıı^ak yemycsil. kıpırtı, bir hiijirticoşargidcr. (jölügeçer püskül dalgası, ekin tarlasındadevameder. Ova baştan başa dalga kesilir. Traktörlcrin tarlaları sürme biçimine göre, pullıık çizgisinin yönünegöre,bayırıncğiminegöre,rüzgârın tcpelcrdcki şiddetinc göre, farklı eğimler alan.dolayisıylafarklıışıklaryansitanbuğday tarlaları lijil ısıldır. Halay halay, horon horon,zeybekzeybektir... Hasırcılarınkatarkatargclmclerı.yüklerini gölün kenarına indıripdcnklcrini çözmcleri bumevsimerastlar. Kesicilcr veörücüler diyeikiyeayrılırlar...(icnçlcralırlarkeskin bıçaklarını.bellcrinckadarbataçıkadalarlar sazlar arasına... En gcnç, eıı körpc, en düzgün olanları tek tek, birer bıçak darbesiyle, olmadı orakları ile keser, kıyıya taşır, yığın yaparlar... Bu yığınlarınbaşına örücüler gcçer.boyboy, cinscinsayırır, başlarlarörmeye... Sanki halı dokunuyor, kilim dokunuyor, oya işjeniyor... üncc kasabapazanna inerler, sonrakentinkcnarmahallepazarlarına...Hasırlarekmekolur. Hangiakıllıya,hangiakılsızakılvermiijse, sonbaharda, kuru sazlar arasına bir ateşdüşürür... Biruçtanba^]aryangın;nekadarcan1 varsa gölde; kurbağalar, kaplumbağalar, su 1 yılanları,sazanlar,yengeçler...ko!jarlar gölün ortasina doğru, kaçarlar atcşin jjavknıdan, yoğun beyaz dumanın zehirinden. Telas, la yuvalarından kalkan kuşlar, ncreye kadar uçarlar vc bir daha dönerlermi bilinmez. Örümcekler, tırtıllar, üvczler, sineklercanlarını nasıl kurtarsınlar? Bereket; yangın, kamışlann kcsilerek kayıkların kenara çekilmcsi için yol yapılan yerden öteye geçemez de, orada kal ır. Sonra öğreniriz ki, kıy ı boy u "kendin pişir' işi yapan i^yerlerinin sahipleri, müsterilerinin manzarasını kapatan, bu uzun ve sık sa/ları garsonlarına düijman diye bellctmi^ler. Aşıklartcpesineçıkıncagünbatımı,hele de gölü okşayan hafif bir esinti varsa, gölün enginmavisularıkıpırkıpırsa, hcr kıpırtı bir ayna kabarcağı ise, insanın içi bir hos olur. Birsevinç doğar, bireosku. (,'ocuk oluroynarsınız. Oynar yorulursunuz, soluklanır oyununııza yeniden başlarsınız. Keşke karnınız acıkmasa, anneniz seslcnmcse, dcrs ziliçalmasa... Gün batarkcn bu yandan, ay doğar kar^ıdan. Ak^amınserinliği.scssi/liği.buğusuçöküverirbırdengölün üstüne. Kaşlarbirtela!;lıdırbu saatte, birtclaşlı... Sanırsınızyuvalarınageçkalmışlar... Ay yüksel ince şöyle bir scl vi boyu, bu kcz deonun ışığı düşer gölün üstüne. Güncjtcn öğrendi ya,odapırıl pırıl... Yel vurdukçatam bir uyum içinde kıpırdayankavak yaprak larının sesini duyacak gibi olursunuz. Yanıldığınızı nice sonra anlarsınız. Gözünüzü alamazsınızokıpırtıdan... Asfalttangeçenbir aracın uzun huzmcleri gözünüzü almadıkça, yadabiryıldızyerindenkopup, süzülesüzülegclirkcn birdenbire gölün üstündcy ıtmedikçc... Meğerduyduğunuzbirgecekuşunun kanatçırpısıdır. Mcvsim bahardır. Göl çiçeğe durmuştur. Göl artık birçiçektir. Bir kızla oğlan çiçeğe seğirtirler. Yol kenarlarında, tarla sınırlarında, gelincik, papatya, ballıbaba pcşinde başlayan koşu, göl kenarında yoncaçiçekleri olur, kıyıcıkta ise su üstü, sazlık arası çiçcklcri ile devam cder. Kız clini durgun, berrak göl suyuna dokundurur. Parmak uçları ılcdamlacıklardü.şürür Gölün hoşunagiderbu. Kı/ınellerinıbir daha istcr, bir daha. ..Oğlan kıskançtır, farkcdcı hemen. Kasabanınmemurlan.çalışmasaatlcrıbiter bitmcz, gölün karşı kıyısına ko^arlar. (")ncedenanlasmısgibidirlcr. Mangalını,oltasını, rakısını alan gclir. Sergileri serer.ate.şı yakar,oltalanatarlargöle. Birsazandüşcroltaya,birsa7andiİ!>er,biri ilebcjkişidoya...Nc kiradcrdi kalır,negeçimsıkıntısı... Ncmüdürpaparası,nekarıdırdırı...Gölbclkidcer