Katalog

20 TOPLUM CUMHURİYET DERGİ kın doğuyu, bütün Arap ülkelerini, Yunanistan'ı,Balkanülkelerinıiçinealaneoğrafyaya. Bireyselkimliğin,ulusdevletinbirtürlüoluşmadığıülkelcrdeinsanlaratekbirşeykalıyor; rozettakıpkendilerinivaretmek... Antropolog Prof.Dr. AkileGürsoy iseheterojcntoplumlardafarklıkimliklerigöstermek için insanların ro/.et taktıklarına inanıyor. Birden fazla idcoloji, birden fazla futbol takımı varsahangisineaitolduğunuanlatmanın bir yolu da rozet takmak. Sadece Türkiyc'de dcğil, düpyada rozct takma alısjkanlığınınyaygınlığınadcğincnGürsoy,eskiSovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'ni örnekliyor. Orada Lenin, Marx vc Stalin rozctlerini milyonlarca ınsan kullanıyor. Bizde isc son yıllarda yaygınlaşan Atatürk rozetlcri. Bu da ideolojik kimliği bclirtmek için başvurulan bir yol. Rozet takmanın hoşgörülü bir toplumda sakıncalı olmayacağına da inaniyor Gürsoy. Hoşgörüsüzbirtoplumdaisegiyinmenin bir u/antısı olarak bakmanın olanağı yok. Ne gibi sakıncalartaşıyacağı da ortada. Sadece rozetin değil, renklerin de bir sembole dönüşebileceğini, endüstri döneminde Onların da kimlikleri yakalarında. Dağılmt$ bir cumhuriyetten geriye kalanları taşıyor ve inatla bu kimliklerini korumaya çalışıyorlar... Liones, sendikacı, Galatasaray Lisesi mezunu, Fenerbahçeli, gazeteci, sandviç satıcısı yada kanarya seven. Onlan rozetleri anlatıyor. Ne mutlu! Biryere aitler... Kişiliğiniyakasındataşıyanlar G şeklindeki soğuk mctali altp ceketine iliştirdi. Sakinleşmişti artık. Kimliği, varlığınınsimgesi ardırobun kapağını terozetiyakasındaydı. laşla açıp, gözüne çarpan ilk ceketi aldı. KaSadeceodeğ*îl,bugünTürkişeydi kumaşı. Siyahtı. ye'de milyonlarca kişi kimliklelColtuğunun altına sıkıştırdı." rini, kişiliklerini yakalarında taAyakkabılarını giydi. Aynı teşıyor. Mezun olduğu okuldan, laşla kendini sokağa attı. Hava tuttuğu takıma, üyesi olduğu serindi.Ceketinistrtınageçirdi. dernekten,politiktercihinemilOn adım atmamıştı ki eli sol yayonlarcainsanrozetleriylc"Ben kasına gitti. Soğuk, madcni bir buradayım" diyor, "Benim de nesneydiaradığı. Bukezbaşını bir kişiliğim var". lyi de insanlar eğipbaktı. Yoktu. ncden kendilerini anlatmak için Canısıkıldı. Adımları birbiri Prof. Dr. Akıle (jursoy bu soğuk, tnetal parçasından medet umuyor? Neden o metal ne karıs. tı. E ve geri dönecek gibi parçası düşüncenin,etnik yapının, tutkuların oldu. Saatine baktı, vazgeçti. Yoluna dcvam kısacası "hayat"ın anlatıcılığını üstleniyor? etti, huzursuz, sıkkın vc boşlukta... Başka Mehmet Ali Kılıçbay, gidcrek yaygınlaşan adamlargeçtiyanından. Baktı. Gözgözegeldiler. Gözlerini kaçırdı. Kendini çıplak hisse rozet kullanımını insanların birey olarak tanımlamaçabalarınabağlıyor.Türkiye'de.imdiyordu. Bürosuna girdiginde rahat bir soluk aldı. Çekmecesini açtı. Oradaydı işte. Kayık paratorlukgcleneğindcngelenbirtanımhala BERAT GÜNÇIKAN hâkim. İnsanlar kendilerini hep bir "cemaat"in içinde bulabildiler. Aleviler, Kürtler, Lazlar... Odaolmadı Fcnerbahçeliler,Galatasaraylılar... Kılıçbay'agörccoğrafyayada bakmakgcrck. Sadece Türkiyc'ye değil, Ya bunun daha yaygınlaştığını da vurgulayan Gürsoy da rozet takıyor. Ama sadece özcl günlerde. O, Dünya Meslek Kadınlan'na üye... Doktor Erdal Atabekde rozet takmayı "aidiyct" duygusuyla bağdaştırıyor. Bu duygu da insanların sosyalleşme süreçlerine bağlı. Geçiş toplumlartnda ve geçiş süreçlerinde bir şcye, biryere, bir aileye, bir camiaya,bir ulusa,bircemaate,birakıma,birkulübe,birokulaaitolmaduygusunadahabüyükgcreksinme duyulduğunu bel irtiyor Atabek. "Çünkü" diyor "Toplumsalgcçış süreçlerinde toplumsalgüvenkaybolur.özgüvenazalırvekendine yeterlilik duygusu yetcrsiz kalır. Aslında bir yere, bir camiaya ait olma duygusu toplumsal güven eksikliğinin bir telafisi işlevini görür." Şu rozet meselesine gelince. GÜRHAN UÇKAN slında her şeyden önce, rozet mi, yoksa duğme mı demek gerekiyor? ODTÜ'den mezun olduktan sonra bir yıla yakın bir süre, Ingılızce öğretmenlığı yapmıştım Keçıören Lısesı'nde. Oğrencılerım, ben ayrılırken bir ODTU rozetı armağan etmışlerdı Onlannkı, sıyahsarı, yarı altındı. Benım bir de "noımal" rozetım vardı, kırmızıbeyaz. Bırkaç ay önce, ılkının en onemlı kısmı, yakamdan düşmüş. Bir tek tutan, alt tabakası kalmış. ötekı ıse duruyor. Ne zaman takım elbiseyle bir toplantıya katılsam, yakamda ikısinden biri oluyor. Eğer A karşılaştıklarım Turkiye'den gelmiş konuklarsa, ılgılenıyorlar da. Nedır kişıyi bu tür şeylere bağlayan? Isveçlilerde daha çok, "düğme" türü rozetler görülüyor. örneğın, birkaç yıl önce nukleer enerji santrallennın kaldırılıp kaldırılmayacağı konusunda halk oylamasına gıdıldığı zaman, "evet" ve "hayır" rozetleri çok gündemdeydı. Daha sonra en onemlı fırsat, Avrupa Birligi konusunda çıktı. Bunda da bir halk oylaması yapıldı O zaman yine evet ye hayır tarafı rozetlerle kendini belli etti. Üstelık, oylamadan çok sonra bıle bu tür "düğme rozetler" varlığını sürdürüyor.