Katalog

16 YAZI: GÜRHAN UÇKAN FOTOGRAFLAR: LÜTFİ ÖZKÖK CUMHURİYET DERGl R Melih Cevdet, çevirmeni AnneMarie özkök'le Malmö'de şiir okurlurken... efik Şener nc güzel yazıyor: "Türk şiirini tsveççe, Isveç şiirini Türkçe olarak okuma sözkonusu olduğu zaman, iki adı saygıyla anmamak olanaksı/: AnneMarie Özkök ve Lütfi Özkök. Bu iki dil arasında akan şiirlcrin tümünde, bu iki insanın alın tcnnden oluşan mühür var." Refik bu yerinde saptamayı, Norrköpings Tidningar gazetesinde yayımlanan, "Bir ozan kimdir? Bclİci dc bilinçli birdeli" başliklı yazısında yapıyor. Yazının konusu, Melih Cevdet Anday ve onun ilk kez Isveççe olarak yayımlanan kitabı "Göçebe Denizin Üstiinde". Küçük, ama «jîrin ve tutarlı yayınevi "ellerströms" tarafından yayımlanan kıtaptakı şiirleri scçen ve çeviren AnneMarie Özkök. Lütfi özkök de eşine yardımcı olmuş ve bazı şiirleri, günümüz Isveç şirinin en önde gclen temsilcilerınden Lasse Söderberg'lebirliktc çcvirmiş. Aynı yayınevinden daha öncc Orhan Veli'den bir şiir, "lstanbul' u Dinliyorum" başl ı ğıyla yayımlanmıştı. Çcvirilerin kime ait olduğunu, tahmin edin. Melih Cevdet ve eşi Suna Anday, bu yaz başında Isveç'teydi. Malmö'de 12. kezyapılanuluslararasışiirgünlennekatılan 19yabancı konuk ozandan biriydi. Malmö'ye geçmeden önce, Stock holm'de konakladılar ve Yazarlar Birliği 'nde bir şiir gecesine katıldılar. Melih Cevdet Anday 'la, 1991'deki TÜYAP Kitap Fuarı'nda tanışmıştım. Fuarın onur ozanıydı. Bu nedenle yayımlanan "öliimsü/.lük Yolunda" adlı kitabını bana ve bcraberimdeki iki Isveçli yazara im/alamıştı. Son üç yıldır onunla aynı gazctede olmanın mutluluğunuduyuyorum. Yazılanndaki yaşama gücü, umut, akılcılık ve bilgi düzeyı, hcr Cumhuriyet okuru gibi beni de çok etkıliyor. İsveç Yazarlar Birliği'nin tarihi binasında ozanımıza ilgı, hiç kuşkusuzçokfazlaydı. Onunlagörüşenler arasında, isveç' in önde gelen gazetelerinden Dagcns Nyheter'in Asa Beckman'ı da vardı. Beckman,9hazirantanhli ve'Türkiye 'den şi i rsel ziy arct" başl ıkl ı yazısında şöyleyazıyordu: "Anday'ın şiirinde doğanın merkezi bir yeri vardır. Burada göky üzü, kuşlar, güncş, ağaçlar, dağlar ycr alır vc toprağın altında da.ölüler vardır. Şiirinde insanın kclebeğe dönüşmesi, hiç de şaşırtıcı gelmez." Polls ozanlara aldırmıyor Asa Bcckman, ozanımızın günümüz Türk şiiri konusunda pck hoşnut olmadığını belirtiyor ve kcndisinin şu saptamasına yer veriyor: "Ülkemde gereğinden fazlakötü ozan var. Bu durum, diğer az gelişmiş ülkeler için de geçerlidir. Nede. ni ise, şiir gclencğimizin olmamasıdır. Ozanlar artık mcydan okumayı bıraktılar. Gençliğimdeentehlikelikişiler.ozanlardı. Şimdi isepolis bile ilgilenmiyor onlarla; yazdıklan anlaşılır gibi olmadığı için..." Melih Cevdet," Yanyana Dalgınlık" adlı şiirinin ikinci ve son dörtlüğündeşöyleder: "Yüreğimiz öylcsine aşmış ki düşüncemizi Yanşı başlatan tabanca sesi gibi Dudaklarımız koşuya çıktıktan sonra Duyuyoruz söylediklerimizi" (Göçebe Denizin Üstünde) Biz sevgili ozanımızı, düzyazılanndan da tanıyoruz. lsveçliler ise ilk kcz, yalnızca şiirinden tanımaya uğraşıyorlar. ellerströms (küçük *e'ileyazılıyor)yayınevininsahibi Jonas Ellerström, küçük boy ve yaklaşık 56 formahk (8096 sayfa) kitaplannı seçerken, ozanlara ağırlık veriyor. Son 16kitabından 14'ü şiir. Bunlardan biri de, Picasso'nun (!)şiirlenni içeriyor. Diğer ozanlardan bazılan şunlar: Lasse Söderberg (Isveç), Robert Bly (ABD), PaulCelan (Almanya), HugoClaus (Belçika), Konstantin Kavafis (Yunanistan) ve Orhan Veli. Görüldüğü gibi Melih Cevdet An Şîirsel bîr zîyaret îsveç'te, Orhan Kemal den sonra şimdi de Melih Cevdet okunuyor. Sıra Oktay Rifat'ta. Melih Cevdet ve Suna Anday, îsveç 'in yeşiline, Isveçliler de Anday' ın şiirine hayran kaldı. Melih Cevdet Anday, AnneMarie Özkök ve 12. kezyapılan Malmö şiir günleri... hn onde, ortada, beyaz ceketiyle Melih Cevdet, Malmö y«rgünlerinde...