Katalog

11 HAZİRAN 1995. SAYI 481 ÇEVRE 23 lı yapıtında* şöyle anlatıyor: "lsveç orman işletmeciliğinin çıkış noktası, bütün ormanlık bölgenin iyi düzenlcnmiş ve tasanmlanmış bir şekilde değerlendırmesidir. Ormanlık bölgenin gelecekteki kullanımı için yeterli önlemleri alma isteği, temeldeyatmaktadır. Toprak yorulmamalı, yanltş işletmecilik, teknik vs. nedeniy le yitirilmemelidir. Bir ürctici için, kisa critnli kazanç yapma arzusunun, ormanın kal ıcılığına baskın çıkması, son derece olumsuz sonuçlar verir. Kesime uğrayan eski ormarun yerini, derhal yenısı alabilmelidir. Kötü kalite ve zayıf ormanlık bölgelerin yerini, güçlü ve canlı ağaçlar kaplamalıdır." Jan Remröd, orman sağlığı için üç etkenin yaşamsal önemi olduğunu yazıyor: Güneş, toprak ve ağaç. Kesim yapılan yerlerin dinlenmeye bırakılmasının ardından hangi cins ağaçlann fidanlanyla kaplanacağının büyük birtitizlikle araştırılması gerekiyor. "En çok güneş toplayıcı ağaçlar", en çok verim veren ve hızlagelişenağaçcinslerioluyor. Kuzey Amerika'da ve lskandinavya'da bazı kozalaklı ağaç çeşitleri yeğlenirken, bizim ülkcmiz ve çevresinde, oradaki iklim koşullanna uyan ağaçlann seciminc gidilmesi gerekli. I sveç'te tngilizce terimiyle "Silvicultural" denilen bu yöntemin amacı; ekolojik sürekliliği ve yaşam zıncirini korumak, jenetikçeşitlilik saglamak ve cinslerin ve ekolojik yöntemlerin kahcı olmasına özen göstermek. tskandinavya'da atıkların tasnif edilmesi, geri kazanımı ve yeniden kullanımı konusunda öncmli adımlar atıldı. Bu kazanım yöntcmlerinden bazılan, ağaç ürünlerinin enerji ve tüketimini azaltmayı amaçlıyor. Yani, ağacı kestiğin gibi yakmak yerine, yanıcı madde/cnerji kaynağı olarak geri ulaşanatıklanndeğerlendirilmesi yeğleniyor. Yakacak olarak kullanılmayan ağaçtan, çok çeşitli ve kazançlı başka amaçlarla yararlanılabilir. lsveç'te 1989 yılında 53 milyon m3 kerestenin yalnızca 4 milyon m3*ü olduğu gibi yakacak olarak kullanıldı. 48 milyon m3, selüloz/kâğıt hamuru için (25 mil. m3) ve ağaç eşyalar üretimindc (23 mil. m3) kullanılmaküzeredeğerlendirildi. Yalnızca 1 milyon m3'ün ham kereste olarak yurtdışına satıldığı göz öniine alınırsa, lsveçliler'in orman kaynağını yan işlenmiş ya da hazır eşya olarak dışsatım yapmayı daha kârlı bulduklan anlaşılır. Bu yöntem, ülke içinde iş sahası açtırdığı için de avantajlı. Daha az petrol baüımlılığı Orman, enerjistnı guneşten alıyor. h'otosentez süreciyle günef enerjisi, karbondioksit ve su ile ağaçlann büyümesi için gerekli yakıt haline geliyor. Bu süreç, temel ürünleri odun lifi ve enerji olan ormanlan, geri kazanüabilir bir kaynak yapıyor. Odun lifleri kâğıt ürünü yapımında kullanılıyor. mc, verimlilikvs. ölçüyorlar. Plastik kaplı orman, çok daha sağlıklı. Çünkü üzerine, Polonya ve Orta Avrupa'dan gelen sülfür yağmuru yağmıyor. lşte bu konumda, nc Isveç'in kendi yasaları geçerli oluyor, ne de Birleşmiş Millctlergibi uluslararası örgütlerin. Resmen, komşununpisliğıni, sen de paylaşıyorsun. Bu nedenle Isveç'te ve Finlandiya'nın bazı bölgelerindc,havakirliligi,cnönemli sorun durumunda. Kcndılerinin kirlcttiğindenötürüdcğil,komş,ularla aynı kıtayı paylaştıklanndan, benzcri sorun, Baltık Denizi için de gcçerli. Ayncn,"Avrupa'nınkanalizasyonu" durumuna gelmekte olan bu deniz gibi ormanlann kurtarılması için, lsveç ve diğer ülkeler güçlcri birleştirmcktc. Örneğin, Polonya'nın kömür yakma teknolojisini geliştirmek, ya da eski Doğu Almanya'nın denize boşalttıklan atıklan, daha fabrika çıkışında arıtmak isteyen lsveç, kollan sıvayıp para bastınyor. Ormanlar, yerkürenin akciğerleridir. Hava kirliliğinin tek panzehiri olan ağaçlar, ülkelcrin ve kentlerın soluk almasını sağlar. Sınırlı sayfalanmızda, nüfus bat^ına nc kadar ağaç düşmesi gerektıği gibi konularagiremedik. Ne varki, ormanlannın yansının özel kişiler, yüzde 24'ünün şirketler tarafından sahip olunduğu ve kalan yüzde 26'nın halk hizmctine konulduğu tsveç'te bu ortak değerin bilincine çoktan varıldı. Ağaç senin ya da benim, ama, hava hepimizin. Tek bir dünya olduğu gibi, yeşil dcnen doğa mucizesi de tek ve özgün. "Istrancalar'dan lstanbul'a su getirmek" gibi budalaca ve küstahça işlere girişen; Ankara'mn akciğcri olarak düşünülen Portakal Vadisi projesini askıya alıp, Botanik Dahçcsi' ndeki ağaçlan kurakhktan ölmeye mahkum cdcn aklı evvcl zatlann bu türyazılan okumadıklan açık. Yada, Arapça olmadığı için anlamıyorlar. Konumuz, ne insan hakları, ne de bölücülük. Kimse ikirciklenmesin. Demek istediklcrimiz, aralıksız olarak ciğerlcrimize çektiğimiz hava ü/.erine.Tstemeyen okumasın. Hava oldukça, soluk alabilecektir çünkü...^ Plastlkle kaplı orman Isveç'in güneyindc, üzeri plastik örtüyle kaplı bir orman var. Evct, bir dizgi yanlışı, satır düşmesi yok. Ormanı resmen plastik bir örtüyle kapatıp.birçeşit serayapmışlar. Yanında, açıkhava ormanı var; düny anın bütün ormanlan gibi. Aradaki farkı geliş