Katalog

14 ÇEVRE meye başlamış. Köy meydanındaki "bin yıllık" olduğu söylenen koca çınann altına ise eski bir zeytinyağı küpü ve antik kcntin kalıntılanyla u yöre tarihini simgeleyen" bir düzenleme yapılmış. Bütiin bu çalışmalar tamamlandığında, bir zamanlar Ege'nin köylerinde bile doyasıya yaşanan "kent uygarlığını" görmek isteyenler, artık Pisi'ye de koşacaklar. Her biri yüz, yüz elli yıllık evlerle birlikte yine en az bir o kadar eski kent dokusuyla tanışıp, tarihsel çevre korumacılığının bir beldeye ne denli zengin bir "klşllik" kazandırdığına tanık olabilecekler... CUMHURİYET DERGİ BRİÇ ŞİARYALÇIN 1156 Ağustos problemi • ARD ¥ D765 • AV983 • A • V654 V A109843 • RD • 4 • 10987 V RV • 4 • R109832 Batı trefl çıkar ve Güney 4 PİK yapar. y C kl Cevap: DcklSISTı ucn asını ve karo asını aldıktan sonra, karo üçlüsüne çakar. Iki tur koz çektikten sonra, yerdcn karo dokuzlusunu oynar. En iyi defans Doğu için bağışlamak (Güney o zaman bir trefl atar) ve Batı için çekip koz dönmektir. A. Doğu buna karo yerse, deklaran yerin sağ karolannı çeker ve kör oynayarak iki löve daha alır: bir kör ve trefl ruası. B. Doğu trefl yerse, deklaran yerden ruasına doğru küçük bir kör oynar. Batı asla alıp kör döner Güney valeyle alır ve trefl onlusunu oynar. Doğu alıp trefl dönerse, Güney üç trefl yapar. Doğu alıp karo dönerse, yer iki karo ve kör damını yapar. C. Doğu körünü atarsa, deklaran karo valesini çeker. Eğer Doğu KÜÇÜK verirse, Güney bir kör yer ve sonra Doğuyu karoyla yatınrken son körünü kaçar. Şimdi Doğuda ve Güneyde dörder trefl kalmıştır ve Doğu bugünlerden sadece bir tanesini yapabilir. Yok eğer Doğu karo valesine KARO ONLUSUNU debloke ederse, Güney karolara KÖR YERİNE TREFL ATAR ve kör oynar. Tuzak: Kuzey bu şıkta karo yerine hemen kör oynarsa Batı alıp kör döner ve Doğu karolannı atar. lkinci körü Kuzey damla alırsa, iki karo yapar ama iki kör verir çünkü Güney artık trefl ruasını alamaz. lkinci körü Güney alırsa, iki trefl verir ve bu kez de Kuzey metr karosunu yapamaz! Bir "Karya" yerieşmesl 1961'de geçrekten de "yemşeyir olan doğasına yakışacak şckilde Yeşilyurt adı verilmiş ama "Pisi" sözcüğünün neredcyse 2500 yıllık bir gcçmişi var. Oyle olunca da aradan geçen 3035 yılın bile hemen hiç önemi kalmıyor ve "resmi olmayan" konuşmalarda (hatta yazışmalarda) Pisi'yi kullanmaktan hâlâ kimse vazgeçmiyor. Örneğin, Muğla garajındaki üzerinde Yeşilyurt yazan otobüslerde "Pişi'ye gider" ucr.erek yolcu toplanırken, başlığının altında Yeşilyurt Belediyesi'nin yayın organı olduğu notu bulunan aylık gazetede "Pisi'nin Sesi" adıyla yayımlanıyor. Dencbilir ki Karya bölgesinin şarapçılıkla ünlü eski yerleşmclennden "en yeşili" olan antik Pisye (ya da kimi kaynaklara görc Psya) kenti, Anadolu insanının tarihine ve kültürüne olan bağlılığı sayesinde varlığını unutturmuyor. Bu duygulandırıcı çaba ise sadece eski ismin sürdüriilmesiyle sınırlı kalmıyor, antik yerleşmelerin yeniden gün ışığına çıkartılması için girişimlerde de bulunuluyor. Yazıtlara göre Gökova Körfezi'nc tarihte "Kerme" adını veren antik Keramos kentiyle de yakın ilişkisi bulunan Pisye'nin kalıntılan, iki bin yıldır tanma dayalı bir uygarlığın beşiği olan Pisi Ovası'nın yamaçlarında yer alıyor. Karadağ, Girne Dağları, Aldıran ve Ayderesi Dağları ile çevrilmiş büyük bir "yeşll çanak" şcklinde yayılan tarihi ovanın günümüzdeki gözde ürünleri ise tütün, üzüm, zeytin, değişik meyveler ve incir. Pisye'nin henüz toprak altında bulunan eski yerleşme bölgelerinden çıkartılan büyük küp parçalan, bu ovanın bir zamanlar şarapçılık merkezi olduğunu da gösteriyor. Yeşilyurt 'taki tarihi kent dokusunda eski dükkanlar da sivil mimarinin zariförneklerini oluşturuyor. 400 evde ise el yapımı eski dokuma tezgahlan "yeniden çalışacaklan" günleri bekliyorlar. Bclediye'nin öncülük yaptığı atclye çalışmalannda özcllikle üç Pisili genc kız adeta birer "kahraman" gibiler. Nacifer Cündüz, Zeynep Karaca ve Nurten Aslan, olağanüstü bir çaba ve heyecan içinde dokumacılığı tanıtmaya ve sevdirmeye uğraşıyorlar. Pisi'de ipekböcekçiliğinin ve dokumacılığın yeniden canlanabilmesi için Muğla Belediyesi'nin yanı sıra, Muğla Valiliği de tüm olanaklanyla desteğini veriyor. özcllikle, Türkiye'nin ilk kadın valisi Dr. Lale Aytaman, kuramsal katkilannın yanı sıra, "kijisel" olarak da elındcn gelcn çabayı gösteriyor. Muğla'ya gelen hemen tüm yabancı konuklan "Pisi dokumalanndan dikilmis" zarif giysilcriyle ağırlayan Vali Aytaman, sorulsa da sorulmasa da bu dokumalann "Yeşilyurt'a ait olduğunu" bir fırsatını bulup söylemeden kendini alamıyor. Vali Yardımcılanndan Mustafa Farsakoğlu da aynı desteği özellikle "halk eğitim kursları" kanalıyla örgütleyen ve özendiren duyarlı bürokratlardan. Farsakoğlu Pisi'yi ve el sanatlarını öylesine önemsiyor ki Milli Eğitim Müdürlüğü'nün önemli bir potansiyelini dokumacılığın öğrenilmesine ve geliştirilmesine ayınyor. Valiliğin üstlendiği bir başka önemli girişim de geçen yıllarda Muğla'yla "kardeş şehir" olan ABD'nin Fortlaudardela kentınde Pisi dokumalan için bir "tanıtım reyonu" açmak. Geleneksel Muğla Evi şeklinde tasarlanan bu proje gerçekleşebilirse, Pisi'nin el sanatlan "kıtalararası" bir sürekli sergiyi de süslemiş olacak. Elbette bundan önemli ekonomik yararlar da sağlanabilecek... Bayan Vall Pisl'nln mankenl Tarihi "Maşat Ollmplyatlan" Umut çeylz sandıklannda 1970' lcre kadar bu bercketli ovanın önemli bir bölümünde ipekböcekçiliğinin doğal kaynağı olan "dut ağaçlan" çok yaygınmış. 1974'de Ecevit dönemindeki "tütün seferberliği" Pisi'ye de bulaşınca, dutluklar yok olmuş ve yerlerini tütün tarlalanna bırakmış. Yörede "her evin önüne bir Anadol'un çekildiği yıllar" olarak anımsanan o parlak dönemler, ne yazık ki 8Ö'li yıllarda yerini "gerilime" vc "geçim zorluğuna" bırakmış. Tüm yaşantısı ve hatta gcleceği "tüccarın insafına" bağlanan tütün ürcticileri, sonunda hem kcndilcrınin hcm dc Pisi'nin kurtuluşunu yeniden "geleneksel sanatlarında" görmcye başlamışlar. Şımdi artık bir yandan ovada o cskı dutlukları yaratmaya çalışırlarken, öbür yandan "çeyiz sandıklarını" açıp, dokumacıhktakı yinö o eski ömcklerıni ve "becerilerini" anımsamaya çalışıyorlar. Pisi'de bugün yaklaşık 700 hane var. En az 86 yubindaki Efe Dayı, Pisi'ye gelen ve giden hemen herkese "hosgeldin "deme görevini üstlenmiş ve sürdürüyor... 0 günün akşam serinliğinde, Pisi'nin yüzlerce yıllık "panayır ve eğlence bölgesi" olan Maşat semtindeki Belediye Kültür Evinın bahçesinde dinleniyoruz. Eski evleri gezerkcn bıze "hoşgeldiniz" diyen 86 yaşındakı Efe Dayı (Murat Tiryakı), kimbihr bu bahçelerde ne denli güzel kızlarla gezmişti. Ya da Pisi'nin 1951 'de yapılan i!k Selcuiye seçimlerini kazanan Süreyya Alper, yine Maşat'taki ilk mitinglerde kimbilir ne coşkulu günlcr yaşamış, söylevlerde bulunmuştu. Belediye bugün de Maşat'ı tıpkı eski günler gibi bir "kültür ve rekreasyon alanı" olarak yaşatmaya çalışıyor. Dokumacılığın gelişmesi için 1992'de kurulan YİDEKO adlı üretim kooperatifınin sergi bınası burada inşa edilmiş. Geleneksel at yanşlan aynı bölgedcki "Kocabahçe'de" düzenleniyor. Kasabanın "top sahası" da burada ve yine heyecanlı maçlara sahne oluyor. Pisi'nin yetiştirdiği genç gazetecı, Milliyet'ın Muğla muhabiri Hasan Önkaş, bütün bu olanaklardan sonra Maşat' ın 2000 yılı "köy olimpiyatlarına" aday olduğunu söylüyor... Dılerseniz sız de şimdiden tarihi bir Pisi evındc yerınizı ayırtabılirsiniz... ^ 1157 Asını çekm«y«n yasını ç«kor ADI 09 2 • RD AD7642 Güney Kuzey lTrefl lKör lPik 2 Karo 3 Trefl 4Pik 6Pik Pas "2 Karo" bildığiniz gıbı dördüncü renk fo