Katalog

öncesine kadar Heybeli 'de fakirfukaralar son yolculuğa "Garip Arabası" yla çıkardı. Ermeni Krikor Usta 'nın yaptığı araba şimdi mezarlığın kapısında bekliyor. BÜYUK TURK ROMAHCIS» HÖSEYİN RAHMİ GÜRPINAR 18641944 H*yb*ll masariıftının anlOI*rlnd«n OOrpınar. Hey beliada'da bir 'Garip Arabası' eşil arabayı çeken iki atın yorgun soluğu bozuyor sessizliği. Yularlara daha bir asılıyor arabacı Osman. Yaşlı atlar biraz daha dayanmalı. Şu yokuşun sonu mezarlık işte. Arabacı Osman, dönüp de arkaya, arabanın suskun yolcusuna bakıyor iki de bir, "Bakalım, bundan sonra sıra kimde? " Arabanın arkasında yürüyen üç beş kişinin başı öne eğili. Bıri, müteahhıthğe yenı soyunmuş Coşkun. Diğerleri de onun işçileri. Atlann rahvanlığı onlan da yakalıyor. Adımları sallantısız ama bezgin. Yolcu ise, Kuyubaşı'ndaki cumbalı evde oturan madam. Bütün yakınlan teker teker yaban ülkelere giden, onların dönüşünü beklerken pencere önünde ömrünü tüketen Madam Mari. Araba, demir kapının önünde durduğunda atlar şöyle bir silkeleniyor. Madam'ın son yolculuğunun bittiğini haber veren bir silkiniş bu. Adamlar, tabutu omuzlayıp musalla taşına indiriyor. Birazdan küçük bedeni için hazırlanmış çukura bırakılacak. Üzerinde pek çok hayatın sınandığı iki kanş toprak. FotoğraHar GARBİS OZATAY Ahmat Raslm <*• burmöm yatıyor. nında Celal Kandemiroğlu'nun mezar taşı, "Henüz girerken ömrümün baharına, ecel geldi pek erken bırakmadı yanna, sebep zalim bir dertti güya yokmuş çaresi, küstüm dünyaya döndüm bu yokluğun yanına..." Heybeliada Sanatoryumu'na Anadolu'dan gelip de iyileşemeyenlerin neredeyse yandan çogunu oluşturan mezarlıkta sanatoryumun ilk baş eczacısı Mehmet Münip Gürolda yatıyor. Mezar taşlan ise ölümden sonra da söylenecek sözleri olanlann anlatıcısı. Deniz Astsubay Cavit Yavuz'un mezar taşı bir örnek, "Fırın küreğı tam düzeldığınde ekmek yapacak hamur bıtermış. tnsan işini tam düzelttığinde ne yazık kı ömrü bıtermiş." Kavaklı Bahriye Bınbaşısı Kemal Bey'in bütün sitemi ise yaşama, "Anlamadan göç ettim. ölmek için yaşamış gibi, pek garip gittim." Süzel Osman'ın mezar taşı ise yaşamın hoyratlığına ilişkin. Türkiye'de çiçek kooperatifçiliğinin kurucusu olan Süzel'in mezannda bir tek çiçek bile görmek mümkündeğil. ^ Y Madam Mari'nin ölümünün üzerinden yıllar geçti. Arabacı Osman öldü, atlan da. Müteahhit Coşkun Yılmaz, hala orada, Heybelıada'da. Cenazeye katılan ışçilerinin her biri kentin bir bölgesine dağılıp kendi yaşamlannı kurdu. Yeşıl araba ıse mezarlığın girışınde duruyor. Bir yanında Hüseyin Rahmİ Gürpınar'ın mezan, diğer yanında Ahmet Rasim'in. Araba rengıni yıtırdi yitirecek. 6arfp Arabası'mn öyküsu Neredeyse üç yıldır kullanılmayan yeşil arabanın adalılar arasındakı ısmı "Garip Arabası". Oymalı tahtası, tabutun rahatça yerleştirilmesi içın konulmuş raylan Ermeni Usta Krikor'un emeği. Yaptıran ise Madam Mari'nin de cenazesine katılan müteahhit Yılmaz. Adadaki ilk yıllannda kımsesızlerincenaze törenlenndeki yalnızlıklanna, katılan birkaç yaşlının da tabutu omuzlamasının güçlüğüne dayanamayan Yılmaz müteahhithkten kazandığı ilk parayla bir cenaze arabası yaptırmayı düşünüyor. Krikor Us ta'ya sıparış edıliyoraraba O da kendi begenısını kimselerın katılmadığı fakir fukara cenazelenni taşıyacak arabaya sunuyor. Neredeyse yırmi yıl boyunca adanın hem Müslüman hem de Rum fakirlenne son yolculuğunda eşlik ediyoryeşil araba. Zaman oluyor varsıllar da bu arabanın rengine kapılıp "Beni ona bindirin"diyor. öncebelediye sonra da askeriye kendi araçlannı cenaze taşınmasına tahsis edınce arabanın da hükmü kalmıyor. tskele yakınlannda, fayton parkındaduruyoryıllarca. Akşamcılann.kendilerine yeni oyun arayan çocuklann eğlencesi oluyor. Yenıden mezarlığa çekılıyor.sonunda, yeni ganpleri beklemek üzere... VemezarHc... Heybelıada Mezarlığı ise oldukça eski bir mezarlık. Öncelerı yerinde bir bakır madeni olduğu söyleniyor. Resmi belgelerde ise ilk düşülen gömü tarihi 1939. Neredeyse bütün ölüm nedenlen de "akciğer veremi". Sait kızı Vasfiye onlardan biri. Otuzunda vereme yenilen Vasfıye'nin mezarının ya 16 C U M H U R İ Y E T DEROİ 12 H A Z İ R A N 1 9 9 4 SAYI 421