Katalog

S İ N E MA Schindler'in Listesi Duygusal pornografî kranlarda karşımıza çıkan ve içimizi titreten iki oyuncu, Theda Bara ve Winona Ryder Yahudi. Ancak onların çizdiği karakterlerin Yahudi oldukları yargısına nasıl varabiliyoruz ki? özellikle de, fılmlerde görüntülenen Yahudi 'azınlık' toplumlan için çizilen çerçevenin, 'ZenciMerdençok 'Homoseksüel'lere yakın olduğunu bilmiyorsak; canlandırdıkları kişiliklerin aslında gizlendiğini bilmiyorsak... Franklin Pangbom, Billy de Wolf gibi oyuncnlar, fılmlerde canlandırdıkları eşcinsel karakterlere geleneksel bir nitelik kazandırmışlardır. Kimi zamanbütünü ile f ÜnlüAmerikan oyun ve senaryoyazarı DavidMamet, Yahudilerin Hollywood tarafından ele alınış biçimini eleştirdi. Mamet: "Schindler 'in Listesi 'fılminin ana öğretisiyalan; seyirci NeoNazilerden daha iyideğil. " E Klrtc Dauglas kimi zaman kısmen büründükleri eşcinsel roller bir yana, fılmlerde oynayan gerçek eşcinseller her şart altında bu kimliklerini gizli tutmak zorunda kalmışlardır. lşte aynı koşullar 'Yahudi'ler için de Splelbcrg geçerli! Kadın veya erkek, Yahudi kimliğindeki bir kişi, kalıplaşmış, klasik çizgiler dahilinde zayıf ve ürkek' bir karakter sergiliyorsa Yahudi olarak algılanıyor. Oynadığı rol normal ise ancak uluslararası olma şansını elde ediyor. Zenciler de aynı önyargıların kurbanlan olmaya layık görülmüşlerdi. Mantan Moreland, Willie Best, Stepin ScNndler'inUstesi Fetchit ve Butterfly McQueen gibi hafızalara yerleşmiş Ve 'Schindler'in Listeklasik tiplemeler 'Zensi'ni de beğenmiyorum! ci'lerinkaderini simgeleyen Bunu, Yahudilerin 'Manoyuncular haline gelmişti. dingo'su olarak nitelendiriŞu geçtiğimiz 1S yıldan bu yorum. yana Afrika asıllıMandingo, kötümuameAmerikan oyuncuları, kale gören iri kıyım zencileri lıplaşmış karakter özellikleseyretmek için yaratılmış rinden uzak, doğal ve norbir köleydi. Schindler'in mal davranışlar içerisinde Listesi de duygusal bir porbuluyoruz karşımızda. no fılminden öteye gitmiFilmlerde yer alan kişilikyor. Bu fılmde izlediğimiz lerin yapısında gözlemlenen 'Soykırım' değildir. Bu sabu değişim,ihraç kaygusu dece bir filmdir. Filmdeki olmayan eşcinsel temalı kişiler gerçekten kötü muafilmler için de geçerli olmamele görmüyorlar. Onlar yabaşlıyor. " O Yaz" (That rol yapıyorlar. Seyirci kitleCertain Summer)fılminde sine Tutku' olarak adlandıoynayan Hal Holbrook, Barbara Stanwyck rılan bencil duyguları yaşat"Benim Güzel Çamaşırhama ve tatmin olma fırsatına nem" (My Beautiful Laundrette)daki Dakavuşturmak için, geçmiştcn bazı sahneniel Day Lewis ve'' Philadelphia"da Tom leri dramatik bir biçimde canlandırıyorHanks'in sergiledikleri karakterlerde gölar. rüldüğii gibi artık, belirli imajlann dışına "Schindler'in Listesi", "Kurtlarla çıkılıyor ve eşcinsellik insanlığm var olan Dans", "Beyefendinin Onayı" fılmlerinde yönlerindenbiriolarakelealınıyor. izlediğimiz, kendinden daha zor şartlar altında yaşayan 'Zavallf toplumlara yarBbYahudllep dım elinı uzatan, onlar adına her türlü zorluğa katlanan, kaybeden fakat toplumun Fakat biz Yahudiler hala aynı gizemli sevgisini kazanan karakterler, utanç kayhavamızın ardında saklanmaya devam e diyoruz! Leslie Howard, Cary Grant, Paul Lukas, Kirk Douglas, John Garfıeld, Leon Ames, Melvin Douglas, Edvvard G Robinson, Lec J.Cobb ve Paul Nevvman; hepsi de Yahudi. Spike Lee'nin "Mo Better Blues" fılminde olduğu gibi, bir gece kulübü sahibine hakaretler yağdırabildikleri için uluslararası nitelik kazanan Yahudiler. Onlara bir de, Bayan Bara, Bayan Ryder, Barbara Stanwyck, Sylvia Sidney, Shelley Winters, Juddy Holiday ve Anouk Aimee gibi isimleri eklediğimizde ortaya çıkan tablo, biz Yahudilerin gurur kaynağı olan gıpta uyandıran bir liste görüntülüyor. Yukarıda adlan sayılan isimlere hayranlık duyulması gereği yanı sıra, 'Yahudi kimliğinden'kaçışlannıdaberaberinde kabullenmek şartı çıkıyor ortaya. John Garfıeld bu kaçışın dışında kalmış oyunculardan biri. Yahudi karakterıni kabul edilir ölçüler içerisinde canlandıran bir diğer isim ise "The Pavvnbroker" fılminin oyuncusu Rod Steiger.Bu isimlerin içerisine,WoodyAllen'ın"RadyoGünleri"(Radio Days) fılmindeki aileyi katmak mümkündeğil. Hatırlarda kalan en iyi aşk fılmlerinden biri "Geri Sayım"(Brief Encounter), homoseksüel bir yazar tarafından heteroseksüel bakış açısı içinde ele alınmış bir öyküyü konu ediyordu. Ya, büyük bir çoğunluğun kendisini 'AfrikalıAmerikan' olarak değil de 'Dünyanın lyilık Elçisi' olarak hatırladığı Louis Armstrong'a ya da Danny Kaye'e nedemeli? Wlnona Rydar nağı olmanın çok ötesinde koca yalanları temsil ediyorlar. The NevvYork Times, bu tür filmlerin ardından, içeriğinde sergilenen skandal nitelikli olayları, ekinin manşetine çıkararak kullanma alışkanhğını sürdürmekte kararlı gözüküyor. Schindler'in Listesi fılminde yer alan' Alman Katil Yahudileri öldürüşünü anlatırken, Yahudilerin nasıl acılar yaşadığını anlatmaktan çok onları bir anlamda, okuyucunun eğlencesi durumuna düşürüyor; onları manşet haberi için kullanıyor... Sonuç olarak, bu fılm 'öğretici' olmaktan, 'katliamdan habe Paul Nevvman ri olmayan kitlelere ulaşmak' amacından çok uzakta. Bir melodram ömeğini gözler önüne seren fılmin seyirciye verebildiği tek şey, acımasızlardan daha iyi olduğu kanaatine varmasını sağlamaktan öteye gidemez. Filmin 'öğretici' sıfatına layık görülmesi hatalı bir yargıdır. Seyirci sinemaya girerek şahit olduğu çirkin olayların bir par Poptre/David Mamet Istanbul'da bu kış sahneye konan "Oleanna" oyununun da yazarı olan Davld Mamet 1947'de Chicago'da doğdu. NewYork'da tiyatro öğrenimi gördükten sonra doğduğu kente gelerek St.Nicholas Tiyatrosu'nu kurdu ve tiyatronun sürekli yazarlığını üstlendi. llk oyunlannı yirmi yaşlannda, oyunculuk ya 10 CUMHURİYET DtHOl 22 MAYIS 1994 3AYI 421