Katalog

Bskl «vtor çocuklar Içbı *n k*yWH saklambsç kftfalari. "Vofc eamm ıw bahanl I v yıfcılaoak dtym korfcuyonn. Mr yatmaya glrtyonu •«•." lu, sahipsiz evlere ve inanılmaz öykülere çıkar. Yolumuz böyle bir yerc çıkıyor. Taş merdiven sefalanndan birinc konuguz çabucak. Bazlama ikramı arasında öğreniyonız, neden sokaklardaki bahar sefalannınbu denli uzun sürdüğünü: "Yok canım, ne bahan. Ev yılulacak diye korkuyoruz. Ondan oturmuyoruz içerde. Bir yatmaya giriyoruz eve." Utangaç, kadınca bir gülüşme. Kargı Sokağı'nın dertleri şöyle stralanıyor: "Adamlar ikide bir gelip, 'bebelerinizi sokağa salmayın, oynamasınlar buralarda' diyorlar. Çocuk bu, peşinden mi koşturacağız. Bir gün bütün evleryıkılacak, altında kalacağız. Yaz kızım yaz, hepsiniyaz." Bütün taş merdivan sohbetlerinde ve avlulannda yapılan kadın sohbetlerinde ortak bir açmaz söz konusu: Toz! "Neresi güzel canım bu evlerin. Her gün temizlik yap, her gün kirlensin. Eski canım, ondan 15te. Bezdik artık, bezdik." Çocukların dertleriyse başka türlü. YaC U M H U R İ Y E T DEROI 3 N İ S A N U D I H A l L E S I Yahudi Mahallesi'ne ilişkın çalışmalar yapan ODTÜ araştırma görevlılennden Hİriman Şahln'in verdığı bılgılere göre, Ankara'dakı Yahudller'ın öyküsü MS 1 yüzyıla dayanıyor. Ancak Yahudi azınhğa ilişkın ayrıntılı bılgılere ulaşmak ıçin, 16. yüzyıla kadar uzanmak gerekıyor. Abartılı bir nıtelemeyle "ticaretle olan bağlantılan nedenıyle zengın olduklan" savlanan Yahudıler, 16. yüzyılda hıç de sanıldığı gibi varsıl bir yaşam sürmüyoıiar. 18. yüzyılda Ankara'dakı ticaretın önemli bir bölüınünü ele geçıren Yahudıler, "sofçulukla" uğraşıyoıiar. Yahudıler tlftikten elde ettikleri bir kumaş türünü Italya'ya satarak para kazanmaya başlıyoriar ve kısa bir sQrede kentın varsıl sınıfına ginyorlar. 1882'de Ankara'ya gelen gezgin Humann, Yahudi Mahallesı'nde 50 tane Yahudi evi olduğunu söylüyor. Aynı tanhlerde bir başka gezgıne göre, bu mahallede bulunan havranın 500 kışılık cemaatı var. 1917 yılında mahallenın kuzey cephesınde yaşanan yangın, evlerin bir bölümunu yok edıyor. Hlçbır Yahudı'nın kalmadığı Yahudiye Mahalleai, şu anda "2. derece" StT alanı. Geçen yıllarda Ankara Anakent Beledıyesi'nin yaptığı cephe onarımları dışında, binalar. "gerek göruldügünde" kullanıcılan tarafınd»n onanlıyorlar. ^ hudi Mahallesi'nin bütün fare deliklerini, kedi yuvalannı ve çiğdem satan bakkallarını öğrenıyoruz sayelerinde. Bu küçücük bakkallardan bın de Ibrahım Bey'e ait. "Eğlence için n diyor, "Yoksa burdakiler bile tenezzül etmiyor bakkala." Varsa Ulus'taki Denizciler ve Anafartalar 411 caddeleri arasındaki sedasız semt, Yahudi Mahallesi. Orhan Veli'den Ceyhun Atuf Kansu'ya, Erdal Inönü'yekadaronlarca ünlünün sıralarından geçtiğı Gazi Lisesi'ni atlayıp, Suluhan'ı teğet geçince, mahalle ipuçlarını veriyor. Denizciler Caddesi'ndeki ahşap katkılı Leblebıcioğlu Carr.ii'nin kenanndaki daracık sokak, Yahudi Mahallesi'ne açılıyor. Ahşap balkonlar, birbirine değdi değecek. Naylon kaplı pencereler var, bir de, şimdi yerinde kadınlann anılann fener alayını izledikleri üç yol ağzındaki çeşmenin öyküsü. 12 Eylül öncesınde mahalleye hakım olan ülkücüler ile kimi geceler Yahudi Mahallesi'ne sızan solcu gençler arasındaki slogan "Komünistler Moskova'ya" çeşmesi yani, Yahudi Mahallesi'nin üst sınınnı oluşturan Anafartalar Anadolu Lisesi yerli yerinde. Bir zamanlar mahallenin alameti farikası sayılan köftecı Osman ıle Arnavutcığerci Haydar'ın mangallan nicedir tütmüyor. Temizlikçi Fulor da protezleriyle çocuklan korkutamıyor artık... Şehre doğru adımlarken yolu, güneş alan eski terzi dükkânlannda parti pankartlannın dikıldiği göze çarpıyor. Uzun bir geceden kalan ıkı küçük fahışe çarpıyor duvarlara, yorgun. Yolculuk nereye: "Yahudi Mahallesi'ne, Şengül Hamamı'na, temizlenmeye." 4| 1 9 9 4 SAYI