Katalog

PAZARIN PENCERESİNDEN ç u ve yasadışı şekil ve boyutlarda inşa edilmekte olan yapılar birer birer belirtilerek gereğinin yapılması isteniyordu. Bu yapılann en önemlisi Sanyer'deki Uyum Kooperatifındekilerdi. Dalan zamanında içlerinde özal'a, Deniz Baykal'a, birçok gazetenin köşe yazarına, üstdüzey yöneticisine, velhasıl birçok dokunulmaza ait evlerin de bilindiği bu kooperatif ile ilgıli bu raporu Dalan, "medyanın önemini kavradığından"sumenaltıedilmişti. Sözen belediye başkanı olduğunda ben de dahil arkadaşları "Şehircilik kürsülerinden bir heyet oluşturalım; bu binaların nasıl düzeltilip kurallara uygun duruma getirileceğini incelesinler" dedığimizde o bize "Fakirin gecekondusunu yıkan ama hali vakti yerinde yurttaşın kaçak yapısına gözyuman belediye başkanı olmamı mı istiyorsunuz?" diye çıkışmış ve bu kaçak ilaveli yapılan yıktırmıştı. Güneri Civaoğlu gibi birkaç istisna dışında bu yapılann sahiplerinin çoğu Sözen'i bir daha affetmediler, bundan böyle de agzıy la kuş tutsa onu sadece yereceklerdir. Sözen, başkanlığının ilk yıllarında en çok izlenen gazete ve televizyonlarda yapleşmenin de yanlış anlaşıldığını, bunun anlamının dünyanın her yerinde insan haysiyetine, onuruna yakışır bir yaşam biçimi getirmek olarak yorumlanmasının gerektiğini" anlatıyordu. Belediye 'başkanı olmadan vadettiği ekonomik sıkıntısı olan ana babaların bebeklerine bedava süt dağıtmak (11 milyon şişe süt dağıtarak bu sözünü yerine getirmiştir) ve dargelirlilereekmek dağıtmak, belli bir miktarın altında su tüketenlerden para almamak (bütün bunlar da gerçekleştirilmiştir) Darülaceze 'ye olağanüstü önem vermek. 'Kutlarım seni Sözen' Nurettin Sözen 'in eleştirilecek en önemli tarafı "medyamn politikadaki etkisini"zamanında ve yeterince kavramamış olmasıdır. eş yıldan bu yana Istanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı yapmış olan Prof. Dr. Nurettin Sözen'in bu görevi sona ermiş bulunuyor. Her seçilmişin ve her yöneticinin gerçek değerlendirilmesinin görevinden ayrıldıktan sonra yapılması gerektiğine inanmaktayım. Görmüş olduğum akademik eğitim nedeniyle 1989 yılında Nurettin Sözen'in Belediye Başkanı olmasına katkıda bulunmamın onu bu konuda irdelememi engellemeyeceğini söyleyebilirim. Nurettin Sözen'i Tıp Fakültesi'nden tanıyorum: 1960 lhtilali'ni izleyen ekim ayında bir sabah radyolarda "147 öğretim üyesinin üniversitelerden uzaklaştırıldığı" açıklanmıştı. Ihtilalciler, üniversiteden bazı muhbirlerin verdikleri listelere dayanarak yaptıkları bu hareketin öğretim üyelerince kınansa biîe öğrencilerce destekleneceğine inanıyorlardı. Ellerinde herhangi bir belge bulunmadığı halde neden sorulduğunda "Kiminin ahlaksız kimininse komünist" olduğunu ileri sürdüler. Cuntacılar, özellikle Türkiye Milli Talebe Federasyonu'nun başkanlığına atamış oldukları Sözen'den onay umuyorlardı. Ancak beklenmedik bir şey oldu: Bu Gürünlü genç tıp fakültesi öğrencisi, Ankara'y a doğrudan doğruya telefonla bağlı, sekreterli, maroken koltuklu mevkiinin çekimiyle bir haksızlığa başeğecek, hukukla bağdaşmayacak bu davranışı onaylayacak bir kimse değildi. Tuttu, darbecileri en güçlü zamanlannda bu nedenle alabildiğine yeren bir demeç vererek hatayı düzeltmelerini istedi. B li bir katı aşmamak, koşuluyla inşaatına izin verilmiştir. Sahillerde bugüne kadar görülmemiş genişlikte yeşilalanlar oluşturulmuş, Bizans devrinden beri kimsenin yerinden edemediği bir pislik ve çirkinlık odağı oluşturan Kazlıçeşme deri imalathaneleri başka yere taşınmıştır. Beyoğlu yaya trafiğine açılmış, tramvay yeniden kullanılmaya başlamıştır. Sözen'in başansı lstanbul'un estetiğini desteklemekten ibaret değildir: Yenilenen su borulan, tünel, raylı ulaştırma sisteminin geliştirilmesi tam arıtma ve kolektör sistemlerinin yapılması Nasıl yıppandıT Asya yakasında da bir Darülaceze oluşturmaya çalışmak onun geliri düşük vatandaşıyla özdeşleşmesinin, ilk görevinin, sosyal demokratlılığının bu konumdaki yurttaşlarına daha düzeyli bir yaşam imkanı sağlamak olduğuna inanmasındandır. Ancak 1994 yerel seçim sonuçlan özdeşleştiği, çıkarlarını, korumaya çalıştığı sınıf vatandaşlann da medyanın etkisinde kaldıklarını, bu nedenle partisine kızıp kendilerini semt ve mahalle düzeyinde daha iyi marke eden Refah gibi partilere oy verdiklcrıni yansıtmaktadır. Sözen'in başka eleştirilecek yönleri olmamış mıdır? Kuşkusuz vardır: Çeşitli semtlerde toplanmamış, sokaklarda yığılmış çöplerin Büyükşehir Belediyesi değil bu semtlerin bulunduğu llçe Belediyelerinin ayıbı olduğunu topluma anlatamamış, bu olumsuzluk Sözen'in yıpranmasına yolaçmıştır. Danıştıkları ona daima en makul yollan göstermemişler, o da daima önerilen formüllerin daha iyileştirilmesini sağlayacak çapraz kontrol ve eleştiri aramak yolunu bulamamıştır. Beyoğlu'nun yaya yolu haline dönüştürülürken buraya eski haline uymayan ancak bugün yapılmış bir otelin lobisinde, girişinde bulunabilecek lambaların yerleştirilmesini, plastik sokak tabelaları kullanılmasını, zeminde eski tür kaldırım taşları döşemek yerine yine çağdaş döşeme elemanlan kullanmasını, sonra Demokrasi Parkı'na "Katılımcı sosyal demokrat yöntemle anket yapıp halkın isteği yönünde spor sahalan ve eğlence mekanları yerleştirdik" diyen ancak bilimsel esaslara uymayan ve amacı başka olan anketleri gerekçe gösteren hocalann getirdikleri betonlaşmayı, ŞehirTiyatrolan konusunda ona yanlış bilgi verenleri ben Sözen'den çok danıştıklannın ayıbı olarak anımsayacağım. önyargısız ve çıkarsız bir şekilde irdelediğimizde Sözen'in tstanbul'a gelmiş geçmiş en çok eser bırakan başkanlardan biri olarak tarihe geçeceğini, sevaplannın yanlışlarından kat ve kat fazla olduğunu kavramaktayız. Değerli dostum Sözen, bu nedenlerle seni bugün kutlanm. Partine ve memleketine siyasal hizmetlerinin burada noktalanmadığını senin Atatürkçü ve demokrasiye inanmış, mücadeleci kapasitenden yann da yararlanmamızın gerekeceğini seçim sonuçlannı görünce bugün daha iyi anlamaktayım. ^ Söz»n, Istanbul'un baftnna sokulmuf bir hanç*r glbl duran Park Otall'nin t*p«slnl yıktırdı. yaptıklannın sadece birkaçıdır. Sözen'in eleştirilecek yönleri olmamış mıdır? Kuşkusuzolmuştur. Bunlar"Devri Sözen" başlığıyla ve Sözen'in 94 Yerel Seçimleri'nde aday olacağını varsayan rakiplerinin desteğiyle bastırılan kitap ve benzeri neşriyatta belirtildiği gıbi "otobüslerin renklcrini değiştirmek", "tramvay fetişisti olmak" ya da "tercihli yol açtırmak" değildir. Sözen'in eleştirilecek en önemli tarafı "medyanın politikadaki etkisini" zamanında ve yeterince kavramamış olmasıdır. Belediye Başkanı olduğunda masasında eski cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından hazırlatılmış ve Dalan'a gönderilmiş bir rapor vardı. tstanbul Bogazı'nda bulunan tığı güzel şey lerin anlatılmadıgını kavradığında çare aramış, Belediye Televizyonu'nu bir çıkış yolu olarak benimsemiş, ancak bu istasyonun maddi imkanlannın sınırlılığı nedeniyle, az sayıda vatandaş tarafından izlenmesi yüzünden amacına ulaşamamıştır. Sözen'in medyanın önemine inanmadığını yansıtan sadece bu olgu değildir. Kendisiyle yapılmış olan çeşitli söyleşilerde bunu yansıtan ipuçları vardır. örneğin, Taylan Sorgun'un 4 Temmuz 1993'te Tercüman gazetesinde yaymlanmış söyleşisinde "Bizim parriye paraşütle inen, veya dışardan empoze edilen bir adayın parti ba$kanlığına seçileceğine inanmıyorum" demışti. Aynı söyleşide "global DoğruyoManaymlmadı Darbeciler ona ulaşarak önce "daha fazla ekonomik destek" sağlayabileceklerini söylediler; reddedince de "Eski iktidar sahiplerinin bulunduğu hapislerde daha boş yer bulunduğunu" hatırlattılar. Rüşvet gibi bu tehdit de Sözen'i doğru bulduğu yoldan ayırmadı. Sözen o tarihte başanlı oldu. Şimdi, Sözen'in Belediye Başkanylığı sona erdiği günlerde geriye baktığımda ne görüyorum? Park Oteli konusunda direnişi sonunda bu yapının tepesi yıkılmış, bina çevresine uyumlu bir düzeye indirilmiştir. Süzer'in binasının planı değiştirilmiş, belC U M H U R İ Y E T DERGİ 3 N İ S A N 1 9 9 4S A Y I 4 1 9 23