Katalog

13KAS1M 1994.SAYI451 çer. 5 numaralı otobuse hcmen herkes biner, şehir dışından gelenler, şehrin bir ucundan öbür ucuna gidenler, Di/.engoffta piyasaya cjkacak olanlar, işlerine gidenler Di/engoffta bir sabah 5 numaralı otobüs havaya uçuruldu Otobusün arka tarafındakı yolcular yaralarla olaydan kurtulacak kadar şanslıydılar. Ancak ortada ve onde oturanlardan gerıye parcjlanmış vücutlar kaldı Dı/engolT Caddesı'nde bir sabah Israıl'ın kalplerındcn bırisi parcalandı. Olayı HAMAS'ın mililan karıadından l/yctlın AlKassam grubu üstlcndı. Olaydan bir gün soııra haber ajanslarına bir vıdeo kasct ulaştı Kasette, adı Salih Nazel Suovi olan Kalkilyall bir Filıstınlı omuzluğunda Izzettin AlKassam ya/ılı bir .makinayı omuzluyor, akraba ve arkadaşlarıyla vedalaşıyor, yaptığı konuşmada kendisini, yaşayan bir şehit olarak tanımlıyordu Kısa surede Salih Na/el Souvi'nin kücuk erkck kardcşının tntıfada hareketı sorasında 1989'da tsraıl guvcnlik güçleri tarjfından vurularak öldurüldügüortayaçıktı. Israil hükümeti olayd.m sotıra Ga/./e kapısını kapattı Bunun jnlamı her gun gunde 24 s.ıathk bir yolculuğu gıi/e alaruk Kr.ııl I.ır.ıt'ına geven Urım, sanayı ve hı/jnet sektorlcrınde çalışan 28 000 Fılistinli ışçının ışlerıni kaybctmelori olsa da Ve gcne hükümet 19.(KX) yabancı ışçının ülkeye aluunasına dair bir karar çıkardı. Bcn olaydan sonraki ilk şubatta DizengotT Caddesi'nde idim. Otobüsün havaya uçurulduğu yerde sayısız kandıl yanıyordu. Kurbanların fotoğralları çiçeklerle bezenerek ağaçlara asılmış, olayla ılgılı gazete kupürlerinden büyük panolar yapılmıştı. Kederlı kalabalık öyle sessizce duruyordu. Aynı günün gecesi Dizengoff Caddesi'nde sağ kanat partileri tarafından büyük bir gösterı düzenlendi Büsbütün farklı bir kalabalıktı bu. Yüzlerde kederdcn çok hiddet vardı. Çoğunluk başları kippalı (Müslümanlann namaz takkesine benzeyen, ancak daha küçük Yahudi takkcsi; takılması dine bağlılığın bir simgesi olarak kabul ediliyor) erkeklcr, uzun elbiseli, türbanlı kadınlar vc ikı lüle saçlarını favorilerinin üzerındcn sarkıtmış siyah cüppeli Hasedımlerden oluşuyordu. Göstenciler "Bu barış lsraillileri öldüruyor" pâtıkartları taşıdılar. Genvler ki hep olduğu gibi en ateşli onlardı"Araplar dışarı" ve "Araplara 6lüm" sloganları attılar Aynı saatlerde Kudüs'le de ben/erı bir gösterı dü/.enlendı ve benzeri sloganlar atıldı Dizengoff Caddesi'nde bir sabah Fılistin barışı karanlıkta bir cığlığa donüştü. ^ 13 PAZARIN PENCERESİNDEN 29 Ekim'de Taksim SELÇUKEREZ u yıl Cumhunyet Bayramı Istanbul'da, Taksim Meydanı'nda hemen hemen butun kalburustu populer şarkıcıların katıldığı görkemlı bir halk şölenı ıle kutlandı. Bu etkıleyıcı şolenı duzenleyenlerden C»m Özar, pazar yazısında 3evıncını ve aevıncının nedenını açıklamış. Şoyle dıyor: "Duşlerımın, hayallerımın en guzellerınden, en buyuklerınden bırı daha gerçekleştı. Hem de muhteşem bir şekılde... Halk nasıl sahıp çıktı bayramına. Nasıl guzel eglendı... Nasıl haykırdı Cumhurıyete, Atatürk ılkelerıne laızısme bağlılıgını. Butun dunya gördu. Bızdekı körler harıç tafcnı..." Eskıden Cumhunyet Bayramları'nda bu meydanda toparabalarını, çeşıtlı zırhlı araçları, bındırılmış ya da yuruyerek geçen unıformahları seyrederdık. Bugun Turkıye'nın dığer meydanlarında en buyuk bayramımız halâ boyle kutlanır. Ben bu Cumhunyet Bayramı'nda Takam'dekı kutlamaları televızyonda ızledım ve sevındım. Mutluluğumun nedenlerınden bırı Cem Ozer'ın belırrtıgıydı: Bu bayram şenlığı, Ataturk, Cumhunyet, laıklık, kısaca Turkıye'yı ılenye, çagdaşhga götüren ne varsa tum kavramlara saldırarak polıtıka yapanlara guzel bir cevaptı... Bu kavramları benımaeyenlerın sayıları ve heyecanlarının boyutu konusunda lyı bir fıkır verıyordu. Ama bu bayram şenlığını sevmemın başka nedenlerı de var. Yıllarca önce okumuş olduğum bir kıtaptan, Amos Elon'un "The Israelıs" adlı kıtabından bir alıntı ıle açıklayacaâım. Amos Elon, yurttaslarının 1967'de Israıl'ın, Lubnan, Sunye. Mısır, Urdun, Irak kuvvetlerını yenışının yıldönümünü nasıl kutladıklannı anlatır. 6 gun surmuş olan bu savaşın başında, Fılistin KurtuluşOrgutu'nun lıderı olan Ahm«t Şükeyrt, "Harbtn sonunda hayatta kalacak yerii Israıllılerın burada kalmasına ızın verılecektır. Ancak çogunun sag kalabılece§ını sanmıyorum!" demıştı. Mısır'ın Cumhurbaakanı Nasır ve o tarıhte Surıye'nın Mıllı Mudafaa Bakanı olan Hafız Esad'ın buna benzer demeçler verdıklerı bılınır. Bu demeçler ve lyı donatılmış Arap ordulannın araç ve asker sayısının üstunluğune rağmen Israil ordusu altı günde duşmanını butun cephelerde yenmış. Amman'a 30, Şam'a 35, Kahıre'ye 70 mıl kadar yaklaşmıştı... Aradan btr yıl geçtıkten sonra bu zafen kutlamak ıçın buyuk bir geçıt resmı düzenlenmıştı: Gokte görunmelen ıle ufukta kaybolmaları bir olan jetlerıyle hava kuvvetlerı, yerde zırhlı araçlan ve düzenlı yuruyuşlerı ıle gozalan kara kuvvetlerı etkıleyıcı bir geçış sergılemışler. Ancak bu muazzam zaferı kutlamak ıçın duzenlenen bu askerı geçıt Israıl'de tartışmalara yol açmış! Çok sayıda İ3raıllı, bu tur aakert geçıtlerın Moskova, Madrıd ve Kahıre gıbı o zaman dıktatörlukle yönetılenkentlere yakışacağını ılerı surerek bu yıldönümünun asken gecrtlerle değH sıvıl gösterılerie kutlanmasını ıstemışler. Genelkurmay Başkanı Hayım Barlev de bu ısteğe katılmış, buyuk gunün yurdun bir ucundan dığerıne duzenlenen ve her yaştan yurttaşın katılacağı bir yuruyuşle kutlanmasının daha lyı olacağını soylemış. 1968'den sonra bu "gun" sıvıl gösterılerle kutlanmaya başlamış! 1968'de tnzde, Türkıye'de "Buyük gün", "Cumhurıyet Bayramı" denınce akla toplu tufeklı geçıt resımlerı gelırdı. . Bu aslında bambaşka bir şeyın sımge3i ya da yansıtı ıdı. 1985 yılında H. Cindoruk bunu partısının toplantısında şoyle açıklamıstı: "Ihtılal. demokratık rejımın bir kurumu halıne getırılmıştır. Demokrasının ve ulkenın bunalımlı gunlerınde ıhtılal devreye gırıyor, sıkıyonetım gıbı, secım gıbı, olaganustu hal gıbı bir sıyasal kurum olarak ıhtılal uygulaması başlıyor. Bir çare dıye kabul ediliyor. Bu uygulama, bir kurucu meclıs, bir Tel Aviv Akdenizli'dir. Açıkfikirlidir. rının aydıniattığı sokaklarda bir kez yalnız kaldığınızda yüreğinize bir ürpertidir düşer; kendinizi terk edilmiş, aldatılmış hissedcrsiniz. Hh, bu da tam vazgeçememenin olmazsa olmaz koşuludur. Kudüs'ütcrk ctliğıni/dc, yeterincc uzaklaştığınıza kanaat getirdiğinizdc gcri döneceksinizdir. Çünkü Kudüs'ü ancak terk etmiş gıbi yapabilirsiniz. Bazı kentler vazgeçilemeyen aşklar gibidir. Kudüs tam da böylcdir. Çocuklardan birbarışRÖsterisi. .. ve Tel Aviv Tel Aviv, Akdeniz kjyılarında çelik, cam, yasemin kokusu vc akasya scrinliğinden kurulu fevkalade modern bir kenllir. Tel Aviv'de şubat akşamları (Yahudilerin cuma akşam ü/.eri başlayıp cumartesi akşamına kadar süren dıni latıli) saçlarına yasemin takmış çiçckli kı/lar dolaşır, Kudüs'ün şabat muhalazakârlığına gömüldüğü saatlerde Tel Aviv'de bisikletlerine bıner, kumsalda laflamaya ve deniz banyosu almaya giderler. Nasıl diyeyim, Tel Aviv, Akdenizlidir. Yani biraz hovarda, ncşeli ve açık fıkirlidır. Ku düs inancın kalbi ise lsrail'de, Tel Aviv de hayatın kalbidir. Tel Aviv'in kalbinde boylu boyunca Dizengofi" Caddesi uzanır. Dizengoff Caddesi bulvar kahvelerinden, restoranlarından, birinci sınıf butiklerden, kalitcli eğlence yerleri, sanat galerilcri vc sinemalardan gcçilmez haldedir. Dizengoff Caddcsi günde 24 saat yaşar. Kudüs'te polisin Yahudi muhafazakârları; Hassedimlenn mahallelerini araç trafiğine kapadığı saatlerde (şabat boyunca Yahudilerin a(eş yakmaları, herhangi bir mekanik alcti kullanmaları, paraya dokunmaları dinen yasaktır) bu önlem, bilmeden bolgeye girecek araçları korumak için alınmaktadırDı/engoff Caddesi yaşamaya başlar Cuma ve cumartesi akşamları Dı/engoff Caddcsi'nde trafik, bir eğlence yerinden ötekine gidenler tarafından saatlcrce lıkanır, arabadan arabaya alkol kokan sohbetler başlar. 5 numaralı otobüs her beş dakikada bir Tel Aviv şehirlerarası terminalindcn hareket eder, kenti ve DizengoITCaddesi'nı baştan başa ge Törenin düzenleyicilerinden özer. anayasa, bir sıyası yasaklama ıle y w ı bırdevlet duzenı kuruyor. . ı'azanılmış haklar, .htılalle ortadan kalkıp 'ktidarlar seçımle gelıp ıhtılalle gıdıyor. (Y. Doğan: Dar Sokakta Siyaset. Tekın Yayınları, Ist. 1985) Bu duzende bayramlar da top arabaları, tanklar ve sılahlar sergılenerek kutlanır... laraıl'de 1968'dekı duruma karşın son yıllara gelınceye kadar hem komutanlarımız hem de halkımız ordumuzun ışlerıni böyle algılamaktaydı.. Bu yıl Cem Ozer ve arkadaşlarının Istanbul Valısı'nın buyuk desteğıyle gerçekleştırdıklerı o görkemlı Taksim toplantısı başka bırçok gostergenın yanında bızım de artık demokratıkleşmekte olduğumuzun bir behrtısıydı. Cem'ın dılegıne şoyle bir değıştırmeyle katılalım. "Sıra dığer bayramlarda!" demışsınız; evet sıra dıger bayramlarda • e dığer ıllerımızdekı Cumhunyet kutlamalarının da boyle sıvıl halk şölenlenne donuşmesınde Ordumuzun gorevı duşmanı yok etmektır; gerıcıhge karşı bız dırenecegız! ^