Katalog

12 GEZI CUMHURİYFTDERGİ yoktur AyakJarınız sizi şofar, ezan veya çan seslerinin geldiği yerlere doğru sürükler. Fğerbunlardan hiçbirinin üyesi de|ilseniz kiliseler, camiler ve sinagoglardan yükselen hava başınızı döndürür, neredeyse dünya dıllerinin tamamından söylenenilahılerinansanızdainanmasanı/. da sı/.e ilahi bir huşu verir. DoLıyiNiyla Kudüs'le ilk karşılaşmanı/da yaşayacağınız temel duygu şüşkınlık, hayranlık ve merak olacaktır, adım gibi eminim. Bu da va/gc\ilcmeyecck bir ilişki ıçin iyi birbaşlangıvlır. Sonra liskı Kudüs'ün bir labirenle ben/eyen, ucunu hucağını kcsliremeyecejinı/ varşılarını görürsünü/. Buralarda zatnana dirennıış insanlarla /amana dırenmış mekânlar buluııur. Kemerli dükkân gırışlerinin one çıkardıkları taburelerde müşteri bekler salıcılar. Baharat kokuları, çiniler, camlar, halılar, gösterişli takılar, rengârenk tatlılar; Doğu dünyası dağarcığındaki her şey gözlerinizin önüne serılmiş gibidir. Yanınızdan başlarının üzerinde üzüm kapları taşıyan l'ılistınlı kadmlar, beya/ giysilere bürünmüş türbanlı Araplar, siyah gıysıler İVİnde iki lüle sa^larını başlıklarınııı üııümlen doğru omu/larına sarkıtrnış Yahudiler, lirmeni, Süryani, Arap, Kıpti rahip ve rahıbeler, sandallarını sürüyerek yürüyen keşişler geçer. Kendinizi Ilorasan'dan kopup da liyyubi'nin ordusuyla lCudüs'e giren bir tnücahit, 1890'larda 12 lmir'i aramaya gelmiş ve tcntelı cadınnı kentin hetnen dışında kurnıuş yuvarlak gözlüklü, sarı benizli bir lngili/ arkeolog, Antik gağd;) l'enike'den sedir ağacı yıikleyip getirmış ve bu arada da, duyageldiği Yahudilerın o pek garip, gö/le görülmeyen, insana ben/emeyen ve nerede yaşadığı belırsiz ranrı'sının rnabedim görmek ıvin ülke ıçlerine girmiş bir gemici, Iran'dan getirdiği fıruzeler ivin pa/.jr arayan avıkgö/ bir Acem luccar hissedebilirsiniz. Sözün kısası Kudüs, hayal dunyanı/ı harekele geçirir. Bu da vazgeçememenin bir diğer koşuludur. (,'ünkü herkesin, orselenmiş, yok sayılmış, çorak bırakılmış olsa da, ilk fırsatta çiçeklenmeyi bekleyen bir hayal dünyası mutlaka bulunur. ()te yandan Hski Kudüs, kutsal ve gönül şenlendirici olduğu kadar meşum ve karanlıktır. Mabetlerin gölgesinde, çarşı aralannda tepeden tımağa silahlanmış askerler dolaşır, bir kişinin bu kadar silahı nasıl olup da taşıyabildiğine şaşarsınız. Yahudi iseniz Kudüs sokaklarında arkanızdan bıçaklanabilir, Filistinli iseniz küçük bir arbedede vurulabilirsiniz. Her ikisi de değilscniz bunların olma ihtimali hem yoktur hem de vardır. Akşam indiğinde kentin yüksek duvarlarının arasında sarı solgun sokak lambala Kudüs inancın, Tel Aviv ise hayatın kalbi Mabetlerin gölgesindeki silahlar... ESRADANACIOĞLU a/.ı kentler soluk aşklar gibiıiir. lçindengeçipgittiğiııizde üç dakika sonra da üç yıl sonra da anımsayabildiğini/, köşedeki benzin istasyonu, tozlu yollar ve uzun, sıkıcı bir akşam üzerisidir. Bazı kentlerse kontorlu aşklar gibidir. Böyle kcntlerde/aşklarda ncyi yaşadığınızı bılmemckle hatta sormaya tenezzül etmemekle birliktc nasıl yaşadığını/.ı ve yaşayacağınızı bilirsig; ™ niz. Şaşırmaz, yolunuzu kaybetmez, aldatılmazsınız. llayat size sunulmuş bir kolayhktır. Böyle kentlerde uzun yıllar yaşayabilir, her sabah aynı metroya binip işinize gidcbilir, salı akşamlan komedi dizilerini seyreder, cumartesileri dostlarınızla ayıu restoranda yemek yer ve yıllar boyunca ayru futbol takımının taraftarı olarak kalabilirsiniz. Ancak böyle bir kenttcn bir kez aynldığınızda uzun yıllar geçirmiş olsanız da hatırlayabildiğiniz, hiçbir şey hatırlayamadığı Askerlerin tepeden hrrtağa silahlı gezdiği kent. Ve Kudüs 'ün ilk kredi kartı. nızdır. Ne hayır ne de şer. Yaşamışsınızdır işte; soluk alıp vermiş, üremiş ve cumartesileri iki i>ira içmişsinizdir. Bazı kentlerse bütünüyle tersidirler, içinize ateş salar onlar, onlar vazgeçilemeyen aşklar gibidir. Şaşırır, yolunuzu kaybeder, uzaklaşmak ıster ve yakınlaşırsınız. Yüreğiniz çıfıt çarşısına döner; gözünüz kamaşır, bacaklarınız titrer, yüreğiniz uçar gider, yüreğiniz sessizce size döncr. Eski Kudüs böyle bir kenttir. Geçmiş uygarlıklan pınltılı mücevherler gibi boynunda taşır; Fenike, Yahudi, Roma, tslam, Memluk ve Osmanlı. D.aha karşılaştığınız anda gözünüzkamaşır, ona hayır diyemezsiniz. Kudüs'ünkalbinde SüieymanTapınağı'nda bugüne kalan yegâne şey olan Ağlama Duvarı, Hz. Isa'nınçarmıha gerildiğine inanılanyerdekurulu Kımame Kilisesi ve Hz.Muhammed'in miraca çıktığına inanılan yerde kurulu Kubbet ül Sahra yer alır. Bu dinlerden birinin mensubu iseniz kurtaranınız