Katalog

P A Z A R I N PEIMCERESİIMDEIM ç u sınırlandmayacağını, zamanla butun kültur ve sanat dallannı kapsayacağını anlamamız gerekir Bıraz duşunun, aslında bır Bulgar tohumu olan Ahmet Vefik Paşa'nın Molier'den alıp kuşa çevırdığı oyunlarda hangı 'sanat künliği' ba9 hıs konusudur öyleyse bu oyunlar oyndnmamalı, okunmamalı, basılmışlan, kıtaplarda, gazetelenn dağıttıklan en kalın cıltlı dnsıklopedılenn ardına gızlenmelıdır Dalan'dan İstanhul öyküleri Eski belediye başkanı, İstanbul'a otel yapmak istemeyen Japonları İmparator sarayının bahçesini vererek ikna ediyor. Şimdi de Dolmabahçe Sarayı 'nın sanatsal ağırlığı olmadığını söyleyerek kendini aklamaya çalışıyor. erel seçım kampanyalan başladı Kampanyanın ılk gunlennde DYFnın tstanbul Buyukşehır Belediye Başkanı adayı Dalan'a, zamanında, Swiss Otel'ın, Dolmabahçe Sarayı'nın arka bahçesıne yapılmasına neden ızın venldığı sorulmuş Dalan, "Zaten Dolmabahçe Sarayı sanat adına bir rezalettir. Ermeni Balyan Usta'nın eseridir" demış, sonra da gerçek sanat esennın bu saray olmayıp Topkapı Sarayı olduğunu belırtmış İmparator sarayının bahçesl Y beş baskı daha yaptı) Dalan'ın Dolmabahçe Sarayı'nın arka bahçesıne otel yaptırma gerekçesını açıklarken ılerı surduğu bu formulun yaygın şekılde uygulanması, kentımızı, yuzyıllar boyunca musallat olmuş çırkınlıklerden kurtaracaktır viçreJapon kanşımı, sanatsal kışılığı olan oteller dıkılerek bundan boyle gözlenmızı tırmalamaktan alıkonmalannın şart olduğu anlaşılır Dahası da var Ayasofya da mımarlanndan bın Ermeni olan bır yapıdır Bu bına 989 yılında bır zelzeleyle kısmen yıkıldığı zaman İmparator II. Basilelos onanmını Ermenı mımarlardan Tiridat'a yaptırmıştı Bu ıse Ayasofya'nın Sultanahmet Meydanına bakan cephesının en aşağı 29 katlı bır ış merkezıyle kamufle edılmesını gundeme tasjir Mlmariarın etnik kfikenl Bu duşuncenın mımanmıze nasıl yaygın bır şekılde uygulanabıleceğını duşunelım Mimar Sinan'ın Kaysen'nın merkez ılçesıne bağlı Ağırnas Koyu'nden devşı Sarayın sanatsal kimllğl Dolmabahçe Sarayı'nın, uslubu olmayan bır yapı olduğunu da açıklayan Dalan, bu konuda şunlan soylemış "Sanat iislubu olarak ne Osmanlıdır, ne Selçuklu'dur, ne Barok'tur, ne de başka tardır. Yani hiçbir iislubu yoktur. Sanat tarihçilerine sorun, Dolmabahçe Sarayı'nın sanatsal kinüiği var mıdır?... tstanbul'da sanatsal kimliği olan tck saray vardır. O da Topkapı Saray ı'dır. Dolmabahçe Sarayı'na tarihi eser demek için tarihi ve sanatı bilmek gerekir!" Fahisellğe mimarl çözüra Bu formul, Dalan'ın mıman felsefeye ılk katkısı değıldır Belediye başkanlıgı sırasında bu duzeye yaklaşan goruşlen bızlerden esırgemezdı örneğın kendısıyle Beyoğlu'ndakı yıkımlar konusunda yapılmış bır soyleşıde (Bedrettın Dalan'la Beyoğlu Üzenne, Sanat Olayı Sayı 55, sayfa 2225 Aralık 1986) yıkımlann gerekçelennı sayarken şoyle demıştı "Bugün bu yıktığımız yerler genelde birer fuhuş yuvası halindedir. Gundu/ bilc oralardan yaya geçmek tehlikeli hale gelmiştir." O tanhte bu duşuncenın, yanı "fuhuşla mimari yoldan savaşma"nın yenı bır çığır açacağını kavrayabılmış olan özdemir Arkan şoyle demıştı "Fuhuşla mücadelede yepyeni bir yol bu! Fuhuş yapılan yerlerdeki binaları yıkıp üstüne yol yapmak.. Böylece tstanbul'da başka fuhuş yapılan yer varsa buradaki binaların da yıkılmasından korkacak hayat kadınları vb. herhalde mcsleklerini bırakıp başka işlere başlayacaklardır." (özdemır Arkan Beyoğlu, Aybay Yayınlan, Kultur dizısı Şubat 1988 Sonra bu kıtap uç nlmış olduğu bılınır Yavuz Sultan SeUm zamanında devşınlmış olan Sinan'ın etnık kökenı konusunda en ağır basan goruş, bu unlu mımanmızın bır Ermeni aıleden geldığıdır Mımar Sinan'ın eserlen ıncelcndığınde Siileymaniye CanuTyle Şehzade Camii ozellıkle dıkkatlen çekmektedır Zıra, her ıkı camının tasanmı sırasında Mımar Sinan'ın Ayasofya'dan esıntılerle hareket eltığı anlaşılmaktadır Ayasofya'nın bır Bızans tapınağı olduğu da anımsanırsa, bu ıkı yapının çevrelenne İs Sanatın mffltyeti var m T Yukanda ana hatlannı belırlemeye çalıştığımız değerlı göruşun yakın bır gelecekte sınırldrımızın otesınde de yankılar yaratacağı kuşkusuzdur Eski Yugoslavya'da Bosnalılarla ve Sırplarla savaşmakta olan Hırvatlar bundan bır sure once Mostar Köprüsü'nun Mımar Sınan tarafından tasarlanmış ve Mımar Hayrettın tarafından uygulanmış bır proje olduğunu hatırlamış ve bu yapıyı topçu ateşıyle yok etmışlerdır Bu duşunce tarzının sadece mımanyle Ancak mcselenın bır dc başka cephesı var. Ben Swiss Otel'ın aslında nıçın Dolmabahçe Sarayı'nın arka bahçesıne yapıldığını bılıyorum Bundan beş yıl önce lstanbul Beledıyesı adına Tokyo'da toplanan "Büyük Şehirler" toplantısına katıldığımda bu otelı yapmış olan firmalardan bınnın (Tokyo'dakı Hılton Otelfnı de yapmışlardır) yetkılısıne "Otel yapacak başka bir yer bulamadını/ mı? Bu oteli Dolmabahçe'nin ensesine oturttuğunu7 için Tiırk mimarlan sizleri kınıyorlar!" dedığımde aldığım cevap, Dalan'ın anlattığından larklıydı Yetkılı, o tanhte bana aynen soyle demıştı "Sayın Dalan IstanbuPda bir otel \apmamı/.ı çok istedi. Bizi bu konuda isteksi/ bulunca en sonunda, 'Size imparator sarayının bahçesini verirsem „, yine istemez misiniz' dıye sordu Bır Japon ıçın İmparator Sarayı'nın bahçesınden dcğerlı bır yer yoktur Japonlar da bu nedenle bu teklıfe 'hayır' dıyememışler, bılınen yere otel yapmak ıçın gırişımlere başlamışlardı Pekı, ışın aslı buysa Dalan bıze nıçın "Ermeni mimarlardan, sanatsal kimliksı/ mimariden vb." soz açıyor' Mesele, "23 Nısan'ın anfesı ve ertesı" meselesıdır1 Bılındığı gıbı, Turkıye'de her yıl 23 Nısan'da çocuklan bır gun boyunca adam yenne koyarlar Mınıkler cumhurbaşkanını zıyaret eder, onunla sohbet ederler, bınsı, başbakanm koltuğuna oturur 23 Nısan'da boyledır de 24, 25, 26 Ntsan'da ya da 23 Nısan'dan oncekı gunlerde nasıldır1' Bugunlerde de, yanı yılın gen kalan bolumunde Turk vatandaşlan, enşkın ufak farkı gözetılmeksı/ın"çocuk yerıne" konulurlar O gunlerde Başbakan anamı? mıtınglerde bıre "Sizleri kucaklamaya geldim", der, belediye başkanlan ve adaylan da böyle oykuler anlatırlar Çaresı9 Seçımlerde onlara, artık buyudüğumu7U gostermektır1 M OERGİ 2 3 O C A K 1 9 9 4 SAYI 4 0 9 20 C U M H U R İ Y E T