Katalog

C EPECEV R E Dünya, son derece basit önlemlerle hava kirliliğini kabul edilebilir ölçülere indirirken, bizde bir şeyler yapmak için herhalde toplu ölümler bekleniyor. gatha Christie'nin profesyonel katillcrinc parmak ısırtacak kadar usta bir cani 'kirli hava'. En büyük katliamını 1953 kışında Londra'da 4000 can alarak yapan bu cani, sonra sis perdesinin ardına sığınarak dünyanın çeşitli bölgelerinde işine devam etti. Çok sevdiği yerlerden biri de İstanbul. Her yıl muhakkak tstanbul'a uğrayıp ekolojik cinayetlerine devam edebilmek için ortam yokluyor. Bizler de ona yardım edcbilmek için elimizden geleni yapıyoruz. Sağolsun, rüzgârlar bizi bizden daha fazla düşünüp kirli havayla savaşıyorlar ama bazen onlar da yorgun düşüyor. Hava kirliliğinde son perde A Her kış aynı scnaryo. Havalar soğuyor, sobalar, kalorifer yanıyor. Daha fazla otomobil şehırde geziyor, fabrikalar tam kapasıteyle çalışıyor. Hava kirlenince yetkililer çıkıp bir şeyler söylüyor, TV ekranında halk "Zehirleniyoruz" diyc bağırıyor. Sonra rüzgâr imdada yetişiyor ve her şey unutuluyor. Şüphesiz her konuda olduğu gibı bir şeyler yapılabilmesi için topluca ölümler gerekiyor Türkiye'de. Hava kirlıliği bireysel önlemlerle geçecek kadar basit bir olay değil ki herkes bir şey yapsın. Örgütlü, planlı, ciddi önlemler almak gerekiyor. Bu işin belli saatlerde kalorifer yaktırmayarak çözülemeyeceği artık ortada. İşin şakaya gelir yanı kalmadı. Londra'da insan öldüren kükürtdioksit miktan 3250 mikrogramken, geçen kış Fatih'te yapılan ölçümün sonucu 4000 mikrogram... Batı'nın kalabalık şehirleri de şüphesiz istanbul'un yaşadığı bu tehlikeleri aştı ya da aşmaya çalışıyor. Bu konuda ilerleme kaydedilen yerlerdeki en önemli adım, pohtik kaygılann bir tarafa itilerek herkesin bir arada çalışmasıyla elde edilmesi. Belediye başkanını seçmeye hazırlanan tstanbul'da hangi aday hava kirliliğini önleyecek ciddi bir program getıriC U M H U R İ V E T D E R 0 I 2 3O C A K Hepaynısenaryo Ş«hirl«rln havası özalllkle çocuklar İçin büyük tehllke. Alerjlk haatalıklan önlemek için çocuklar Mk aık yüzlarini yıkamaya aliftırılmaU.. Blreysal önlem yetntez yor? Şehir pis, şehir düzensiz; trafik her yeri kuşatmış, Şehir kalitesiz kömüre teslim olmuş. Bitince İstanbul'un ancak üçte birine enerji sağlayacak doğalgaza umut bağlanmış. On milyonluk şehrin enerji gereksinimini bir başka ülkenın doğalgazına, daha doğrusu 'keyfıne' bağlamak ne derece doğru, o ta tartışılır. Her konuda olduğu gıbi bu olayda da işler dönüp dolaşıp maddi olanaksızlıklara geliyor; "Halk fakir olduğu için ucuz yakıt kullanıyor. Adam yok, kontrol iyi işlemiyor", gibi... Ancak insan hayatının değerli olduğu ülkelerde son derece basit çözümler, önlemler üretilebiliyor. Olmadı; insanlar durumu protesto ediyor, ör Blzd* d« u k sık «çzoz 9a» kontrol •dllmall.. gütleniyor. Ncler mi yapıyorlar? Hava kırlıliğinin arttığı günlerde devletten trafığe çıkacak motorlu taşıt sayısını kısıtlamasını istiyorlar. Durum çok vahim ise tüm motorlu taşıtların trafığe çıkması engelleniyor. Halk toplu taşıt araçlanyla scyahat ediyor. Hava kirliliğinin yoğun olduğu bölgelere elektrikle çalışan toplu taşıtlar hizmete sokuluyor. m1. tstanbul'da ise yanm metrekare. Onun da büyük bölümü Belgrad Ormanları... Benzinden 20 kat fazla havayı kirleten dizele hayır diyorlar. Araçlarda egzoz gazını ölçüp kurallara uymayanlara yüksek para uyguluyorlar (Bizde aygıtlar depolarda çürüyor). Şu anda Italyanlar ılgınç bir uygulama yapıyorlar. Kışın özellikle çocuklarda artan solunum yollan rahatsızlıklan sonucu bir beyaz çarşaf kampanyası başlattılar. Kampanyaya katılanlar pencerelerine, balkonlanna astıklan beyaz çarşaflann bir haftada ne hale geldiğini gidip belediye başkanına gösteriyorlar, önlem istiyorlar. İsveç, Norveç, Danimarka ve Finlandiya'da çevreye zarar verici üretim yapan fabrikalardan yüklü vergiler alınarak bu paralar yeni enerji kaynakları. bulmaya harcanıyor. Bizde ise hava kirliliği 'son perde'yi oynamaya hazırlanıyor. tnsanlar daha önce önemsemedikleri kirliliğin somut sonuçlannı görüp acil çözüm ve "Temiz Hava" için ciddi kurumlar istiyor. < Beyaz çarşaf kampanyası Trafik durduruluyop Doğalgaz kesllirse... Belediye başkanlanndan en küçük bir boşluğa yeşil alan yapılmasını, ağaç dikilmesini talep ediyorlar. Ağaç, hava kirliliğinin en belirgin panzehirlcrinden biri çünkü. Dünyanın en kalabalık şehirlerinden Paris'te bile kişi başına 15 metrekare yeşil alan düşüyor. Bu oran Londra'da 25 m2, Amsterdam'da ise 45 Ağaç dikellm 1 9 9 4 S A Y I 4 0 9 11