Katalog

Y T 0 M A S R I S A L P A Y ökyüzü sonbahann koyu çivit mavisine bürünmüş. Güneş pınl, pınl. Çimenler, ağaçlar, tüm yeşil ne varsa üç ay yazı hiç yaşamamış gibi. Canlı, diri, san lekelerden uzak, hava kirliliği buralara hiç uğramamış, belli oluyor. Üniversite topraklanna girer girmez çimlerden fışkıran taze çim kokusu, otomobilin içini dolduruverdi. Üniversitenin ucu görünmeyen kampus topraklannı kesen yollannda adım başı "dur" ,"yol ver", "yavaşla" işaretlerine uyunı içinde ilerliyorum. tnsana verilen önem, bu ülkede geliştirilen emniyet önlemlerinin boyutlannda gizli. Amerika'nın kuzey doğu bölgesinde 163 yıl önce kurulmuş bir teknik üniversite. 25 yıldır bir şirket yönetimi anlayışıyla yönetiliyor. Maddi olanaklan süratle artıyor. Sürekli genişlediği yeni topraklann üstünde, her yıl yeni bir kırmızı tuğla yapı yükseliyor. Başlangıçta yapılanlar, Guiness rekorlar kitabında "en çok kırmızı tuğla kullanılan yapı topluluğu" olarak yer alıyor. Bu güzel eylül gününde hava o kadar berrak ki, gözünüzü mavi gökyüzü ile ağaç denizinin yeşil sınmnda gezdirdiğinizde, ufuk çizgisi kayboluyor, sonsuza dek görebilecekmişsiniz duygusuna kapılıyorsunuz. Üniversite yeni bir ders yılına başlama hazırlığında. Yatılı öğrenciler kampusunun en yüksek yapılan olan altı katlı, kırmızı tuğladan yapılmış yurtlara taşınıyor. Çocuklannı yerleştirmek üzere birkaç gündür yolda olanlar var. Ba/ılan için Şükran Günü'ne kadar (kasım sonu) sürecek bir aynlığın başlangıcı. Bazılan için bir gezi nedeni olarak planlanmış. Otomobillerini tıka basa dolduranlarla, sığdıramadığı için arkaya kiralık dcpo takanlar, güvenlik görevlilerinin gostcrdiği yere park ediyorlar. Otomobillerden neler çıkmıyor ki: Mini buzdolaplan, bilgisayarlar, ya/ıcıları, radyo büyüklüğünde müzik setleri, mini televizyon, giysiler, kitaplar, jimnastik araçlan ve çamaşır sepeti. O küçük yurt odalanna bir kişi neyse ama iki kişinin nasıl olup da sığdığını düşündüğünüzü görür gibi oluyorum. Amerikalı'nın günlük pratik zekası ortaya çıkıveriyor. Bütün bu araçlar, "düzenli ol" sloganı ile satılan raflar üzerine, en altta buzdolabı olmak üzere yerC U M H U R İ Y E T DERGİ 1 9 E Y L U L UZAKTAN KUMANDALI, YARIOTOMATİK G la, koridorun diğer uaındaki banyosuna bornozuyla yürüyen erkek birbirlerini hemcinsleri gibi görürler. Bugüne renk katmayı amaçlayan bazı öğrenciler, otomobillerinden ilk olarak çıkardıklan müzik setini odalannın açık penceresine yerleştirmişler, sonu gelmeyecekmiş gibi görünen taşınma sendromunu müzikle hafifletme çabasındalar. Mavi, plastik bebek havuzlanndan büyükçc olanı içi suyla doldurulmuş. Hemen yanında bir müzik seti, yayında. Sıcak eylül güneşi altında terleyen bunalanlar burada elini, kolunu, ayaklannı ıslatıp ferahlıyor. Biri arkadaşına beklemediği anda sulu bir şaka yapıyor. Hepsinin üstünde bir şort, bir tişört var. Bu ülkenin gençleri, tüketim toplumu kalıplarından sıynlmasını becerebiliyorlar. Bunlann yanında öğrenime gelen birçok yabancı öğrenci alışveriş ateşine yakalanıyorlar. öğrenci otoparkına göz gezdirdiğinizde çoğunlukla orta veya biraz döküntü otolann yanı sıra pınl pınl yenilere de rastlarsınız. Sahipleri Uzakdoğulu veya bizim memlekettendir. Yeni otolann sahiplerinin öğrenci lerimiz olup olmadığını anlamada bir diğer kestirme yol, araçlara takılan, uzaktan kumandalı alarmların kapı açılırken çıkardığı sesi dinlemektir. Bu alarmlan yavrularımızdan başka kimse kullanmamaktadır. Otomobil alımı her zaman öncelik taşır. Sonra sıra diğer üstün teknoloji araçlanna gelir. Bu ülkede kendilenni emniyette hissedemeyen yavrulanmız, kapalı bir otopark veya çapraz ateş arasında kalıp (filmlerdeki gibi) bu dünyayı terk etmemek için yan otomatik tüfek (silah ruh leştiriliyorlar. Tavana kadar yükselen bir dizi oluşturuyorlar. Sıra çamaşır sepetine gelince, bu ülkenin insanı çok küçük yaştan başlamak üzere bir kez giydiği her şeyi çamaşır makinesine atmaya alışmış. Her sabah, kokulu sabunlar ve şampuanlarla yıkandıktan sonra tenine temiz bir giysinin değmesini yeğliyor. Bu nedenle sabah koridorlar, asansör, mis gibi kokar. Bunun yanında sokakta yürüdüğü lastik ayakkabılan ile yatağına oturnıada bir sakınca görmez. Temizlık konusundaki düşünceleri çelişkili görünsc de, çamaşır yıkamak günlük yaşamlannın önemli bir kesitini oluşturur. Anne çocuğunun büyüdüğünü anlatmak için "Artık çamaşınnı kendi yıkıyor" der. Kız erkck öğrencilerinin odalarının yan yana olduğu yurt koridorlarında cinsiyet ayrımı ortadan kalkmış gibi. Sabah uyanıp, banyosuna giden bir kız satı gerektirmiyor) alıyorlar. ttfaiyeye gönüllü yazılıp, otomobılinin üstüne yanıp sönen, aynı zamanda dönen "mavi ışık" koyanlar yeni olanaklan yakından izleyip, değerlendiriyorlar. Mavi ışığın getirdiği trafık önceliğini, trafık sorunu olmayan Rochester'de gün boyu deniyorlar. Ne zaman derslerine hazırlandıklannı çok merak ediyorum. Neyse ki, bu ülkenin eğitim sistemi çeşitliliği ile her tip tüketiciye seslenmesini biliyor. Akıllı, zengin aile çocuklan, akıllı, (OTta halli aile çocuklan, bunlann yanı sıra, aptal zengin aile çocuklan da kendilerine uygun bir dal seçebiliyorlar. Paketleme, iletişim gibi. Anavatandan onbinlerce kilometre uzakta, yavrulanmızın en çok özlemini çektiği, tstanbul başta olmak üzere diğer kentlerde de mantar gibi biten eğlence yerleri. Oysa eğitim gördükleri Amerikan kentlerinde ancak bira içerek ve duvardaki hedefe ok atarak eğlenebiliyorlar. Bu nedenle on günlük ara tatilinde bile anavatana koşuyorlar. tstanbul'dakinden esinlenerek Rochester'de açılan Andromeda gece kulübü lazer şov ile bu gecelere renk katıyor. Yavrulanmız, kısa süreli eğitim programı uygulayan (yoğun eğitim) okullarda zamana karşı savaş verirken eğlenceye de süre ayırabiliyorlar. Bazı kentlerde Arap öğrencilerle birlikte eğlenilen gece kulüplerinde Ajda, Nilüfer, Kayahan dinleme ayncalığınız bile oluyor. Birlikten güç doğar, boşuna dememişler. öğrencilerimizin çok yoğun ölduğu kampusta sckiz on kişilik gruplar halinde gezilen, bu doğu Amerikan kentinde, uyanık bir Amerikalı bu gece kulübünü açmış. Sürekli Türk, Arap müziği çalarak müşterilerini hoş tutuyor, arada kendi de tempo tutuyor. Hatta gece yarısını geçince kafalar dumanlanınaı, Türkçe mi, Arapça mı kaset çalınsın kavgasının çıkmasını önemsemiyor. Masa, iskemle, cam kınlmasına göz yumuyor. Kavga sokağa taşıp, son model M3 (BMW), ZRl (Corvette)lerin boyalannın çizilmesi onu hiç ilgilendirmiyor. Yıllar göz açıp kapama süresinde uçup gidiyor. Eğitimlerini tamamlayanlar yurtlanna öğrendiklerini uygulamak üzere büyük ümitlerle dönüyorlar. Tıpkı, Amerika'ya vatanlannda özlemini çcktiklerini bulma ümidiyle uçtukları gibi. < 1993 S A Y I 3 9 1