Katalog

T A R İ Ellis Adası Vakfı'nın kurulması için öneride bulundu. Lce lacocca dört yılda özel kuruluşlann vc vatandaşların yardımlanyla 400 milyon dolar topladı .'Amerikan Göçmenleri Onur Duvarı' fikri ise büyük başanya ulastı. Göçmenlerin adlan adanın etraıını çevircn korkuluğun üstündeki plakalara yazıldı.Şımdı duvarda 200 binin üstünde insanın adı yer alıyor ve daha onbinlercesi için bas.vurular yapılıyor. Fransız Rönesansı'nm özelliklerini taşıyan Ana Bina'nın restorasyonu altı vıl sürdü ve 160 milyona mal oldu. Kırmızı beyaz kumtaşından yapılmış dört gotik kule ve bakır kubbeler New York limanına inen herkesin dikkatini çeki^or.Bugün Ellis Adası'ndaki müze New York'un üçüncü büyük müzesi. Zıyaretçiler müzenin ilk katında göçmenlerin torunlan tarafından çatı katında bulunup bağışlanmış bavullar ve hasır scpetlerle karsılaşıyor. Katın sonunda 'Amerikan Insanları' adlı sergi yer alıyor. Sergideki modeller ve çizimler Amerika'ya yapılan büyük göçü anlatıyor. Ikinci katta göçmenlerin kabul edilmeyi beklediği 'Kayıt Odası' bulunuyor. Odanın doğusundaki 'Ayrürna' merdivenleri üç koridora bölünmüş. Göçmenler sol koridordan aşağı inerse New York'a gittikleri, sag koridordan indikleri takdirde başka bir eyalete gittikleri ve orta koridoru kullanırlarsa hastaneye ya da hapisaneye gönderildikleri anlaşılırdı. Arkadaşfar ve akrabalar merdıvenin dibinde bekler, göçmenler indikçe neşe çığlıklan duyulur, kucaklaşmalara vc öpüşmelere şahit olunurdu. Göçmenler ancak bu merdivenin sonunda Altın 01ke'ye ulaşabilirlerdi. tkinci katta fotoğraflar, dokümanlar, pasaportlar, posterler ve gazetelcrden oluşan bir scrgi de bulunuyor. Üçüncü katta ise "Evden Hazineler" adı altında göçmenlerin özel eşyalanndan (çarşaflar, müzik aletleri ve değerli ailevi ejyalar) pluşan sergi yer alıyor. Aynca muzeye ait iki sinema salonunda "Gözyaşlannuı Adası" fılmi durmaksızın gösteriliyor. Bu dokümanlarla ve fılmlerle adaya gelen göçmenlerin izlenimleri tekrar canlandmlmaya calışılıyor. 10 Eylül 1990 'daki açılışından bu yana Ellis Adası'ndaki müzeyi bir milyondan fazla insan ziyaret etti. Binaya gelen insanlar etrafa bakıyor, inceliyor, dinliyor ve adeta geçmiş zamanda oraya gelen göçmenlerin duyduğu kabul edilme kaygısını tekrar yaşıyorlar. Neredeyse yanm yüzyıldan fazla bir zaman değişiİc diller konuşan ayn kültürden jnsanlann Amerika'ya doğru yürüdüğü hollerdc bugün ziyarctçilerın gözleri eski günlerin anısıyla yaşlarla doluyor. ^ Derleyen: ESMA ERDOK YeniDünyaya Gecis Yolu ir zamanlar, Amerika herkesin düşlerini ve umutlarını alevlendirirdi. Amcrika'ya 'Altın Ulke' derdik. Hürriyet Heykcli'nin ardındaki Ellis Adası, Altın Ülke'ye geçiş yoluydu. Uzun dcniz yolculuğunun sonunda Ellis Adası'na vardığınıı/.da yorucu kontroller başlıyordu. Çok acı çcktik ama içimi/dcki umut ışığı bize cesarct vererck yanmaya dcvam etti. Sonunda hcpimiz ödüUendirildik. " 1921'de 16 yaşındayken Rusya'dan Amerika'ya göçen Gertnıde Yellin 69 yıl sonra Ellis Adası'na yaptığı yolculuğu böyle anlatıyor. 1892 ile 1924 yıllan arasında Avrupa'nın her yanından gelen 20 milyon göçmen için Ellis Adası "Yeni Dünya"ya geçiş yoluydu. Bugünse adanın kontrol bınası günde ortalama sekiz bin kişinin ziyaret ettiği bir müze haline getirildi. Hürriyet Heykeli göçmenlerin umudunun simgesi olduğu gibi Ellis Adası da onlar için gerçeklerin temsilcisiydi.Buna rağmen ordan geçenler adayı sevgiyle anıyor. ltalya'dan,Fransa'dan, Rusya,Ingiltere,Almanya ve lskandinavya'dan 20 milyon insan dünya tarihinin en büyük göçünü gerçekleştiren öncülerdi.Onlar bugünkü Amerikan halkının temellerini oluşturmuşlardı. tlk olarak Le Harve, Liverpool ve Bremcn limanlanndan kalkan buharlı ge 11 B mıler I Temmuz 1892 tanhinde adaya vardılar. Goçmen lıstesinin ılk ismi 15 yaşındaki Annie Moore'du.Kontrolden geçmeyi başaran Annıe, komiser VVeber tarafından karşılandı. Kısa bir konuşmadan sonra on dolara karşılık gelen bir altın parayla ödüllcndirıldi. Ellis Adası artık resmi olarak açılmıştı. Adaya yeni ayak basan göçmenler onlan biraz da hüsrana uğratan işlemlere maru7 kalıyorlardı. Yasal bir kimlik kağıdı ve gideceklen yere varmalan için gerekli olan birkaç dolar, Amerika'ya geçmelerine yeterli olmuyordu. Doktorlar,göçmenleri muayene ediyor ve salgın hastalık mikrobu taşıyanlarla beyinsel özürlüleri ayınyorlardı. Üzerlerine tebeşirle onlan utandıracak kadar büyük çizilen 'X' işareti 'baba yurduna dönüş' anlamına geliyordu.Buna rağmen adaya gelen göç N«w York'takl HUrrlyat H*yk*ll öz«UrlU«Un yanında umutlann da almsml (Ustte). Ellls Adası'ndaklmUz*. menlerin sadece yüzde ikisi geri gönderiliyordu. Bugün birçok insan Ellis Adasın'da kontrol Jbinasının kurulma amacının göçmenleri titiz bir incelemeye alıp istenmeyenleri atmak ve onlann büyük kısmını yok etmek olduğunu söylüyor. Bu doğru olabilir, ancak Amerikan hükümetinin asıl amacı gelen göçmenleri ana karada akbaba gibi bekleyen hırsızlardan korumaktı. Ellis Adası'nın kontrolünden geçmeden önce göçmenler buharlı gemi şirketlerince sıkı incelemelere tabi tutuluyordu. Amerika'ya giremeyip geri çevrilen göçmenlerin ülkelerine donuş ücreti de şirketlerce karşılandığından dikkatli davranıyor, Amerika'ya giriş vizesi alabilecek özelliklere sahip yolculara öncelik veriyorlardı. 1924'te kontenjan sınırlaması getirildi ve göçmenlerin ülkelerini terketmeden pasaportlanyla birlikte vize almalan Ellis Adası'nın eski önemini kaybetmesine neden oldu. 1954'e kadar sadece ö/.el durumlarda kullanılan kontrol noktası daha sonra hiç kullanılmaz oldu. Ellis Adası'ndaki kontrol binasının Amerika'yı bugünkü konumuna getiren göçmenlerin anısına restore edilmesi fıkri ilk olarak 1976'da başkan Gerald lord 'dan geldi. 1982'de Ronald Reagan, ailesi 1921'de Nepal'den gelip Ellis Adası'ndan geçmiş olan Chrysler kurumunun başkanına Hürriyet Heykeli ve C U M H U R İ Y E T DEROİ 19 E Y L U L 1 9 9 3 S A Y I 391