Katalog

C EP ECEV R E Ö N D E R K İ R E M İ T Ç İ Turizm ayının sırtında patlıyor Î uıist kafilclcrı i.stanburun tarihi yerlcrini senlendirmeye basjıyor. Turistlere ıchbcr kitapları, karlpostal, csjaıp satmaya çalışan çocııklar bırbırleriyle yarışıyor. itiş, kaki!} arasından kurtulan tııristlcr kcndilerini ayı oynatıcılarının bulunduğu boşjuğa atıyorlar. Hayvanlara yaklaş,tikça, satıcı çocuklar ayılardun korktuklarından turistlerin peŞinı bırakıp yeni turist grubunu gri/üne kestiriyor. Ayı oynatunlur, iri ciisscli ayılarıyla turisllenn objektiflerine, kamcralarına para kars,ılığında po/ vcriyor. Turisllcr hayretle kars,ılarında duran ayının bol mak istıyoru/. Ga/etecilerle konu^nuıktan hıv nıı hıç lıo^lanmayan ayı oynatıcıları " Ga/eteci oldtı nıu bi/.e konuşmak yasak. lli/inı hakkımı/da hcp yaıılış yavdılar" diyor. Pakat aralarından birkaçı 5(K) bin lıra "sakül alarsak", bir iki fotoğraf çckmcnıı/c i/ın vcreceklcrini söyüiyor. Ga/clelcrdc haberin ya da fotoğrafın çıkmasııutan sonra polislcrin gclip dövdiiklcrıni sıiylcyerek, "Adamların sanki yapacak başka işi yok. Hcrştv bitti dc hcrkes bi/i arıyor, buraya toplanıyor." di>or. Polislcrin bıırada olduklaıını bildığinı söyledığmıi/de "Polisler hıırada oldıi}jumıı/u biliyurlar aıııa onlarla aıılaifnıamı/ var. Para vcriyoru/, onlar da bize dokunmuyor. Ama haber çıkınca tanımadığımı/. polisler jjcliyor" ^eklindc konuya açıklık gcliriyor. Burıınlarına halka gcçircrek ıplc vcya /incırle bellcrınc bağladıkları ayılarıyla turist kafileleri arasında koijusjturan ayı oyııatıcıları, Türkiyc'nin tanıtımını olunısu/ yönde ctkilcdiklcrinin larkında dcğil. Ayılannı seyrcden tııristlcr için "Celip fotoğraf çckiyorlar, giilüyorlar, cğlcniyorlar. Nc var bunda u kadar kı/acak?" diyor 16 yaijindakı Hakan Hakan bclınc bağladığı bir ya^ındakı ayısı Şakir ilc ailc mcslcğini sürdürmck için düşmiis yollara. Şakir dc sahibi gibi küçüçük. tkisi de yaşanıın ne oldıığunu anlayamadan lıayalın ortasına atılmış. Şakir'in anncsi ve babası Hakan'ın abilcrinin clinde. Anncsinm ismı Nazlı, babası Michacl .lackson Bira/ ılcrdc başka kalllcyc oynayan Ceyar isc ayıların arasında en yaijlısı. Ayı oynatıcıları hayvanlarına çok iyi bakıyor ve eiftles,tirerek yeni yavrıılarla sermayclcrini arttırıyorlar. Yeni doğan yavrıı bir yas,ına gcldiğindc anncsinın yanmdan alınaran kı/gın saç ii/crindc dans ctnıesi öğretiliyor. Günde bir. bir bııçuk milyon lira arasında bol fotog'rafını çckiyor. Bııgünc kadar belgesellerde, filmlcrde, lıayvanat bahçelcrinde. parmaklıklar ötesindc görebildıklcn ayının kanlı canlı karşılarında poz vcrmcsindcn oldukça mcmnun hepsi. Sahibınin clindcki bir bııçuk metrelik değneğe yaslanarak iki ayağımn ü/crinc kalkan a>ı, bir aıul.ı devlcşcn göriinüijüyle yiıreklere hcjcran salıyor. Sahibinin clındckı tcfc ya d.ı plastik kaba vıırarak çıkardığı seslerin esliğınde oynanıaya çalı>ması ise kocaman hayvanu baijka bir komik hava veriyor. Ayı bunlan yaparken. yanık scsiyle şarkı söylcycn sahıbini tnahçup ctmcmck, bas,ka ınarifctlenyle sahibinin alacağı parayı urttırmak /orundu. Ayının •jovunıı hir sürc seyrettiktcn sonra yanhınna yaklaşıp bir iki soru sor kazanan ayı sahiplcri, ayıların bakımı için yılda I015 milyon lıra harcıyor. Türkiyc'de ayı oynatıcılığı resmcn yasak olmasına rağmcn yetkili organlar etkili sonuç alamıyorlar. Bıı koıuıda I99I yılında bir kampanya başlatan Doğal llayatı Koruma Dcrncği, kamuoyıınıın harekete geçmesiyle konunun çö/iimc ulaşacağını ileri sürüyor. Bıı konunun bir an önce çö/ümc ııla!}masını isteyen kurumların ba^ında Diinya Hayvanları Korunıa Dcrncği (WSPA) gcliyor.Dernek, gcçtiğimi/ yıl yayınladığı raporda Japonya, Türkiyc vc Yunanistan'ı ayılara cıı kötii davranılan iilkelcr olarak tiinı diinyaya açikladı. Raporda, Japonya'da ayılara açlıktan bayılıncaya kadar yiyccek verilmcdiği, çok dar, kiiçük yerlcrde tuUılduğıı vc bahis karşılığında gürcştirildiği anlatılıyor. Japonya'nın ardından gelen Türkiye ve Yunarıistan'da ayıların gösteri anıaçlı kııllanılaıak, kızgın saçlar ü/erinde cğıtildiği konu edilmiş. Dcrnek baskanı Victor \Vatkins. "Bugiine kadar hep balinalar, goriller, yunuslar ii/trinde durduk. Aydarı ihmal ctnıissiz. Yaptığınıı/ iiraslırmalar sonucunda gördüklerimi/ karşısında !>ok gcçirdik." diyerck ayılann sorunlarına dıkkat çekiyor. Ayılar armutun iyisini yiyorlar, ama yaşamların en kötüsünü sürdürüyorlar. Korkunç sıcak altında sahiplcrinin çekiştirmclerine karşı koyarak sinirlcnen, bağıran, sırtına yediği sopayla susuveren ayılar kcndilerini kıırtaracak kişileri beklercesine boyıınları bükük oradan oraya dolaşnıaya devam ediyor. < DERGİ 13 H A Z İ R A N 1993 SAYI 377 16 C U M H U H İ Y E T