Katalog

S ATRAN C Ş İ A R Y A L Ç I N varsa, pik dönemeyeceği için dokıı/uncu elinı/ı rahatça körden yaparsınız. Trefl valeniz metr kalırsa, bir kör sağlamanız yeter: iki pik, bir kör, dört karo ve iki trefl. İkıncı piki aldıktan sonra mutlaka eldcn KÜÇÜK trell oynamanız gerekir. Tretl ası ve trcfl oynayacak olursanız nahoş bir sürprizle karş,ılaşabilirsınız. Doğunun bu renkten R108xx gibi bir kombıne/onu olabilir ve luasını alıp trefl dönebılır. Kör ası da elinde olduğu içın bir pik, bir kör ve üç trefl vererek batarsını/. Varan üç! öte yandan, ılk piki aldıktan sonra trefle ginneyerek karoyla yere gcçip trefl ruasına empas yapmaya kalkarsanı/, yine kuija kurda yem olabilirsiniz: empas tutmaz ve trefller partaj değildir, bir kör yapmaya ihtiyacınız kalır ve Batı asını basıp sağ piklerini çeker. Varan dört. Evet, cezalann hepsi ağırdı, ama hak etmiştiniz. Sadcce vc sadecc iki eli bağışlamak ve yere doğru küçiik trefl oynamak sizi her tchlikeden korur. Vergilius'u hep hatırlayın! IM. S U A T A T A L I K prensıplerı uzerlne kurulmuştu Kendısı lyıdurumdayken bıtırıcı teknığı mukemmeldı, oyun sonundakı kuvvetı bu yonunu pekıştırıyordu Şımdı Lasker'ın oyunlarına bir goz atalım ILIYINJENEVSKILASKER Moskova 1925, Slcllya Savunması. 1.a4cS (Sıcılya Savunması o yıllarda gunumuzde olduğu kadar populer değıldi Ama soyledığım gıbı Lasker muhafazakar ya da onyargılı değıldi) 2.Ac3 86 3.AI3 d6 4g3 Af6 5Fg2 Fe7 6.00 00 7.b3 Ac6 8Fb2 Fd7 9,d4 cd4 1O.Ad4 Va5l? (Daha bu hamlesını yaparken Lasker 11 Vd2, 12 Kad1 ıle beyazın Ac6, Ad5 tehdıt ettığını ve tempo kazanacağını gormuş olmalı Ama onun aklında başka planlar var) 11. Vd2 Kac8 (Lasker daha doğal gozuken ve sıyah vezıre d8 de, sıyah fıle de f8 de yer açan 11 KfcS'ı bılerek oynamıyor) 12.Kad1 Şh8l? (Goze çok çırkın gelıyor değil mı 7 Nıçın 12 Ae5 değil? 12Ae5 t3t4''l Vb6i (13 Ac4 cehdıdıyle)) 13.AM2 (Bu doğal hamle aslında Lasker'ın tuzağına duşmekdemek 13 Vd2 14 Kd2a6 14c4sonrası vezırsız bir oyunda d6 nın zayıflığı goze çarpacak Vezırı gerı çekmekde planın bir parçası değil O halde ) Va2ll (Ilk unlem teknık değil psıkolopk açıdan Gerçekten de IlıyınJenevskı nln 13 Va2 sonrası Lasker'ın vezırı duşer deyıp analızlerını kestığıne ınanıyorum Lasker ıse daha 10 hamlede bu tarz balansı olmayan bir kavga arıyordu Bu cıns oyuna Lasker'ın yatkınhğı bılınlyor Brıghton 1903te Çıgorln ıle Rıce gambıt uzerıne ıkılı bir tematık maç yapan Lasker bu maçı 3 1/22 1/2 kaybetmıştı Ama onemlı olan şu kı o devırde Rıce gambıt refute edılmıştı ve beyazlarla oynayan Lasker her cyunda net bir kalıte eksık kalıp, rakıbın I3'e sağlam bir geçer er soktuğu vazıyetlerı mudafaa etmek zorunda kalıyordu O sevıyede otomatık kayıpdemek olan yukarıda saydığım koşullara rağmen bu skor bıze Lasker'ın gucunu ve yapabıleceklerınl sergılıyor İkıncı unlemse benden şahsen Kale f Fıl + 1 pıyonun boyle bir konumda Vezırı kompanse edecegı goruşundeyım Ayrıca sıyah fıl çıfti, beyazfılın g2dekı pasıf konumunu da unutmamak lazırn.) 14.Ka1 Vb2 15Kfb1 Vb1 16Kb1 KM8 17.C4 Ae8 (Lasker ın ordusu tekrar gruplaşıyor Şımdıkı planı sıyah kareler uzerınden oynamak Lasker'ın hıçbır zayıflığı olmadığına dıkkat edınız Buna ılaveten beyazın tek tehlıke yaratabılecek gırışımı b4 e karşı Ae5 oynanabıldığınden şah kanadında Fakat buradan yapılacak bir hucum, oyunu Lasker ın fıl çıftı içın açacak) 18.14 a6 19.ŞM Ac7 20.Ve3 Kb8 21.Kd1 Ab4 (Sıyah karelerden oyun başladı, şımdı sıyah 21 a5, 22 Ae6ve23 Ac5 oynamak ıstıyor Bu planın yan etkısıyse b5 karesının A6 sonrası zayıflaması Fakat IlıyınJenevskı'nın goreceğımız hamlesı c3 karesını yanlış topla kapatıp, oluşabılecek bu zayıflığa manı oluyor) 22.Vc3?l (Bu hamleyı ızah etmek guç Tek açıklaması herhalde bu tarz pozısyonlara IlıyınJenevskı'nın uzaklığı ve buna bağlı olarak gereken planı kuramaması) 22...a5 23.KB17I b6 (Beyaz sıyaha zaten yapacağı hamlelerı yaptırdı IlıyınJenevskı adeta "pas" dedı ye Lasker 2 yapıcı hamle daha yaptı Şımdı burada konuma değınelım Bu tarz kapalı ve dınamık balansa sahıp konumlarda temponun bir onemı yoktur, kolayca anlaşılabıleceğı gıbı 2 taraf da oyunu kolay kolay açamıyor Yaptığı 2 hatalı hamleye rağmen IlıyınJenevskının konumu kayıp değil) 24.Ve377 (Bu hamle basıtçe beynele gelıyor) e5 2S.AIS Ff5 26.elS Ac2 27.Vc3 Aa1 28.Va1 F«6 29.Vg1 d5 30. Cd5 AdS 31.feS FeS 32g416 33.h4 b5 34.Ad4 Ae3l 3S.Ve3 (35 Ac6 Kd1 sonrası sıyah pıyes fazla kalır) Kd4 36.FI3 a4 37.h5 a3 3B.Ve2 Kbd8 ve beyaz terkeder 01. Bu partıdekı performansına bakıp lllylnJenevaki yı zayıt oyuncu zannetmeyın II Dunya Savaşı öncesı Sovyet Rusyanın en guçlu oyuncularından bırı olan IlıyınJenevskı bu turnuvada yani Moskova 1925'te 20 oyunda 10 1/2 puan alıp 910 olurken devrın Dunya Şampıyonu Capablanca'yı ve Marshall'ı çok rahat yenmişti 4 1044nLabor0mnlaVlncit ımprobus" 72 RDIO • RDIO? V762 VI0984 1/ rv A7 11 r) r> \J • 9542 Kj R9 • AD63 854 • AV7 AD4 Güney R5 V9832 • 86 10853 İSA Kuzey 3SA Batı pik valesini çıkar ve Doğu rııayı koyar. Sıra sizde. Ccvap: Pik ruasını alıp hemen trefl empasını yapmaya kalkışacak olursanız, başınıza gclcceklcri bir görclım. Batı damınızı ruayla alıp pik dönecektır (tabii onluyu). Trefller partaj olmadığı içın kör asını çıkartmak zorunda kalacaksını/. Ama kör ası Batıda olduğundan hemen alacak ve üç sağ pikinı çekerek oyunu batıracaktır. Varan bir! Peki, başa dönelim ve pik asını aldıktan sonra treflc değil dc köre girdiğınizi farz edelim. Elden 4, Batıdan 7, yerden rua ve Doğudan 9. Işler iyı gıdiyor, değil mi? Bir kör daha yapabilirsenı/ dokuz eli buldunu/ demektir Ama dıyagrama aldanmayın ve sıkı durun: trcfl ruasına empas yaptınız (vcya, daha da iyisi, ası çekip trefl oynadınız, çünkü Batının el tutnıası önemsiz gibi görünüyor), fakat Batı ruayla alıp küçük bir kör döndü ve ışi bitti. Doğu eliııde V AVxx(x) gibı bir balyozla sı/i bekliyor' Dört kör ve bir trell vererek battınız. Varan ıkı! Hcr savunnıaya karşı kazanmak için bir yol yok mudur? Elbette vardır: İlk piki almamak! Bırakın Doğu pik ruasıyla eli alsın. Böylecc hem kör donüşünü önlemiş, hem de çıkış rengınden rakiplerinizin irtibatını kesmiş olursunu/. Şimdi Doğu'nun pike dcvam ettığini farz edelim. Asla alıp TREFL DÖRTLÜSÜNO oynarsınız. Niçin? Balı ruayla alacak olnrsa doku/ löveniz ha/ırdır (ıki pik, dört karo ve üç treflj. Doğu valenizi ruayla alıp pik dönebilirse pikler 43 ve tehlikesiz demektir: cn çok iki pik, bir kör ve bir trefl verirsiniz. Ama Doğuda doğuştan iki pik C U M H U R İ Y E T DERBİ 9 M A Y I S 1046 Ondablrlhtlmal AV4 A5 • D53 A8654 B LASKER Emanuel Latker 2 Dunya Satranç Şampıyonu'dur 1896 yılında Wllhelm Stelnltz'ı yenerok Dunya Şampiyonluğu'nu kazandı, 1921 de de aynı unvanı Jo*e Raul Capablanca ya kaptırdı Lasker ı ınceledığımız zaman onun çok uzun bir satranç karıyerıne sahıp olduğunu goruyoruz (18891936) arası 47 senelık satranç yaşamının 25 senesı de Dunya Şampıyonu olarak geçmış 1868 doğumlu Lasker in 21 yaşında lurnuvalara katılmaya başlaması buyuk bir handıkap Fakat Lasker ı ne bu ne de karıyerının son devırierındekı llerlemış yaşı başarılarından uzak tutabıldı 1935 Moskova Turnuvasında birıncılığı paylaşan Botvlnlk ve Florun 1/ 2 puan arkasında, Capablanca, Spıelmann ve o devrın dığer buyuk oyuncularının önunde 67 yaşında hem de 19251934 arası hıçbır turnuvaya katılmamasına rağmen 3 olması benzersız bir olaydı Pekı böylesıne yeteneklerı o.ön bırı Dunya Şampiyonluğu'nu nasıl kaybettı dıyeceksınız Lasker, Capablanca'ya karşı unvan maçına çıktığında 53 yaşı ndaydı Spor içın bu llerlemış yaşının yanısıra sağlık durumu da iyı değıldi Maçın yapıldığı Capablanca nın ulkesl Kuba'nın başşehrı Havana'nın rutubetll ve sıcak havası, onun sağlık açısından kotu durumu ve puro alışkanlığıyla da butunleşınce ortaya mucadelesız bir maç çıktı Maçı 95 kaybeden Lasker zaten maç yapmadan unvanını genç Kubalı'ya devretmek istıyordu Bu da onun ıçınde bulunduğu psıkolojik durumun da bir gostergesıydı I Dunya Savaşı onu malf vonden de etkılemıştı Maç içın ortaya konan 20 000 Dolarlık odul kı bunun 11 000 Doları Lasker için garantı edılmıştı, onu bu maçı oynamaya çektı Durum 95 olunca Lasker sağlık nedenlerınden oturu maça New York veya Phıladelphıada devam etmek ıstedığını behrttı Capablanca maça Havana'da devam etmekte ısrar edınce, Lasker maçı ve dolayısıyla Dunya Şampıyonluğu unvanını bıraktı Şunu da ekleyeyım kı MoravskaOstrava 1923 ve New York 1924 turnuvalarını kazandıktan sonra Lasker yazılarında Capablanca'yla rovanç maçı yapmaya hazır olduğunu belırtmıştı Fakat ne yazık kı Cabaplanca ona bu şansı vermedı Lasker'ın stılıne gelınce, aslında onun belh bir stılı olduğunu soyleyemeyız Kmock bir yazısında onun stılınden "stıllerın stılı" olarak soz edıyor Lasker klasık ekolun olduğu kadar, Nlmzovlç, Rett ve Breyer'ın hıpermodern ekolunun prensıplerını de uyguladı Aslında bu da doğaldı çunku o kazanmak içın her turlu rıske halta kütu fakat karışık durumlara bıle buyuk bir cesaretle gırıyordu Dolayısıyla onun pratık oyunu çok kuvvetlı ve her turlu konumda gerekenı yapmaya her zaman hazırdı Burada şunu da belırtmekte yarar var, o devırde klasık ekolun bayrağı muhalazakâr Tarrasch la yukarıda da adı geçen hıpermodernler arasında buyuk bir fıkr! kavga vardı Tarrasch bılhassa Nımzovıç'ı klasık prensıplerı, oyunlarında yıktığından oyununun estetlk olmadığıyla suçlarken bu sebepten Lasker'e de kızıyor, gerçek hayatta aralarının iyl olmamasına karşın örneğın bir Sankt Petersburg Turnuvası'nda 4000 Ruble "appearancefee" alan Lasker'e mucadelecı oyunundan oturu aslında 8000 Ruble bıle lâyıktır dıyordu Capablanca ıle Lasker arasındaki en guzel mukayeseyı de gene bu buyuk satranç teorısyenl ve oyuncusu yapmıştı. Tarrasch a göre Capablanca çok iyı bir vırtuozdu, ama Lasker gıbı buyuk bir kompozıtor olmasına ımkân yoktu. Lasker'ın stılı mucadele uzerıne kurulmuştu, belkı Capablanca gıbı hatasız değıldi ama gerçekten de çok değışık partıler bestelıyordu Onun buyuk maçlardan evvel duvarına rakıplerının resımlerını asarak hazırlandığını soyluyordu Onun psıkolojik laktörlerı iyı kullandığını soyleyenler bu ornekle bırlıkte Marshall ve RublnsteIn'a karşı ılk turnuva oyunlarını kaybedıp daha sonra aonlara ustunluk sağladığına dıkkat çekerler Lasker'ın yontemı rakıbe kendısı kotu durumdayken çıkartılabılecek en çok muşkulatı çıkartmak, konum eşltken oyunu karışıklığa surukleme!; K ü D R93 D6 • AV942 R32 Kuzcy 1 Trell Güncy 3SA Batı kör ikilisi çıkar, yerden küçiik ve Doğudan vale. •A DÜZELTME: Gecen hafta yayımlanan 1043 numaralı problemin diyagramında, Doğunun elindcki trefl valesi trefl ASI olacaktır. Aynca, Türkçe brıçten çok daha önemli olduğu için, binnci sütunun ılk paragrafındaki ikinci cumleyı de "Yoksa, nasıl bir psikolojik savunma sayesinde kontrat BATIR1LABİLMİŞTIR?" diye düzeltelim! Umanm bu artık son olur. ST2 1993 SAYI 21