Katalog

T N U R İ Y A T R0 S E N K A R A S Uzun süren uykulardan uyanış hiç de kolay değildir. Havanın bozulduğunu gören Godot kaçar, Godötluğa özenenlerin kavgasını izleriz. 'GÜLE GÜLE GODOT' HANGİ NOKTADA? lan anlar ülkesinin çalışkan ve özgecil anlan "efendim şu yok, bu yok" da dememektedirler. Halkı utandırarak yatıştırmayı, yönlendirmeyi amaçlayan bu konuşma, en gerilimli noktasında Leke'nin hapşınğı, ardından gülüşmelerle kesilir: Grev kaçmılmazdır. "Gönülde kuş beslenmekte"dir, "Kimse duymasın sakın Hep frene basıyorumGaz frene çok yakın"dır. Godot'nun sözcüsü Itoluit, halkın suya kavuşma umudunu diri tutabilmek için kara bir şemsiyeyle dolaşmaktadır: "Ama her şeyi istemenin bir yolu yordamı ve kanalizasyonu vardır." "Dışandan abartılı miktar oksijen ve hidrojen getirttik. Bu iki elementi birleştirerek bizi suya kavuşturacak bilim adamlannı yetiştirecek okullann temelleri bugün yann birgün öbir gün atılacak"tır. . Grev sonunda Godot'dan parti kurma ve seçim yapma izni gelir: "Adam gibi bir seçim yapılacak mı peki? Elbette Ne zaman Her /aman!" Seçimin ne tür bir seçim olacağı, olabileceği çoktan belirlenmiştir. Bu arada Godot, halkın çağnsına lütfen, uykulu bir sesle yanıt verir: "Siz talihli bir milletsiniz. Doğuda, Bindiken dağında su var. Seçin içinizden bir yiğit, gitsin delsin Bindiken dağını, kavuştursun bizi suya." Bindiken dağında "Kırmızı Başlı Pembe Canavar" yaşadığı için "yamacına yanaşılmaz"dır. "Beş on yiğit" de "toplu gösteriye girer." Ne ki dağlan delmeye alışmış masal kahramanı Ferhat "Bir ben ölmeyle Bir kavga bitmez Ya ben ölmezsem Bu kavga biter" diyerek yola düşer. Ferhat'ın dağda yaktığı ateşin sönmesiyle yine karamsarlık, umutsuzluk dönemi başlar. Gitmek bir tutkudur da gidilemez, Godot nöbeti vardır, pasaport yoktur. Beckett bile pasaport verememektedir, artık ölmüş olduğu için. ölüm gündeme gelir çaresiz, Beckett ve Bulatoviç'de olduğu gibi, bizimkilerin de kendilermi asacak bir ipi yoktur. Uzun süre uykulardan uyanış hiç de kolay değildir. Havanın bozuiduğunu gören Godot kaçar, Godötluğa özenenlerin kavgasını izleriz. KavukluKavuksuz sonuçsuz çekişmeleri içindedirler: "Ne? Niçin? Nasıl? Gayet Tabii. Yeni bir ayrılma girişimine Ferhat elinde su tabancasıyla yetişir: "Durun! Delinmez değildir dağlar!" Su bulunmuştur, ama Kavuklu'nun deyişiyle "Çok geç kalınmış"tır, "oyun bitmiş"tir. Ferhan Şensoy oyunun bir yerinde uyduk Beckett'e" demektedir. GerçekDEROİ 24 OCAK 1903 SAYI 857 odot üçlemesinin kökü olan "Godofyıı BeklerkeıTi lrlandalı Samucl Beckett, kırk küsur yıl önce Fransızca ve (ngilizce olarak yazmış. llk Frunsa'da Roger Blin tarafından sahneye konulan oyunu, Ertuğrul Muhsin Tiirkçeyc çevirerek 1954'te Küçük Sahne'de Şükran Güngör, Cahit Irgat, Agâh Hiin, Kâmuran S. Yüce ile suhnclcmiş. Ankara Sanat Tiyatrosu'nun açılış oyunu olarak seçilcn Godot'yu Beklcrken, aynı tiyatroda bir daha vc lzmir Devlct Tiyatrolan'nda da oynanmış. Ferit Edgü'nün Fransızca'dan yaptığı çeviri 1961 'de Çan Yaymları'nda yayımlandı. Bcckett'ın ilk sahnclenişten sonra çıkardığı birkaç uzun bölüm, eklediği birkaç küçük aynntıyla oluşan ycni lngilizce metinden Tuncay Birkan'ın çevirisiyle 1990'da Kabalcı Yayınevi'nden çıktı. Salim Dörtcan'ın, cevirilcri lngilizce aslıyla karşılaştırarak hazırladığı teksti Tiyatro Mie oyunculan Kasım 1992'den beri Dostlar Tiyatrosu'nda sahneliyor. Aynca Ankara Devlet Tiyatrolan'nda 9293 ikinci tur oyunlan arasında oynanması da bekleniyor. Karadağh yazar Miodrag Bulatoviç'in, Beckett'in bu oyununa değişik bir açıdan, "Godot gclse, beklentilerimizi gerçekleştirse nc olur" sorusuyla bakarak ya/dığı "Godot Geldi", Scvgi Sabuncu (Soysal) çevirisiyle 1970'te Bilgi Yayınları'ndan çıktı. 1992 ilkbahanndan beri de Ses1885, Ortaoyuncular'da Ferhan Şcnsoy'un yazıp yöneltiği ve oynadıği "Göle Güle Godot" sahneleniyor. Beckett'in kişileri F.stragon, Vladimir, l'ozzo, I.ucky, Çoeıık. Şensoy'unkilerse oldukca kalabalık; ancak Beckett'ınkilere koşut; Vladimir, Fstragon ikilisi Kavuklu, Kavuksuz'a, Lucky clinde kovalarla çarcsi/ bcklesen ve halkı simgeleyen Obürleri'ne, Pozzo Go G dot'nun Scsi'ne, Çocuk Leke'ye denk mek" olgusu gündemdedir: "Haydi gigelmektedir. Nc kı Ferhan Şensoy Godelim! Gidemeyiz! Niçin? Godot nödot'nun ycrlisini yazarken konuyu dabetindeyiz!" Ne var ki gitmek de kolay ha açmış, daha anlaşılırlaştırmış, bu çödeğildir; "sabun gibi yaşamayı" sürdürzülmeyle ara karakterler de kullanılmışmeye yazgılı görünmektedirler: "Bir katır. Godot'nun sözcülüğünü üstlenen lıp sabun gibi..." "Her gün köpürüp bir Godotgiller, sözcülüğünü üstlenen Itoşeylerimizi yitirerek sudan şeylerle..." luit, eyyamcı Bokko, terslikleri sezinleHem aynca nereye gideceklerdir, "Ve yen arayışçı Dolunay, Çiçek, Toprak, nasıl? Doğuda mıyız? Batıda mı? Neyin dağları delip suyu getirmesi beklenen doğusu? Bu doğunun yosunlu dibi Batı Ferhat. değil mi? Yakın mıyız, ırak mıyız, bilemiyoruz ki!" DoğuBatı kutuplaşmasıŞensoy oyununun çatısını, "lSabun nı Bulatoviç küçük bir cümleyle dışlagibilik, 2 Makineler hızlandılar şarkısı, maktadır: "Batfdan doğu çıktı sıfır kal3 Mavi engin gökyüzü, 4 Oksijenle dı." hidrojenin şarkısı, 5 Bindiken dağı şarkısı, 6 Gidivoruz, 7 Ağlayan çağlayan Beckett'ta vurgulanan açlığa Şenşarkısı, 8 özün boşa geçişinin şarkısı, soy'da susuzluk da eklenmiştir. Halk el9 Godotsuzluk, 10 Yok böyle bir alış • lerinde kovalarla bekleşmeİctedir. Yokkanlık şarkısı, II Ferhat'ı beklemezluklara karşı halktan, ürettiği baldan ken şarkısı" ara başlıklarıyla kurmuş ve "bir çimcik de ben yiyeyim demeyen", Godot'nun adı dışında, baştan sona "ve bu kutsal görevini ölene dek sürdüyerli öğelcrle yazmış. ren" anlann öyküsü anlatılarak onlar Beckett'ta sonsuz ve umutsuz beklegibi olmaları istenir. "Bu çalışkan millemelere konu olan Godot, Şensoy'da hcr tin ortasında bir kraliçe an yaşamakta, nc kadar halktna görünmüyorsa da "işbal değil, düşünce üretmekte"dir. "YabaşındaMdır. varlığından söz edilmektesa! Hiçbir an, hiçbir gün, neden bu kradir: "Bir bok denizindeydik Umuttu liçemiz böyle yan gelip yatıyor, bal üretGodot", "Godot geldi işte Denize düşmiyor, biz hayvan gibi çalışıyoruz, demüştük Gelcne sarıldık. "Ancak Gomez." "Çalışma sevincinin damarlarda dot umutlan boşa çıkarmıştır ve "gitkan gibi dolaştığı bir imparatorluk" o 16 C U M H U R İ Y E T