Katalog

KULESİ'NİNL. ni çıkarır Cemal Süreya: Kız Kulesi'nin düş gctircn pay scnetleri Kısa siirede kapış kapış gitti. Şiır cumhunyctının Kı/ Kulesi'nin bulunduğu ad.ıcık ılc sınırlı olmadığını, derınlere. çok dcrınlcrc u/andığıni kavrayamayanlar du/cnlcncn şıır akşamlarını "şov" olarak ya da, "turistik gezi" olarak lanıimak ıçın çırpmmışlardır. Soruldıığunda hepsi ••'.avaşlardan. ınsan kıvımından şıkâyetçıdır!.. Şiir kitaplarımıı satmadığından yakmır!.. Şıırın "geleceği", "yarını" u/erıne lallar üretir!. Aına, Kı/ Kulesi'nc "lar ılc yüriitülcn pcynır gemısıylc hıçbınsı ulaşama/! Cierçekleştırılen ılk şıır gününiin ardından C'umhıırıyei ga/rlesınde yayımlanan açıklamasıvla "şiir cumhuriyetF'ne dcstck olan. şıır akşamlarıııın yapılabılmesi için her konuda yardım cden şıirseverlerc Kı/ Kulcsi'nde içindc "yılan" olmayaıı ü/üm scpctlcrı ikram eden Üsküdar Bcledıyc Başkanı Or. Niya/i Yurtsevcn; katıldığı bir şiir akşamında şaırler ilc Kı/ Kulcsi arasındaki bağı aşağıdakı Mİ/leriyle kalıcı kılmıştır: "Yıllar boyu bu ada aşka ve şiirlere konıı oldu, onun için Kı/ Kulcsi ilc •jairlcrin nikâhını kıyıyorum vc birbirlcrinc cok yakışacaklarına inanıyorum." Kı/ Kulcsi birçok şiire konu olmuştur. Ama bu konukluk Kız Kulesi'nin gecenin karanlığında yanıp sönen fener ışığı cibi bir anlik gö/ kırpma şeklindedir. Orneğin Oktay Rifat'ın yazı masasının üstündcdir: Kumsaldan topladığım iiç bcş çakıl durur >azı masamda bir dcııiz durur yazı masamda kayıkların sudaki gölgesi o güncşler o çalkantı masamda gök masamda Kızkulesi Istanbul özlemi içindeki Nâ/ım Hikmet, Kız Kulesi ilc koşmaca oynamaktadır: Koşmaca oynayalım Cüzin'ciğim sen ben Dino bir dc Vcrusam koşmaca oynayalım yağmur altında yalnayak başıkabak vc gcçclim Scn Mişcl Bulvarı'ndan ts(anbuCu kovalayarak vc fır dönclim Notr Dam'ın bahçcsindc Kız KuleNİ\le Orhan Veli'dc isc kurşun kalcmiylc çi/diği gemilcrini yüzdürdüğü şiirindc görünür: Elifbamın yapraklarında Gemilcrim, yclkcnli gcmilcrim C U M H U R İ Y E T D E R O İ 2 4 O C A K 1 9 9 3 Gidcrler yamyamların memlckctlcrinc Gemilcrim, kurşunkalemiyle çizilmiş; Gemilcrim, kırmı/.ı bayraklı. Elifbamın yapraklarında Kı/ Kulcsi, Gcmilerim. "Insanları kcndilerine ve çevrelerinc yabancılaştımıa çabasında onca toplama kampları oluşturulurkcn bir dc kurtarma kampları oluştıırmak... Kız Kulcsi dc bu başlangıçlardan biri olsa... Sanatla ve tarihlc kalıcı kılınan, onca tatsız zindan vc hapis olayından sonra her şeyc karşın özgürlüğc, var olmaya vc şiirc giden Kızkulesi şiir kütüphanesine bir adım atsak..." Kıymel F.r/incan'ın bu sö/leriyle yansıttığı duyarlığa doğru birçok adımlar atılmıştır Kı/ Kulesi'nde!.. Şairlcrin, ressamların, liyatrocuların, mü/ısyenlcrin baijlattığı bu yürüyüşc birçok çevrcci insan ve bilimadamı da katılmıştır. Vc 1992 yılının son günlerinde Cumhuriyct ga/etesinde şöyle bir haber yer almı^lır: "Tarihi Kız Kulcsi, mimari görüntüsü bozulmayarak kültür mcrkezi halinc getirilceck." Ne gariptir ki verilen bu kavgayı sahıplenmeyip kendilerince alay ctmeye çalışanlar, dü/enlenen şiir akşamlarındaki düdük çalışıyla "şiir cumhuriyeti"nı tanıdığını ısrarla beljrten "Eminönii" arabavapurunun yukandakı haber karşısındaki sevincini yaşayamayacaklardır!.. Alınan bu kararla Cemal Süreya'nın "düş" getiren pay senetleri değer ka/anmıştır bütün sanatscvcrlerin yiireğinde! Ama şiir akşamlannm, mü/ik dinletilerinin, resim sergilerinın ve daha birçok sanat etkinliğinin düzenlendiği bir kültür merkezine dönüştüğünde Kız Kulesi'ndeki kavga bitıneyecek, yani başlayacaktır: Kendisine kara çarşaf giydirmek istcyenlere ve Selimiye Kışlası'nın kuleleri arasına tutsak etmek isteycnlcrc karşı! Bayrağını rcssam Reha Yalnızcık, dünya haritasındaki yerini ise karikatürist Semih Poroy'un çizdiği şiir cumhuriyetinde dünya halklarının kardeşliği adına her dilden şiir özgürce okunucaktır. İnsanlığı saplandığı bataklıktan kurtaracak en önemli güç sanattır. Kı/ Kulesi, bu inancın yaşatılacağı bir yer olmalıdır. Coğrall konumuyla insanları, kültürleri, kıtaları birleştireeek bir değere sahiptir Kız Kulesi. Bu değerleri görmezlikten gelerek, çiğncyerek yapılacak düzenlemeler Istanbul bir yana, İnsanlık adına işlenecek korkunç bir cinayet olur. 9 mayıs günü Kı/ Kulesi'nde ilk şiir eylcmini gcrçekleştirmek ii/cre yola çıkan balıkçı motorundaki "Şairin Scyir Deflcri"inde şunları ya/ılıydı: "İstanbul, minarclcr ve kulclcr şchridir. Minarclerdcn şiir okunamayacağına görc şairlcr kulelcrc çıkmalıdır." Dü/enlenen bir şıır akşamında sevgilı Adnan özyalçıncr'm uGcnçliğimizdc Kız Kulcsi'ni kâğıl paralarda görürdiik, şimdi o paralar tcdavüldcn kalklı ama, kulc şiir cumhuriyeti ilc birlikte tekrar tcdaviile dönüyor" so/lerı Kı/ Kulesi'nin "cazibesim" yeniden kazandığını haber veriyordu. Ki, bu cazibeye kapılıp kuleyc gelecek olan birçok insan belkı de hayatlarında ilk ke/ bir şiir dinletısınc tanık olacaklar, ilk ke/ bir rcsim sergisi gezecekler vc kimbilir, belki de ilk ke/ bir şiır kitabı satın alacaklardır!.. Soruyorum şimdi; "şov" bunun neresinde'.' Bedri Rahmi Eyüboğlu "istanbul Destam" adlı şiirinde Kı/ Kulesi'ni evlendirir: İstanbul deyince aklıma kulclcr gclir Nc zaman birinin rcsmini yapsam öteki kıskanır Ama şu Kız Kulesi'nin aklı olsa Galata Kulesi'nc varır Bir sürii çocukları olur Evet!.. Kız Kulesi, Gafata Kulesi'ne değil ama, "sanat"a vardı... Ve şairler ki çocuklarıdır Kı/ Kulesi'nin! ^ 9 Mayıs 1002'da Kız Kulasi »lir tutkunlarınca flir cumhuriyetinin başksnti llan edlldi. S A Y I 3 5 7 Foloğraf TAYYAR A*