Katalog

yük prim yaparkcn, değerliymiş gibi gö/ükcnler isc çoğunlukla sahtc çıkarak koleksiyoneuları düş kırıklığına, bezginliğc vc bu işten çckilmcyc zorlamıştır. Ülkemizde müzayede geleneğinin pek fazla geçmişi yoktur. önceleri (yaklaşık 30 40 yıl öncc) cvlcrde, yeni malın alındığı ycrdc çok a/ sayıda kişi arasında yapılan müzayedeler, sonradan birkaç kuruluşun sahip çıkmasıyla çağdaş bir düzeye ulaşmışlır. Turgay Artam, Rafli Portakal vc piyasada Sakallı Ahmct olarak bilinen kişilerin başlattıkları müzayedeler, yalnı/ca bu işin sistematiğini değil, aynı zamanda yeni koleksiyoncuların yetişmcsine, leşvik edilmesinc ve giderek yaygınlaşmasına zemin hazırlamıştır. Bugün ülkemizde en çok talep edilen eserler arasında tablolar, tuğralı gümüşler, tombak eserler, 18 ve 19. yüzyıl Osmanlı eserlcri, İ/nik, Kütahya çinileri, Beyko/ canılan ve tabii hatlar, sülüsler, fernıanlar, beratlar ve yazma eserler yer almaktadır. •skl aigara kutularının kapakları yilkto hafH, pahada ağır kolekslyonlar araaında. Kapakların Uzorl dönemin kültUrel, aoayal hatta aiyaaal olaylarından etkilenerek hafH bir tarzda yapılmif. En yaygın koleksiyon tünlerl Antık eserlerin yasalaıia satışının yasaklanması, yasa dışında kalanların ancak belirli kişiler taralından yüksek fi meklcme çağındadır. Düne kadar (yanı on yıl öncesine dck) hcmen hcmen hcr yerde çok ufak ücretlerle satılan kartpostallar yayımcılıktaki gelişmc, araştırma incelemelerin vazgeçilmez görsel mal/cmeleri oluşları ve fiyatlarının düşüklüğü nedeniyle kısa sürede yaygınlaşmış ve bu talep karşısında dengesiz bir yükselişe geçerek birçok koleksiyoncunun ortaya çıkmasını sağlamıştır. Çok yakın zamana dek I ilc 5 lira arasında satılan kartpostallar bugün orlalama 50 bin liradan 500 bin liraya dek yükseliş göstermiştir. Kartpostallara artan ilgi bu konuda katalogların düzenli ve sistematik basılmasına vc üzerinde inceleme yapılmasına zemin hazırlamıştır. ««ftl ilglnç kolekslyonlar Bugün ülkemı/de çeşitli kişiler tarafından 300'e yakın nesnenin koleksiyonıı yapılmaktadır. l'n ilginç koleksiyon , Scvil Paçalıoğlu adlı bir emlak danışmanına ait. Paçalıoğlu, dünyanın dört bir tarafından lazımlık topluyor. Hepsi porselen vc işlcmeli olan lazımlıklar birar sanat şaheseri. Evinin içi lazimlıklarla dolu. Biblolan bile lazımlık. Evine gelen konuklara biraz espri olsun diye lazımlık içinde çikolata sunuyor. Hepsinin rastlantılarla be/.cnmİ!} ilginç bir öyküsü var. Ya Alman Konnolosluğunun tuvaletinde unuluimuş olarak rastlıyor, ya da Alpler'de bozulan arabasının tamir edilmesini beklerken zaman öldürdüğü kafede bir köylünün tohunı torbası olarak. Ama Sevil Hanım'ın bu ilginç ıığraşı tek değil. Japonyada Kagavva kentinde defi hacetin bu vazgeçilmez nesnelerinden bir müze açılmış bile. Koleksiyonculuk bir hobi. Ama Herman Boyacıoğlu için bir meslek. İ^c öncc kartpostal koleksiyonu ile başlayan Boyacoğlu yakın zamana dek tam 2(K) bin **• I Oramofon IgfMSİnbt kutulan da klml kolakalyoncular tarafından aranatn parçalar arasında y*r alıyor. yatlarla alınır satılır olması, ülkemizde a/ para ile yapılan küçük, ama ilginç kolck>siyon ve koleksiyoncuların çıkmasına neden olmuştur. Bu koleksiyonların başında ise para (cumhuriyet döncmi nıadeni ve kağıt) pul ve son beş yılda herkesi ^uşırtıcı bir düzeyde prim yapan kartpostal kolcksiyonculuğu gelmektedir. Para vc pul koleksiyonculannın örgütlcnmesine ve bilimsel yayınlan olınasına karşılık, hcpsinden daha büyük yaygınlaşma alanı bulan kartpostal koleksiyoncııluğu ise, toplamas tasnif etme ve sergilemc yayımlama açısından e8 kartpostal biriktirmiş. Sonra, bunların vaalanlarında geçiriyor, dcğişik bir vida tam değer kazanacağı bir sırada elden bulmak umuduyla. çıkarmış. Bugün hcr şey topluyor. Tam Diş hekimi Sertaç Kayscrilioğlu'nun 63 nesnenin koleksiyonunu yapıyor. tutkusu ise tramvay bilellcri i, sansür Nclcr mi? Senetler, bonolar, tahviller, döneminin damgalan, ok uçlan, padisigara kağıtlan, bandrolleri, faturalar, şah fermanlan, mühürlcri, tuğraları. kısacası yazılı her şey. Koleksiyonculuk ansür döneminin damgalarıyla uluslaonun için bir yaşam biçimi olmuş.. Ona rarası ödüle bile layık görülmüş. Tramgörc her şeyin koleksiyonu olur. O da vay biletleri ise onun va/.gcçemediği bir bunu yapıyor. Toplamadığı, ilgi duytutkusu. Koleksiyonunda yalnızca 1/madığı tek bir nesne yok gibi. mir tramvaylarına ait bilet yok. "Eğer bulursam" diyor "10 milyon veririm." Jetonun koleksiyonu olur mu demeBu tür bilete rastlayanlann dikkatine. yin. Yalnı/. ülkemizde değil, dünyada da jeton toplayanların sayısı az değil. Ayrıca pasolan, krcdi kartlan, anah(İlkcmizde ise bu işin başını Kıfat Kılar tarlıklan, kartvizitleri, plakalann üzeile Bünyamin Kaynar çckiyor. Kılar bu rindeki etiketlcri, gramafon iğnesi kutukoleksiyon için bir kitap da yazmış. larını (bu kutulardan oluşan bir koleksiTüm jetonlan nümizmatik biliminin yon oldukça yüksek fiyatla alıcı bulabiyan kolu olarak tasnif edip yayımlamış.. liyor) çıplak erkek rcsimlcrini, posta Jeton koleksiyonuna giren nesneler ise damgalannı (nadir bir damganın buçok çcs.itli. Bildiğimiz vapur, tüncl, telegünkü dcğeri 50 milyon lira civarında) fon, oyun jetonlannın yanı sıra, Vefa şarap clikellcrini, işkcnce alctlcrini (bu Bozacısı'nın demir markasından tutun işte Fransızlar Türkler'den bir adım öda belediycnin köpcklere taktığı madeni tasmaya dek çeşitlilik gösteriyor. Eskidcn çakmaklara vcrgi pulu niyetinc yapıştırılan küçük madeni pulla ta• # * • • valara çakılanlar de • jeton koleksiyonuna dahil ediliyor. Ama bu koleksiyonun en ilginç parçası genelevlerde kullanılan markalar. Bugünün Eakl paralar koleksiyoncuların gözbebeği. Resimdekl I.S. 697740 bin lira büyüklüğün yılları arasında kullanılan altın Emevl paraları Sotheby's do satıldı. deki markaların üzcrinde ise biraz kaba ama "karıya tede) üzcrindc Constantinopole yazan kak" yazıyor. Ocnclevde marka kesme her bir nesncyi (Ortaköy'de eski bir evdeyimi herhalde işin öziinü en kestirmc dcn çıkma C'onstantinople yazılı tuğlayoldan veren bu markalardan olsa gelar su gibi satıyor) loplayanlar var. rek. Prehistorik adamın çakıltaşları ile başlattığı koleksiyon günümüzde akıBir dığcr ilginç koleksiyon ise Rahmi lalmaz boyutlara ulaşmış durumda. Eliş'in yaptığı vida (somun) koleksiyoToplamak, biriktirmek, saklamak. Kınu. Eliş yirmi senedir vida topluyor. Cesacası nesne ilc duygusal bir ilişkiyc girbinden hiç eksik etmediği tornavidası mek. Ama tüm bunların ötcsinde kolekile bugüne dek koleksiyonuna katmadısiyonculuk yok olan, yitip giden degerğı vida yok gibi. Boş zamanlarını ise haleri kurtarmak anlamına da gelmelidir. Elbcttc toplamak koleksiyon yapmak dcğildir. Günümüzde topladığını tasnif edip, kataloğunu yapmayana, sergilcyip, literatürünü çıkarmayana koleksiyoncu denmiyor. Ama ilk aşama toplamak. Eski yazı her bir şeyi SEKA'ya kağıt hamuru olmak için göndercn bir toplum belki gcçmiştcki hatalarını affettirmek için gazoz kapağından sigara bandrolüne dek her bir şeyi toplamayı kendinc amaç ediniyor. Bu küçük, değcrsizmiş gibi gözüken nesnclcrin bir araya gelmesinden de şu ilginç sonuç çıkıyor: fyi bir koleksiyona sahip olmak için paraya gcrck yokJetonun da kolekalyonu olur mu d*m«yltur.Sabır, inat ve bilinçli bir seçiş ilerde nlz. Köpek tasmalarından, genelev markaçok büyük değerlerc sahip olabilecek larına dek h«rş«y bu kolakalyonun kapaanesneleri de bir araya getirmeye yeter..4 mına glriyor. C U M H U R İ Y E T D E R G İ 2 0E Y L U L 1 9 9 2 S A Y I 3 3 9