Katalog

rc'nin de bu rüzgânn etkisindc kalmasıyla işin boyutlan daha da büyümcye başladı. Liverpoollu dörtlü The Beatles'ın önlenemez parlayışı, kısa süre içinde rock'n'roll'un düz ve basit sınırlarının aşılmasım; İngiliz folkundan ve İrlanda balad gelcneğinden esin alan yeni çizgilerin yavaş yavaş popüler müziğe egemcn olmasını sağlıyordu. The Rolling Stones, Animals, The Kinks ve The Shadtms gibi topluluklann altmışlann ilk yarısında hızla popüler hale gelmcsi, öncülüğün Ingiltcre'ye geçmcsine ve "tngiliz Işgali" adı verilen yeni bir dönemin yaşanmasına yoi açıyordu. Artık daha zengin tonlara yönelen ve bir yandan tarz olarak sertleşirken diğer yandan da sıradan ve çocuksu şarkı sözlerini aşmakta olan yeni müzik, "rock" diyc adlandınlacaktı. Altmışlar aynı zamanda gençlik kitlesinin uluslararası düzeyde "uyanışına" da tanık oluyordu. Adolesan tepkilcr ve başkaldınlar, yerini daha ciddi ve dcrin eleştirilere, bilinçli protestolara bırakmaktaydı artık. Küba krizinin ardından Che Guevara hayranlığıyla başlayan McCarthysm aleyhtan ^ gençlik hareketi, zaman içinde eğitim sistemine, resmi idcolojiye hatta gidcrek yönetim biçimine karşı örgütlü bir başkaldınya dönüşürken, folk şarkıcıları öncülüğünde popüler müzikte de protest bir çizginin egemen olmasını sağlayacaktı. Bob Dylan, Joan Baez, CrosbyStillsNashYoung, Phil Ochs, Pete Seeger ve Arlo Guthrie gibi öncülerin baladları ilgi görüyordu artık ve bu genel hava rock müziği de etkilemekte gecikmeyecekti. Altmışların sonlanna doğru Vietnam savaşı gündemdeki en önemli konulardan biri olarak varlığını korurken, müzik dünyası tavnnı hanşçı güçlcrden yana koyarak hem politik gençlik gruplan hcm de hippy öbekleriylc kaynaştı. Doğu felsefelerinin yoğun etkisi altındaki "alternaüf yaşam" arayışları, hippy hareketini ve ona sempati duyan müzik çevrelerini kurulu düzenle sık sık karşı karşıya getirirken, özellikle San Francisco'da yaşanan "müzik rönesansı"ndan sonra gelişmekte olan rock müziğe "psychedelic" deneyimler uzantısında yeni çizgiler yerleşecekti. .lohn Sebastian ve lovin Spoonful; Jim Morrison vc The Doors; The Grateful IK'ad; JefTerson Airplane; Mamas and l'apas gibi topluluklar, dcğişik biçimlerdc bu arayışlara yöneldiler. ötc yandan hem tngiltere hem Amerika'da, artık "hard rock" olarak adlandınlan ve o zamanlar henüz "underground" özellikler taşıyan bir akım yaygınlaşmaktaydı. Led Zeppelin, Dced Purple, Vanilla Fudge, Steppcnwolf, Thc Who, C U M H U R İ Y E T DEROİ 5 T E M M U Z Plnk Floyd 'un . rook d*^ll bugünün e John Lannon"u Black Sabbath'ın öncülüğündeki bu sert çizgiler, yetmişlere damgasını vuracaktı. Yetmişler, hard rock'la birlikte yeni bir akımı daha gündeme getirdi: Halusinojenlerle flört edcn ve büyük oranda dcneysel nitelikler taşıyan "psychedelic 328 rock". Syd Barrett, Rogcr NV'aters, Rick Wright ve Nick Mason'dan kurulu Pink Floyd, "Obscured By Clouds" albümüyle bu (,'izginin temsilcisiydi. Öte yandan Peter Gabriel, Phil ( ollins, Mike Kıılherford ve Tony Itanks'iıı oluşturduğu (ienesis "artrock" olarak adlandınlacak, biraz "teatral" nitelikler «le taşıyan soundunu geliştiriyor; Mike Pindcr ve Justcn llayvvard'ın ünlü The Mo<»dy Blues'u "scnfonik rock" dönemini başlatıyor; Rick VVakcman, Jon Andcrson, Bill Buruford ve Steve Howe'un Yes'i bu çizgiyi daha da geliştiriyor; lan Andcrson vc Martin Barre da Jethro Tull bünyesindeki çalışmalanyla "progressive Jekl rock'ı gündeme getiriyordu. Yetmişlerin başlannda yaşanan büyük açılım ve yol aynmı, rock müziğin sonsuz olanaklara sahip bir bahçe olduğunu gösteriyordu dünyaya. Yetmişlerin ikinci yansından itibaren punk kültürü kendi müziği vc tavnyla ortaya çıkıp, karamsar, uzlaşmaz ve bi raz agresif bir uslubu Rx;k'la buluşturdu. Sex Pistols ve radikal politik tavrıyla Joe Strummer'ın Clash'i göze batan örnekler oldular. Seksenlerdeki punk* rock topluluklarının çoğu, soundlannı ve tavırlarını belirlerken onların etkisinde kaldıklannı itiraf edecekti. Seksenler heavy metal'in inanılmaz bir hızla yayşgınlaşmasına tanık olurken hard rock uzantısı bu tür, kendi içinde alt gruplara aynlmaya başladı: Trash, speed, death metal gibi. Seksenlerin sonlarına doğru netleşen bu aynşma, heavy metal'in gelişim eğrisini de büyük oranda etkiledi: Şiddet, vahşet, şovenizm, satani/m gibi unsurlar "marjinal" diyebileccğimiz gruplarca bayraklaştırılırken, mctalin köklü topluluklan soundlan içinde virtüoziteye yönelmeye başladılar. Iron Maiden, Melallica, Van Hallen, Def lx'ppard ve Skid Row süreç içinde gerçekten ctkileyici bir gelişim gösterirken, heavy metal klasiklerinc imza atmaya başladılar. Doksanlarda ise metalin özellikle baladlara yaslanarak popülerliğini artUrmasına tanık oluyoruz. Öte yandan öncülüğünü lngiliz toplulukların yaptığı "modern rock" olarak adlandınlan yeni, esnek, araştıncı ve gelişmelerc açık çizgi, James, Beautiful South, Carter USM, Sucdc, Levellers, Nick Cave, Happy Mondays. The C'ure gibi isimlerle daha özel anlatıtnlara doğru rock mü/iği sürüklüyor. Başlangıçta bağımsız, küçük plak firmalarına bağlı sanatçı ve topluluklarca estirilen bu rüzgâr, artık "majör"lerin de ilgisini çckmiş durumda. R.E.M. ve Nirvana'nın geçen yıl uluslararası düzeyde ulaştığı büyük satış rakamları ise, Amerikan topluluklarının da modenı rock'tan yana tercih koymasına neden oluyor. ingiltere'de Manchester, Amerika'da ise Seattle, modern rock'ın doksanlardaki kâbeleri. Kısacası, (varsayalım) kırkıncı yılında rcKk müzik, Bill Haley'lerin, John lA'nnon'ların, Jim Morrison'lann dönemindeki rock değil artık. Farklı yönlere uzanan büyük bir ağacın dalları gibi giderek rafıneleşcn, yeni deneylere koridor açan tarzlar, bir tck önemli ortak noktaya sahip: O da bu müziğin kırk yıldır değişmeyen "külyutmaz" tavn. 1992 SAYI 15