Katalog

C EP ECEV R E 0 K T A Y E K I N C i Santral durdu, duracak derken; Gökova'mn, "can suyuna" göz dikildi... Antik Jdyma kentinin altından denize kavuşarak eşi bulunmaz bir ekolojik çevre yaratan ünlü azmak suları, ' 'Marmaris 'e pompalanmak" üzere... uğla'dan Marmaris'c giderkcn, Sakar Tcpcsi'ndcn denize doğru inilmeye başlandığında, bölgeye ilk gelcnlerde "şok etkisi" yapan Gökova panaromasıyla karşılaşıhr. Batıya açılan körfez, gerçekten adı gibi "gök" rengindedir. Hemen bitiminde, doğııya doğru u/anan "ovası" ise yemycşildir. Ova ile denizin birleijliği kıyıda, yeşilin koyulu açıklı tonlanndan önce ınaviye, derken turkuaza ve giderek büyüleyici bir laciverte dönüşen, olağanüstü uyumlu bir renk dalgalanması görülür. Biraz daha dikkatlc bakıldığında ise, kıyı kuşağmdaki uyumlu gü/.elliğin salt renklerle oluşmadığı, çamlarla kaplı dik yamaçlurm allından çıkan ve sa/.lıklar arasından denize doğru nazlanarak akan azmak sularının da bu doğal zenginliğe "gökyüzü berraklığını" kattığı görülür. Gökova'yı sevenler, bu tcrtemiz tatlı sularda, yine terlemiz deniz suyunun kucaklaştığı Akkaya köyü kıyılannda, yeryüzünün belki de cn büyük doğal akvaryumunda yüzmcyi sevcrler. Yine Gökova'yı sevenler, yüzmek yerine doğayla sarmaş dolaş bir öğlc ya da akşam yemeğinin keyfini yaşamak isterlersc, işte bu azmak sularının antik Idytna kentinin altından çıkıp, körfeze doğru yöneldiği yerlerde, "subaşındaki" lokantalarda söyleşmeyi severlcr... Olümünden bir yıl önce Muğla'ya geldiğinde, Nadir Nadi de bu subaşında durmuş, insunlardan ekmek atmalarını bckleycn ycşil başlı azmak ördeklerini sevecen bakışlarıyla i/.lemişti. Geziyc katılanlardan İlhan Selçuk, aynı "subaşında durmayı" Mclih Cevdet Anday'ın da çok sevdiğini anlatmış, "Bekri Çcşnici" ise dayanamayıp, azmak kcnanndaki Halilin Lokantası'nı C'umlıuriyet Dergi'yc konuk etmişti. "planlanan çevre cınayetınin" de boyutunu scrgiliyor. Marmaris ve çevresindeki belediyelere, Gökova azmaklarından pompalanması öngörülen su miktarı saniyede tam 500 litre. Yani, 24 saaltc çckilecck su, cn az 432 bin ton. Zamanla bu "planlı gelişcn" kıyı kcntleri daha da büyüdüklerindc, üçbcş yıl içinde günde 1 milyon ton azmak suyu, Gökova körfezi yerine tııristik tesislere akacak. Tatilciler ise belki dusjarını alabilecckler, ama Akkaya'ya gelip, "subaşı kültürünü" yaşayamayacaklar... Yöre sakinleri, bu akıl almaz projcyi durdurmak için başvurmadık makam bırakmadılar. Projeciler ise ısrarlılar. İzmir, 3. Bölge Müdürlüğü'ndcn alınan bilgilcre göre, bu iş için 1992 bütçesinde 20 milyar lira aynlmış bile. Eğer cngel olunamaz ise, "hemen" başlanıp, 1994'te bitirilecekmiş. Elbettc, aynı anda Gökova'mn bir güzelliği daha "bitirilerek". hemen bütiin bakanlıklara gönderdiği raporunda, projenin salt doğal açıdan değil, ekolojik açıdan da getireceği onarılmaz zararları açıklıyor. Buna göre, azmak suları azalınca, su kaynaklarını ve kanallan deniz suyu basacak; tuz oranı artacak; doğal ortam dcğişecek ve Akdeniz'de salt bu yörede bulunan "az tuzlu ve her mevsim soğuk olan" deniz suyuna öz.gü yaşam zenginliği sona erecek. Akyakalı balıkçılar, bu "sonun" nc anlama geldiğini şöyle özetliyorlar: "IMarmaris birkaç yıldır balığım bizden alıyur. (,'iinkii kcndi körfc/lerinde balık bırakmadılar. Suyumuzu da alırlarsa, yann artık ithal balık yerlor..." GökovaAkyaka'yı Sevenler Derneği, M Azmak ksmnnda, dgyumıuı sul>d^ıttolıl*4*tlu*ı... Yöre halkının "Kadın Azmağı" adinı dı, suratlar asıldı, köydc kimsenin ağzını taktığı bu kaynak sulan, öylesine bcrebıçak açmıyor. ketli ve etkilcyici ki, kenanndan akıp Delikanlılar ve genç kızlar, azmak kegeçliği Akkaya Köyü'nü Güney Ege'nin narlanndaki "kaçamaklarında", eskisi bir doğa ve kültür beldesi haline getirgibi güzel sözleri birbirlerine söyleyemimiş. yorlar. Su kenanna inşaat yapıp, kıyıyı Nail Çakırhan, 1983't Ağa Han ödükapatan "babanın" villası bile artık göze lü'nü aldığı Akkaya'daki o güzel evlcribatmıyor. nin planlannı, aynı subaşında durarak Dahası, sanki balıklar da "yaklaşan tasarlıyor. tchlikeyi" sczmişler gibi. Lcvreklcr, keOktay Akbal, köyün içindeki evinden faller, yılan balıklan... taş atsanız bile çıkıp azmak kenanna ulaştığında o hafdenize doğru kaçmıyorlar; azmaklar itaki yazılannın başlıklarını çoktan çatçinde gezinip, "seni bırakmayız" derceınış oluyor. sine dostalarından ayrılmıyorlar. Ycni Muğla gazetesinin özverili yazan Ortalığa karabulutlar gibi çöken bu Naim Kılıç, Gazetecilcr Cemiycti'nin tchlike, ne Termik Santral inşaatının on"durumunu" yine subaşındaki dost söyca "sözlere" karşın hâlâ sürmcsi, ne dc leşilerinde tartışıyor. Akkaya'da ve öbür körfez köylerindeki Cumhuriyet ailesinin sevgili ablası betonlaşma tchlikesi. Handan Selçuk, her yaz Saburhanc Yaklaşan tehlike, Gökova'mn topraMeydanı'ndaki şirin evine kavuşur kağından ve havasından sonra, bu kez "suvuşmaz, ilk iş olarak dostlannı arayıp, yuna" göz konulmuş olmasından kayazmak kcnanndaki akşam yemeklerinin naklanıyor. Yöredeki ekolojik dcngenin programını yapıyor... "anası" olan azmak suları, dev pompalarla cmilip, uzaklara gönderilecek. Iller Akkaya köyünde yaşayan hemen herkes, yöreye "can" getiren ve Gökova'yı • Bankası'nca yapılan bir projeye göre, yine aynı bankada yapılan imar planlarıy"gökova" yapan bu olağanüstü doğa la "betonlaşan" Marmaris'in su gerekzenginlikleriylc iç içe olmanın coşkususinmesi, işte bu doğal zenginlikten karşınu da yaşıyor. lanacak. Ne var ki, son birkaç haftadır, Gökova'yı sevenlcrdc ycni bir burukluk başlaProjenin "kapasitesi", aynı anda Anlaşılan o ki, hı/lı betonlaşmadan ötürü kendi zengin su kaynaklannı tükcten "cennet" Marmaris, cehenneme dönüşmemek için Gökova'yı harcamak üzcre. Güzelim körfez, termik santral tehdidinden daha tam kurtulamadan, bu kez "can suyunun" emilmcsi ile karşı karşıya. Bu tanımlama da bize ait. Akyaka azmaklan, her yönüyle gerçekten Gökova'mn can suları. Hem doğasının, hem insanlannın, hem dc balıklarının... OERGİ 5T E M M U Z 1 9 9 2 SAYI 328 10 C U M H U R İ Y E T