Katalog

M B U R ü Z İ K A K E L D E M KIRK YILIN ROCK MUZIGI S tartı kimin ne zaman vcrdiğine ilişkin veriler son derece belirsiz ama, buşlangıç noktasını "rhythnı and blues"un sertleşmeye başladığı 1952 yılı olarak kabul eden kimi Batılı dcrgiler, rock müziğin kırk yaşını doldurduğunu ilan ediyorlar sayfalarında. Hemen ardından da yirminci yü/yılın bu en önemli kültürel olgusunun üstünkörü bir muha.scbesini çıkanyorlar. Yaklaşım, "in" ve "ouf'lann yüzeysel bir kronolojisini oluşturmanın ötesinc geçmiyor her zamanki gibi. Başlangıçtan beri rock müziğin iç dinamiklerini, sosyo kültürel boyutunu kavrama yetisinden yoksun görünen "liberal" Batı basını, yüz binlerce okura sahip "sağlam" müzik dergilcrinin alaycı eleştirilerini haklı çıkanrcasına, olaya bir "shovv business", "eğlence" olarak bakma ve ondan ötesini görememe alışkanlığını sürdürü cı 14 atış rakamlan Uvla v* Uttl* Rlohard'mkilar glbi olaganüstüydü. yor. Aralannda kimi müzik adamlannın ve eleştirmcnlerin de ycr aldığı geniş bir kesim hâlâ "sallan yuvarlan" diye dilimize çevrilen rock'n'roll ile, "kaya gibi sert" esprisini içcren rock arasındaki farktan bihabcrken, bu durum çok şaşırtıcı değil tabii. "Ellilerde deri cckct ve dar pantolon modaydı; altmışlarda u/ıın saclar, mini ctck ve abartılı takılar ortaya çıktı; yetmişlerde kaftanlar ve bol çiçekli gömleklcr revaçtaydı; sckscnlerde bunun yerini "stretch" pantolonlar, spor ayakkabılar vc üzerinde "nıarka" etiketi laşıyan tişörller aldı; doksanlarda Allah kerim" gibi bir panoramadan farklı değil yapılan "değerlendirme"ler. Oysa, (şu "kırk yıl" meselesinin doğruluğunu kabul ettiğimizi varsayalım) yaşanan süreç çok daha derin ve her aşamasında toplumlardaki düşünsel iklimlerc koşut bir gelişim eğrisine sahip. O kadar kesin bir tarih veremeseniz dc rock scrüvcninin başlangıç noktası, ellili yılların orlalanna denk geliyor. Çoğu kişinin üzerinde birleştiği ilk kıvılcım da, eski country şarkıcısı Bill Haley'nin toplulıığu 'ITıe C'omets ile birlikte "Blackbnard Jungle" filmi için hazirladığı efsanevi parça, "Rock Around The Clock". Caz, folk, rhythm and blues gibi türlerin arasından birdenbire Bill Haley ve arkadaşlannca lanse edilcn yeni türün sıynlıp genç kuşağı ayağa kaldırması çok da şaşırtıcı değil aslında. Savaş yıllannda dünyaya gözlerini açan ve ergenlik çağını onarım dönemindeki tiksindirici McCarthy düşüncesinin yoğun Bob Dylan protaat çlzglnln »n btiyiik lslml«rlnd*ndl. etkilcri altında yaşayan ellili yıllar gençliğinin "Yeter artık" diye haylannda aktife dönüştürmeyi bilmişti. kırmasının aracıydı Haley'in ivme kaElvis Presley, Chuck Berry, Little zandırdığı rock'n'roll rüzgân. ttaat, Richard ve Buddy Holly'nin plaklarının koijulsuz saygı, devletle örtüşen "ebeeşine az rastlanır satış rakamları eldc veyn hegemonyası" vc teknolojik gelişiettiği günlcrde, artık büyük kârlar vaat min fena halde arkasında kalmış bir aheden bir müzik endüstrisinden söz edililâk anlayışı, çckingenliğini yordu. Rock'n'roll başdöndürücü gelirock'n'roll'un küstahça umursamazlışimini sürdürdükçe oluşan pastadan ğına sığınarak üzerinden atan bir kuyalnızii müzik endüstrisi değil, giyim, $ak turafından topa tutuluverdi. "Bir aksesuar ve kozmetik sanayii de payını kez yaşıyuruz" sloganına takılanlar, almakta geçikmeyecekti. belki biraz Beat Kuşağı yazar ve ozanAltmışlarda, o güne dek rock'n' lannın lavnndan da feyz alarak dünyaroll'un yalnızca izleyicisi olan IngilteC U M H U R İ Y E T D E R 0 İ 5 T E M M U Z 19 9 2 S A Y I 3 2 8 yı şöyle bir yerinden kaldırıp sarsıveroiler. Dönemin moda sözcüğü "asi genç" olurken, cgemen ahlâkın savunucuları yeni mü/iği dehşetle karşılamaya, biraz daha "liberal" takılanlar ise genç kuşağın yaşadığı patlamayı ailelerin ve vetişkinlerin "anlayışsızlığıyla" açıkuımaya çalıştılar. Bu ikinci gruba göre deri ceketli, motosikletli, rock'n'roll tutkunu "asi" gençlerin boşalan zembereği çağnştıran tepkisi, biraz "patolojik" bir vakaydı. Büyük bir iyi niyetle yaşanan gelişmelcri F'reudien yaklaşımlarla açıklamaya çalışanlar, ilgiye, sevgiye ve tabii "tedaviye" muhtaç bir kuşak resmi çizdiler. Oysa sistemin finansal dişlileri, "asi genç" kuşağındaki potansiyeli farketmiş ve bunu bilanço