Katalog

Galata Uzerlnd* ilk koprünUn yapımı 1849'de tamamlandı. Amaç, Mısır vallsl Mehmet All Pasa'ya gösterlf yapmaktı. sııltand mcktup ya/arak Halıç u/erınde yapılaıak koprunun yapımına (alıp olmuştuı lopkapı Sarayı'nda 6184 sayılı bclgc ıle "Cçncvı/den Lccardo adlı kafiriıı gondcrdiği mektubun suretidir" başlıgı alliıula saklanan bclgc şoyledıı "Bcn kıılıınıı/ dcgirmcn hıısıısıında >imdive dcj>m fikrcdıp Vllah ıııjvetıvlc hir >cchılt' \arı İHddıını kı hır la/vık ılc sıısıı/ hcıncn Mİ ılc diKirıııcndi'iıkı dcnı/dc < > l.ııı dcğırıııcndcn ri.ılıı ısalc hasıl ola hcın halkd d.ılıı asaıı vc kaııdc olıırsa olur. Vc dahı Allah I aala bana nasip etmiştir ki, la/vık ılc ipsi/ vc urgansı/ gcıninin suvıınıı cıkaranıanı bır dolap ile kcndi kcndıııc donc. Vc bcn kıılıınıı/ isjttiğim kı ts(aııluırdan dalala\a bır kopru vapınak kaslclmı»ını/, aııı.ı bilır jdcnı hıılıııımadı£ı scİH'ptcn \apmamışsını/ Kcıı kıılıınıı/ hilir. Bır >a\ }>ıbı pek >ııksck kaldırım kı hıc kınısc ıı/crındcn yuksck oldııİ>ııııdan |>ccmc>c ra/ı olınava. Anıa bir llkrolcdını ki, bır catnıa ıdcnı, andan sonra suyu çıkaram vc ka/ıklar koyam. ^o\lc idcm ki, aşağıdan hcnıcn ycklcnlcrıjlc bır ucnıi çıka. Vc bır kopru c>lcycm kı, kalka ki alttan gcldigi vakit Anadolu \akasına nccclcr. Anıa sıılar daim aklığı ıvin kcnarlar vcnır, ol lııısus ıçın bir (a/\ık c\lc>cn ki ol akaıı suyıı aşaj;ıdaıı akıtıp kcnara /arar cylcmcye. Scndcn sonra olaıı padisahlar kola\lıkla harç ılc yapalar. Bu so/lcrimı ınşallah gerçek bilesi/ vc bcn kıılunu/u daıııı hı/mclini/dc bilip buyıırsası/..." I conaıdo l)a Vıncrdcn sonra ıınlıı sanalg Mikelaııj da 1504 1506 tarıhleC U M H U R İ Y E T D E R G İ 2 4M A Y I S rınde Halıç ıı/erınde yapılauık bıı kop | saraylarının da kullanıma a(,ıli!ji y.ıtmakladır ru ıçın gırışımdc bulıınmustu Papa ıle aYapımı 184Vtc bıtcn ilk Galata Koprası bo/ulduktan sonra IstanbuPa gelrusu bugunku koprunun bıra/ daha nıeyı planlayan ve bu planını son anda Tophanc taıahna yakın bulunuyordu bo/ııp lckıar Roma'da kalmayı yeğle500 metre u/unluğundakı kopru o yıllayen Mıkclanı padışahın kcndısındcn ısrın unlu G.ılata bankcılcıındcn bon, atedıgı kopru proıcsını çok sıcak karşılalınarak yapılmıştır Aı,ılı^ı bı//at Abnıı^, ancak Papa'nın aloıo/ ctme tehdıdulmetıt taıalından yapılan kopru uı, dmc odun vcrnıek /orunda kalmı^lır gıın parası/ gc\ılmı^, daha sonra ısc Vıntı'dcn sonra ıstanbul boylcsıne bır kopru baijina konan memurlarla paralı d.ıhmın dc cscımden mahııım kalmı^tır olmu^tur maldaıı 10 paıa, bus, bcygııden 20 para, yuklu bcygırden 20 paıa, bo$ arabadan I(X) para, yuklu drabadan 200 para, koyun, keçı ve ku/unun beherrcsındcn 3 para Daha sonra bu gcçış ucretlen gunun koşullarına gore arttırılmış antak bazı kısjilcre kopruden parası/ geçme hakkı tanınmı^tır Askcrı mcktep oğrcncılerı, sılahlı asker ve subaylar, /aptıycnın yanında elı bağlı su<,lular, tıılumba takımı, tersane vapuru /cbıtanı bu parası/ ge«.ıştcn y.ırarlananlar aıasında yer almıştır Kopruden gcçış ucrctı alma geleneğı ıkıncı, uvuncu vc bugunku Galata Koprusu'nde devam eltırılnıi'}, ucretler gıdeıck arttırılarak 5 paıadan 40 paraya çıkartılmıstır Son koprunun mukavelcsını Halil Bcy ımzaladığı ıvın halk, kopru gevış ucrellerındekı bu dengesı/ artışı "Bu iştc Halil İbrahinı Bcrckcti var" dıyerek espıı bır şekılde protesto etmiijtır Halkın dcvamlı tcpkısı karşısında kopru gt\i!} ucretlerı 2 Ha/ıran 1910 da kaldırılmi'j ve o gun tum ga/eteler "Mujde! Kopru parası kaldırıldı" dıye ncredeyse oıtak bır baijlık almi'jlardır Kopruden son paralı gegşı ısc ^arşıkapı csnafından Nuri Bey yapmıslır Parası/ geçışın uygulamaya konmasından bır saat onu: gcçış yapan Nurı Bcy, vevresındekılenn bıra/ daha bekle paıası/ geçersın demelcrınc aldırış etmeden mururıycyı odeyerek paralı gcvmcyı tercıh oden son yay.ı olnui'jtuı Fğer padışahlann dışandan gelen yabancı resmı konuklara devlctın gorkcmını ve gucunıı gostcrmek gıbı gosterış merakları olmasaydı Cjalata ılc Emınonu'nu bırleştıren bır kopıunun yapımı ıçın istanbul'un çok beklemesı gerckeccktı Nasıl kı Galala u/erındekı ilk kopru Mısır Valısı Mehmet Alı Paşa'ya gosterış ıçın yapılmışsa, ıkıncısı dc III. Napolyon'un Istanbul'a davet edılışı sonuııı yapılmıştır Bu ıkıntı koprunun dığer yapılış nedenlerı arasında ıse ilk koprunun yıpranması ılc o yıllarda Sultanahmet'te Sergıı Osmanı'nın açılışı bulunmakladır Bu seıgıde ıkıiKi koprunun maketı dc teşhır edılmıştır Kaptanı Derya Atcş Ahmel Paşa'nın gayretlcrıyle I861'te yapımı tamamlanan koprunun boyu 500 metre olup kuçıık gcmılerın geçmcsını sağlamak ıçın ıkı go/u bulunmaktadır Ancak bu koprunun de omru pek ıı/un olmamış yoğunlaşan ınsan taşıt trallğınc 12 yıl dayandıktan sonra yerırı uçuncu Galata koprusune vermıştır İkinclGalataKöprüsu Galata üzerlnde İlk köpru Halıı, ın ıkı y.ıkasinı bıılc^tırmck du•JUIKCSI çeijitlı gırıvımlcrın sonuvsu/ kalması sonucu lafa kaldırılmı^ ve ıı/un suıc bu ıkı ytikayı bırlcijtırmck kımsemn aklına gelmcmı^tıı Ancak II Mahmut donemınde (18081819) l8Wda Unkapanı'na lıalk ar.ısında parası/ gevıldığı ıVin Hayratıyc adı vcıılcn bıı kopru yaptırılmi'jlıı Buııdan tcsarct alanMmıgırdiç adlı bır sarral Ayvansaıay ılc Pınpa>ft.\ arasına bır ıkıtKi kopru yaplırmı^, ama bu kopru dc ı^lcnnı kc/ata uğrattığı gerekçcsıyle kayıkçılar taralından on guıı sonra yakılmı^tır Hali(, u/crınc yapılan Hayratıyc Koprusu gelıijcn Istanbııl un ıhtıyatına yanıt vercmcyıncc Pmınunu ılc Galata aıasına bır koprunun yapılması kdvınılma/ olmu!,tuı Abdulınccit (1819 1861) ılc Bc/mıâlcm Valide Sultan'ın katkılarıyla gcr«,cklc^tırılcn ilk Galat.ı Koprusu'nım yapılüj nedcnİL'rı arasında o yıllarda tstanbul'u /ıyaret edetck olan Mısır Valısı Mchmel Ali Pasa'ya gostcrı^ ılc, Topkapı Sarayı'nın yanı sıra Bcykta^ vc Boğa/ 3 2 3 Mürurlye Koprulcrın bakım onanmlarını kar!>ılamak Kopru pcrsonclının gıdcrlcnnı sağlamak ayrıt.ı bır ek gclır clde ctmek amacıyla kopruden gecen ınsan, hayvan vc ta^ıttan murunyc adı verılcn bır gcı,^ ucıelı alınmı^tır Kopruden ilk gev^ utıetı II Mahmııt'un emrıne rağmen yasal olmayan yollardan Kandilci Rcşit adlı bır /orba ve dcğnckıjleıı taralından I Unkapanı koprusunde alınmı^tır IX'li Dumrııl orneğınc oykunen /orba haksı/ ka/ancı nedcnıyle padı^aha !}ikâyet cdılnıı^ ve bır enıır ıle İstankoy'e surulurken değnekçılerı de kureğe nidhkum cdılmı^tır Gerçck ve yasal anlamda ilk kopru murıınyesı 25 Kasım I845'te ilk Galata koprusunun açılışından uç gun sonra Bahııye Nc/aretı adına valüjan tahsıldarlar laralından alınmaya baijlanmıştır Kopruden ilk geçış tanfesı ıse şoyledır Pıyadekcsan'dan 5 para, yuklu ha Üçüncu Galata Köprüsü Cjalata u/crıne yapılan ilk ıkı koprunun ahşaptan olması vc kısa surelerde kullanılma/ hale gelmesı bu ke/ demırden bır kopru projesını gundeme getırmıştır Yapımı 28 7 / I876'da kaba taslak bıtcn uçuncu Galata Koprusu'nun 1 9 9 2 S A Y I