Katalog

diz gemisi ve 1500 Beyaz Rusla birlikte İstanbul'a kaçtığında, daha yeni evlendiği kocası Baron Knnstantin, Çar'ın cmrindc Kı/ıl Ordu'ya karşı savaşıyordu. Vatanından ayrılmak zorunda kalan Valentine, henüz on sckiz yaşındaydı. Baronla cvlenip "Barones" unvanını alması da birkaç aylık bir olaydı. Kızıl Ordu'nun Ekim Devrimi ile ülkcnin hcr köşcsinde diktatörlüğünü ilan ctmcsiyle, çarlık Rusyası'nın soylulan için kaemaktan başka yol kalmıyordu. Cîemilcre doluşan Bcyaz Ruslar genci, yaşlısı, kadını ve çocuğu ile lstanbul'un yolunu tutuyordu o yıllarda. İstanbul'u bir atlama taşı yapıp, dünyanın çcşitli ülkelerine dağılan Beyaz Ruslar olduğu gibi, Istanbul'u, özcllikle Beyoğlu'nu, bcnimseyip kalanlar da çıkıyordu. Barones Taskin gibi... Fcodosia'dan İstanbul'a uzanan bu gemi yolculuğu Barones Taskin'in yaşamında romanımsı bir scrüvcnin başlangıcıydı. Baronla bir daha hiç görüşmeyeccklerdi. Kocasının olümünü gazetelerden öğrenecekti, gene Barones. Baron Konstantin ile evlcnip, Rus aristokratları arasındaki yerini, ölüm korkusu nedeniyle bırakmak zorunda kalan genç Valentine'nin, İstanbul'daki ilk işj, Beyoğlu'nun azınlık hastanclcrindc hizmelçilik ve çocuk bakıcılığı oldu. Ama kısa sürede piyanosu ile kendisini Beyoğlu'nun müzik dünyasına kabul cttirdi. Beyaz Ruslann müdavimi olduğu Tepebaşı bahçesinde çalmaya başjadı önce. Ardmdan Rejans'ta balalayka orkestrasına eşlik etti. O yıllar, Beyoğlu sincmalarında sessiz filmlerin oynatıldığı yıllardı. Müzisyenler fon müziği çalardı bu fllmlere. U/un yıllar, Taskin, o dönemin ünlü Majik sinemasında, fon müziği çaldı. Majik'te çalışırken yinc Bcya/ bir Rus olan piyanist Alcxander Taskin'lc tanıştılar. Piyano başmda oluşan bu dostluk, 1923'te evliliğe dönüştü. Yıllarca sinernalar, baleler ve restoranlarda birlikte çaldılar. Alexander, ölünceye dek.. Yaz gecelerinde, Tepebaşı bahçesindc toplanan Beyaz Ruslar, şarkılar söyleyip, dans ediyorlardı. Rejans'ta, balalayka orkestrası çalmaya dev»m ediyordu hâlâ... Yaşama, devam etmek gerekiyordu. Yaşamak için de piyano çalmaya devam etmek... Son aşkı, aslen bir Rum olan Todori ile I944'te tanıştığını söylerdi Madam Valentine Taskin. Todori 60 yıldır gitar çalar, şarkı söylerdi. Rumca, Fransızca, Rusça... Taskin'in piyanosu, Todori'nin gitan ile aranan ikili oldular kısa sürede. Bu ikilinin sevilen dinletisi Madam Taskin'in hastalanıp yatağa düştüğü, bir yıl öncesine kadar sürdü. OC U M H U R İ Y E T D E R O İ 1 7M A Y I S Madam Taskln va kadlal KRy ••ki doattu. Şlmdl KHy Madam Taakln'ln bir arakadaf tnda. zellikle Barones son iki yılda iyice cökmüştü. Kalbinden rahatsızdı. Omuzlan kalkmıyor, vücudu iki büklümdü. Anadoluhisan'na, taksiyle zor gidiyordu. Çalışmadıklan gün olan pazartcsiyi iple çeker olmuştu. Görüşmelerini de hep o gün yapardı. Belki... Biraz da konuklarını ağırlayabilmek için pazartesileri seçerdi. Kim bilebilir... Evinde, her zaman kcndi elleri ile hazırladığı sarı Rus votkası bulunurdu. Servisi yine kendi elleri ile yapardı hep. Konuşmayı çok severdi. Arada bir sıkılıp sıkılma dığını/ı sorar, içini çeker ve anlatmaya devam ederdi. Beyoğlu'nun her köşesinde anıları vardı. tlerlemiş yaşına rağmen, en küçük detayları anlatır, tarihlerı gününe kadar hatırlar, insanlan mutlaka soyadlan ile anardı. Fotoğraf çektirmekten bıkmazdı hiç. Durur, dinlenir "devam edelim" derdi. Yaşamının her dönemine ait fotoğrafı vardı elinin altında. O fotoğraflan göstererek anlatmayı çok severdi hatıralannı. Anılannın içinde gururla bahsettiği ikisi ise Mustafa Kemal Atatürk ve ts tanbul Radyosu ile ilgilidir. Büyükada'da Atatürk'ün de katıldığı bir davette piyano çalar ve "Ata ile tanışır". 1989 yılının ilkbaharında; evinde, kendi elleri ile kurduğu Rus mezeleri ile donanmış masada, bu anısını anlatır Madam Taskin "Çok sıcak, hatta bunaltıcı bir yaz gecesiydi. Büyükada'da bir davette piyano çalıyordıım. Birden ortalığı bir * sessi/.lik kapladı. Birilcri kulağıma cğilip Mustafa Kemal'in geldiğini söyledi. Kalabalığını arasıııdan seccbildim kendisini bir siire sonra. Gccenin sonlarına doğru beni istediğini söylediler. Kalbim olaganüstü' çarpıyordu. Birkaç adun önünde durup eğilerek selamladım. Müziğiıni çok beğcndiğini söyleyip, tcbrik etti. O sıcak yaz gecesi titrediğimi hisstrrim". Bugünkü adıyla tstanbul Radyosu, o dönemin Istanbul Telsiz Telefon Postası'nın ilk kurulduğu yıllardı. Aldığı teklifi kabul edip kadrolu ilk kadın piyanist olarak çalışmaya başladı radyoda. Yıl 1929'du. Vatanından ve en yakınlanndan bile hiçbir haber almadan yıllar boyu nostaljik Rus şarkılanna piyano çalarak eşlik etti bir zamanlann Baronesi. Son bir yılını da yatakta geçirdi madam Taskin. Kendine bir kadeh san Rus votkası alabilmek için bile kalkamadı yerinden. Hep yattı. Baş ucunda 48 yıllık aşkı Todori, belki biraz daha yaşatabîlmenin umuduyla bekledi, durdu. Anadoluhisan'nda TaskinTodori tutkunları, sahneye dönmelerini bekledi. Madam Taskin hastalanınca Todori gitan eline almadı bir daha. Yalnız sahneye çıkmadı hiç. Barones ağırlaştıkça umutları kırıldı gitti. Ellerinde kalan paralan da azalıyordu. Bir süre sonra da bitti. Dostlann yardımlan da yetmiyordu. Yetmedi... Para eden eşyalannı sattılar arada bir. Ve sonunda bir sabah, sevgilisi Todori'nin kollannda öldü Madam Valentine Taskin. Bir zamanlann Baronesi Valentine von Clodt Jurgenzkburg... Ya da bu romanımsı yaşamın genç kıa... Valentine Verjenskaya... < 1 9 9 2 S A Y I 3 2 2