Katalog

S İ NEMA D A C U M H U R C A N B A Z O Ğ L U rtık Çocuk Dcğillcr (Boyz'N The Hood) geçen yıî Cannes Film Festivali'nde uyukta alkışlanmıştı. Sinemascverler Artık Çocuk Değîller'in bizdc nc zaman vizyona gireceğıni merakla beklcrkcn, Los Angeles'ta pallak vererek bır anda tüm dünyanın dıkkatlerini üstünde toplayan ve 44 kişıııin yuşamma mal olan siyoh ayaklanına, filmi gündcmc gctirdi. Amatör bir kameramanın kanjisında, bir siyahı \ahşice döven beya/ polislerin cezalandınlmaması üzerinc, gettolarından çıkip Los Angeles'ın altını üstüne gctiren Myahlar, dünyaya dcmokrasi dersi veırn Amcrika'nın uyguladığı çifte standarda isyan ettiler. Artık Çocuk Değiller de Los Angelcslı siyahlann öyküsü. Yıl 1984, başrolde üç siyah çocuk. Film, bir yılda vü/lerce siyarnn öldürüldüğü, bunlann çoğunun da yinc siyahlana.kurbanı oldıığu sözleriyle açılıyor. Çocuklardan Tre, okulda sorun çıkannca, annesi talafindan, onlardan ayn yaşayan babasının yanına göndcriliyor. Babanın evi Los Angeles'ın en kötü bölgesinde. Baba oğluna sevgiyle yaklaşan, onu yunuışak yöntemlerle eğilmeye calışan biri Tre'nin en iyi arkadaşlan Baker Kardeşler. Tre, babasının etkisiyle çetelerin eline kalmış sokaklara düşmemeyi başarıyor. Ama Bakerlar'dan biri öldürüliince o ana kadar şiddetc bulaşmayan Tre'yi intikam ateşınden uzak tutmak hıç dc kolay olmuyor... Artık Çocuk Değiller bir ölü, 35 yaralı>la sonuçlanan bir öykü. Uyuşturucudan çctelerc, anababa ilişkilerine, Amerıka'nın kokuşmuş yüzüne dek geniş bir panorama. öykü hayli dramatik, karaınsar ve vahşi. Film adını Ice Cubc (l'ılmdc Baker Kaıdeşler'in büyüyüğünü oynuyor) adlı Rap şarkıcısının tanıttığı şarkıdan alıyor. Ice Cube ayjıı zaınanda senaryoyu da yazdı. Oyunculaı arasında babayı canlandıran Lary Kishburnc'ın (Mor Yıllar, Pamuk Yıllar) oyımu hemen sivriliyor. Kostümden diyaloglara özgün ortanıı yakalamak için yönetmenin müthiş cabası her karede görülüyor. Yönetmen John Singlcton bu bölgede büyüyen, siyah gencin psikolojisini çok iyi bilen birsinemacı. Ayrıca 23 yaşında ilk filmiyle Oscar'a aday göstcrilerek Guinness Rekorlar Kitabı'na geçti bilc. O, Oscar'ın 64 yıllık tarihinde heykelciğe uzanan tek siyah ve cn genç yönetmen. Böyle genç yaşta az diyalogla görüntüleri konuştu BEYAZPERDEDE SİYAH DALGA A Artık Çocuk Dafilllar çocukluktan dallkanlılığa fl*ç*r g«çm«z kendll«rlnl •okak ç*t*l*rlnln Içinda bulan, ya*amlarını çalarak , uyusturucu aalarak aürdUrmay* macbur Insanların öyküaii. rarak usta işi çektiği Artık Çocuk Değiller onu Spike Lee'yle birlikte "siyah sinema"nın lokomotifı yaptı. Genç siyahi yönetmenler getto öyküleri anlatıyorlar doksanlı yıllarda. Buralarda yaşam şiddet, uyuşturucu ve Rap müzikle şekilleniyor. Siyah Sinema yeni müşteriler arayan beyaz yapımcılann sermayesini çckerek, bu bölgelerin bilinmeyen yüzüyle tanıştınyor insanlan. Siyah Sinema 7080'li yıllardan bu yana etkili ama tüketiciyi cezbeden dili ilk kez yakalıyor. Geçen on yılda komedyenlerden Richard Pryor ve Eddie Murphy'yi beyaz yönetmenlerin satır aralannda yansıttıklan kara mizah kınntılanyla siyahlann kralı olmayı denerken gördük. Ama tutmadı. Yer yer belgesel sinemayla Amerikalılann dikkatini çekmeyi ilk kez Spikc Lee başardı. Hayret, siyah yönet men de para kazandınyordu. I986'da| She's Gotta Have H'le büyük başarı el| de etti Lee. O günden sonra gctto Amerikalı yapımcının gözbebeğiydi. Siyah1 lar kimliklerini Rap müzik, TV ve sinemayla açık açık arama şansını yakalal dılar. Kaba bir hesapla sinemaya gelenl genç seyircinin yüzde 25'nin siyah oldııj ğu fark edildi. Ve 1991'dc film çeken sil yah yönetmen sayısı 31'e fırladı. Sonl günlerde Spikc Lee Jungle Fever'la, Mario Van Peebles Zehirli Sokaklar'la (New Jack City), 19 yaşındaki Matty Rich Straight Out Ofla, Bill Duke A Rage in Harlem'yle, Charles Lane True Identity'le siyah sinemanın artık bir ekol olduğunu ispatladılar. F.u/han Placy ve Julie Dash gibi siyahi kadın yönetmenleri de unutmamalı. Siyah sinemanın en önemli adımı duygu sömürüsünü unutup gerçeğe yönelmesi. Film ABD'de siyahlann hangi şartlarda yaşadığını anlatırken sorunu sisteme yıkmıyor. Bu çok önemli. Yönetmen Singleton aile kurumunu başrolde işliyor ve AfroAmerikalı ailelere her türlü olumsuzluğa rağmen çocuklannı kendilerinin egitmelerini öneriyor. < DERBİ 17 M A Y I S 1992 SAYI 322 18 C U M H U R İ Y E T