Katalog

C EPECEV R E Terk edllmlş, sankl gözdan çıkarılı. ı.u n >ixandıııtabılıı t katkı SUYA HASRET KEMERLER if DağVnın berrak sulannı yüzyıllarca Smyrna'ya taşıyan antik su kemerleri "pes" dcmck ii/ere. Roma, Bizans ve Osmanlı dönenılerıiKİc ışlevini koruyan, depremlerc karsj bile ayakta kalmayı basaran antik kemerler, şımdilerdc ılgisi/liğin, bakımsı/lığın "hiunünü" yaşıyor. Izmir'in en yeşil yöresi Kı/ılçullu; Son 1015 yıl önccsine kadar ycşiliyle, Mclen Çayı'nın berrak sularıyla İzmirlilerin soluk aldığı mcsirc yeri. Antik su kemerlerinin gölgesinde i«;ılcn deınli çaylar bugün "hayal" olmuş. Kı/ılçullu'nun antik su kemcrleri MÖ 3(K) yılına tarihlenmış. LJ/ak yörelerden su getirebilmenin ilk ö/gün örncklcrindcn biri sayılıyor. MÖ 27 yıllannda RoC U M H U R İ Y E T O E R O İ 2 0A R A L I K N ma dönemindeki imar hareketleri sırasında bakımdan gec.irilmiş. MS 41 yılında kcnttc yaşanan dcprem soıuıcu ba/ı yerleri yıkilmış,, ancak MS 9S yılında ycnidcn onarıldığına dair bclgelcr var. Nıf Dağı'ndakı Akpınar ve Karapınar sulannı Smyrna'ya akıtan anlik kemerler yıllarca kentın su damarlarını, oluşturmuij. Bi/ans ve Osmanlı dönemlerinde onarılarak sürekli kullanılmış. Yeşildere'de bulunan akvadüktler 1928 yılındaki sel sonueu yıkılmış, şimdilerde yalnı/ea kalıntıları var. Bugün yoğun kokuya katlanabilirseni/ antik kemeri gezebilirsiniz. Yöredeki gccckonduların ve NATO'ya ait tesisin avıkça görülebilen atıklan antik kemerleri pislik yuvasına çevirmiş. Kemerlerin 3 5 2 birçok yeri oyularak mağara yapılmış, küvük ycnıek pişirme yerleri "inşa" edilmiş. Ba/ı bölümleri artık ayakta duramayıp dökülür olmuij. Iki bin yıllık antik kemerlerin harap durumunu 1/mir I Nolu Küllür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Müdiirü Sclçıık Başar a anlattığımı/da, "Son durıııııunu bcn dc bilmiyorum, arkadaşları göndcrcyim, bir baklırayım" diyor. Selçuk Başar antik kemerlerle ilgili neler yapılabileceğini de ş,öyle anlatıyor: "Bıı yöre koruma böigcsi. Ancak (cscilli olup olnıadığını aıılamam için kayıtlara haknıanı la/ını. Bu kcmerierin bakım ve > onarımı öncelikle Kültiir Bakanlığı' nın Ancak mahalli idareler de katkıda buluıtabilir.'" Ege Üniversitesi Mimarlık Mühendıslik Fakültesi Öğretim Oyesi Prof. Dr. (,'ınar Atay, antik su kemerlerinin I7(M) yıllaıına kadar lcullamldığını, bu yıldan sonra bakıınsı/. kaldığını seyyahların ı/lenimlerinden anlayabildiklerini bclirtiyor. Çınar Atay kemerlerin yeniden yaşama kavuşturulması gerektiğini vurgulayarak şunları söylüyor: "Buca ü/.erindcn j>clcn suyun Kadifckalc vc hatta Agora yöresinı da£ıldı£ını biliyoruz. Yörede su dcğirmcnlcrinin varlığı da bilini\or. Yakın bir /aınana kadar mesirc yeri olma ö/clliğini korıı\an bu yöre şimdilerde çok bakırnsız. (,'ok ilııııal ıdilmiş. Herkes önünden geçiyor, aırıa döııüp bakmıyor bile. Toplum bu güzclim kemerlerin farkında bile dej»il." Anlik kemerler ilgi bekliyor. Yıllar boyu billur sularıyla Smyrna'yı sulayan antik kemerler, pis sulardan arınmak istiyor. Yöresindeki son yeijilliklcrin korunmasını istiyor, bakım istiyor, yaşama katılmak istiyor... A 15 1 9 9 2 S A Y I