Katalog

İ N E Z İ H L B A I Ş G E L E N İlk bilim adamları ve bilimin ilk eserleri Bilimin ilk ışıkları bu topraklarda parlamış. Unlü bilimciler, yanmdan farkına varmadan geçip gittiğimiz yörelerde yaşayıp, eserler vermişler. Cumhuriyet DERGİ olarak, yerel yöneticilere bir çağrımız var. Kentinizde, kasabanızda ya da çevresinde yaşamış olanlar için büst ya da anıt yaptınn, plaket çakın. Kısacası bizi bilgilendirin. Yaşadığımız toprakları daha iyi tanımamıza yardımcı olun. Hem bakarsınız, turist bile gelebilir. öylc tanrıça, Pelcusoğlu Akhilleus'un öfkcsini söyle ' diyerek başlayan yaklaşık 30 bin dizelik destanlanyla 10 yıl süren Truva Savaşı'nın yaklaşık 50 günlük bir döneminı ölümsüzlcştiren Homeros en çok kabul edilen görüşe göre Batı Anadolu'da tzmir'dc (Symrna) doğmuştu. Romalı coğrafyacı Strabon ünlü eserindc tzmir'i anlatırken kentin içinde Homeros'un tahtadan yapılmış heykelinin bulunduğunu ve kentin bir tip tunç sikkesinin de Homereion adını taşıdığını belirtmektedir. M.ö. VI. yüzyılda dogmalann karanlığından özgür düşüncc ile bilimin aydınlığına ilk ke/ Batı Anadolu'da gcçilmiştir. Doğanın belirli ve değişmei' kanunlan olduğunu sezen bilimin Miletoslu öncüleri, doğa olaylannın oluşumunu özgür düşüncc yöntemi ile ele almışlar ve pck çok bilim dalının temellerini atmışlardır. Bu bilim adamlanna "lonia Doğa Filozoflan" adı verilmektedir (Miletos okulu olarak da anılmaktadır). Bunlann en cski ve cn ünlüsü Thales de Miletos'ta doğmuş ve yaşamıştı. Bu ünlü matematikçi ve filo/of, M.ö. 28 Mayıs 585 tarihinde olagelen güneş, tutulmasını önceden hesaplayarak (Herodot I 74) haber vermesi ile ün kazanmıştı. Eski Lydia bölgesindeki bazı demir fılizlerinin demir üzerindeki çekim etkisini ilk gözlemleyenlerden de birisidir. Geometrinin birçok önemli teoremi onun adını taşımaktadır. Doğu felsefesi üzerine ilk denemelcr de ona aittir. Bugünkü Batı uygarhğının temeli, Eski Yunan felsefesinin Batı Anadolu'da lonia'da özellikle Miletos'ta atılmıştır. BU TOPRAKLARDAYDI 'S Thales'in öncüsü olduğu lonia Okulu'ndan bilim tarihine katkıda bulunan Anadolu'da doğmuş ilk öncülerin en öncnılilcrini şöylc sıralayabiliri/. İlk Otopsl M.ö. 335'tc Nicomedia bugünkü lzınit'tc doğan Hcrophilos, anllkDünyaTaplhlYazan tik çağın en önemli a Honraros, yayflin Inanoa gör*, Izmlr'd* yaşamif tı. natomi bilginlerinden Bugün tzmir ilimizin sınırlan içinde, birisıdir. Ptolemaios'un kendisine gönden birisidir. Güneşin ve ayın görünür Aliağa Rafinerisi'nin yakınlannda, kıderdiği suçlular üzerinde deneyler yapçaplanndaki değişmeleri ölçmek için öyıda kurıılmuş antık Kyme kentinde mış ve anatomi biliminin ilk kavramlazel bir diyoptr icat etmiştır. 800 kadar M.ö. 390'da doğan Ephoros ilk dünya rını geliştirmiştir. Anatomi bilimi açıyıldızın konumlannı kesin olarak belirtarihinin (Historisi) yazandır. 30 kitaplcmiş ve aydınlatma güçlerine göre sırasından ilk otopsiyi yapan bilim adamı olık cserinde Hcraklcides'lerin dönüşünlayarak astronomide ilk gerçek ve bilarak kabul edilmektedir. Kendi adıyla den Perinthos'un (Marmara Ereğlisi) lımscl yıklı/ kataloğunıı ha/ırlamıştır. anılan ve Herophilos cendcrcsi adı verikuşatılmasına kadar (M.ö. 1069340) len artkafa kemığinin arka yüzündeki bütün tarihi ve coğrafi bilgileri biraraya Planlı Şehlrciliğin Kurucusu kavşak noktasını bulmuştur. Gözün getirip sonraki çağlar içın örnek bir M.ö. V. yü/yılın ikinci yansında yabölümlerini, karaciğeri, dölyatağı borudünya tarihi yazmıştır. Daha sonraki şamış Miletoslu Hippodamos şchir lannı tanımlamıştır. Oniki parmak batarihçiler, özellikle Diodoroso'nun bu eplanlamacılığının kurucularından biri ğırsağı, dil kemiğine ve akciğer toplarserinden yararlanmıştır. sayılmaktadır. Arislo, Politika adlı ünlü damarlanna ilk ad veren cserinde: şehirlen semtlcre ayırmayı oodur. Nabzın kalp atışnun bulduğunu, Pire'nin sokak planını larıyla eşzamanlı olduyaptığını belirtmektedir. On bin nüfusğunu da ilk o açıklamışlu bir şehri tasarlamış ve çeşitli açılartır. Anadolu'da yaşamış dan bölümlere ayırmıştır. Bu böliimlerakibi Erasistratos ile me yöntemi şehirciliktc Hippodamos birlikte anatomi bilimiyöntemi olarak anılmaktadır. nin kurucusu kabul ediMeteorolojlnln Babası lir. Erasistratos'un hoM.Ö. 31^"e dogru Mersin yakınlanncası da Knidoslu bir hcda Soloi'de Aratos "Phainomena" kim olan Khrysip(Gökle llgili Olaylar) adlı eserinde devpos'tur. M.ö. IV yüzyılrindeki astronomi bilginlerinı topluca da bitkilerin yaran ü/£ele almıştır. Eseri vc Diosemeia (Gökyürine araştırmalar yapzü Olayları) adlı esennde hava değışıkmıştır liklerini haber veren belirtilerin dökümünü yapmıştır. Bu eseri meteorolojıİlk Gerçek Yıldız nin ilk temel kaynaklanndan birisi saKataloğu yılmaktadır. M.ö. II. yü/yılda 1/HOMBK Farmakolojlnln Kurucusu nik'te doğan Hipparhos, («OOBC.) antik çağın en önemli tzmir ilinin Ahmctbeyli ilçesinde yer MllattantamOOOyıl«nc«Hom*ro«dUnyayıb#yl«çUmlf. astronomi bilginlerinalan Apollon tapınağı ve kutsal bilicilik C U M H U R İ Y E T D E R O İ 4 E K I M 1 9 9 2 S A Y I 3 4 1