Katalog

ÖNCESİZ VE SONRASIZ BİR SANAT üyükdcre'dcn Belgrad Ormanları'na u/unan yolun belli böliinıiinden sonra yeşil başjıyor sağlı sollu. Ağaçların ardına saklanmış, salıncaklar, kır kahvelcrinin derme vatnıa binaları, tahta masalar. Devam ediyorsunu/, evler seyrekleşmeye başluyınca yolun sağında yıkık ama bcya/a boyalı bir cv dikkat çekiyor. Duvarlannda /or scçilcn bir takım cisimlcr asılı; yarısı harap olnıııs dumdan, kırnuzı spiral bortılar 1'ış.kırmış,. Orada böyle bir yıkıntının olması normal de, o renk cümbüşü ncyin nesi acaba? Ormanın renklerinc, havasına ha/ırlanırkeıı, bu yikmlı büyiik siirpıi/. Bir kadın, elınde boya kovası çalışıyor. Tanışıyoru/; ressam Suzy HugIA'Vİ, Türkıyc'de ılk kcv sanatsal anlamda cevre düzenlemesi (mullı dimensional art) yaptığını söyliiyor. l'ikir, sanat eles.tırmeni Nccmi Sönmcz'den çıkmıs,. Uygıın bir yer ararken Fındıksuyu denilen mevkide bu yıkıntıyı bulmuşlar. İçi pislik vc molozla doluymuş. Ama gcomctrisinc hayran kalmıslar Bir küp ve ü/erindc üçgen. Foloğraflamışlar, büyüimüşler. Levi fotoğraflar ü/crınc desenler çizmcye baslamıs, mal/emderi yerleştirmiş. Bütiın çalışma 15 giindc sona crmiş,. İlk olarak İstanbul Orınun Fakiiltcsi'uın ıııalı olan bu yapı içın yctkililerdcn i/in almii}. Yansıtma ö/elliği vardiye duvarları beya/a boyamış. Bulduğu kamyon lastiğini duvara asmış, atölyedc yaplığı ijckilleri monte etmi^ spiral borııları kırmı/ıya boyayıp çatıya koynıuş... Odalardan birine tcllerin ucuna çiviler. smı^. Rii/gâr csince çiviler birbirinc vurup, mckâna bir tiir bir scs katacak, ycrdcki ambalaj kağıtlarının hışırtıları da I baska scs kaynağı olacak. Insanlar, kırda böylc bir ycrin boyanI nıasını önce film çekimi içiıı mekân hal/trlanıyor diye yorumlanıışlar. Öğrcninlcc çok şaşırını^lar. ö/clliklc İ'cki ncyc lyarayacak bu kadar masriif sorusuyla Içok kar^ılasjnıi!) ressam. Zıyaretviler araIsında genvlcr çoğunluklaymış. Yolu o|raya düşenler dcfalarca gelip inceliyorlamıı^ yapıyı. Levi'nin çcvrc dü/cnlemcsi heykcl, reIsım ve ses gibi tekniklerin birlcşnıesiııIden oluşuyor. Giiniin her saati /iyarele laçık. Dünyada taral'tar bulmaya başlalyan, sanatın kapalı mckânlardan, alı^ıl| ^ ortamlardan çıkıp doğanın icindc alması akımına uygun. Ressam Sıı/y İHııg Levi ıçiıı bu mekân, yapıtını üç bolyııtlu görebilmesi içiıı bir şans. Yapıtın |birden çok yiuü, hcr açıdan farklı okuııabıliyor. B "Yapıl kendi kendini lükctecek. Açık kaldığı sürecc Mişamıııı sürdürecek. Yapıt sıı anda boniın, ama /anıaııla anoninı olacak. Yaşannna müdalıalcler olacak. Kinıi gelip grafTiti yapacak. Malxemclcri alacaklar, yıpratacaklar. /alen yapım aşanıasıııda çivilcri yenilemektcn bıktım. Tükencnc dek sürecck. Bııradaki olay taınaıııcn dcııi'.vsel ". Necmi Sönmez bu projenin özgün olduğunu, Avrupa'da da bu gibi dcncylcrin sıkça yapıldığını anlatıyor : "Bence bu yapıtın en ilginç yönü hiçbir zaman piyasa için sanat cndişesi yüklennıcınesi. lliçbir /aıııaıı satılnıayacak, hicbir kolcksiyonıın ıııalı olıııayacak. Sanat cscri arlık cvlcrdc önüııdc coluk cocıık toplanıp fotoğraf çckilcn bir nıeta olnıamalı, yaşanıın içinc girıııcli. Bu ınckânda şimdiyc kadar lıiç sanat yapılınanıı^. Mckânın i/lcyicisi bir sanat }>alcrisiııiıı kapısıııdan içcri girmeyt' ccsarıt edeıncıııiş iıısarılar o Ressam Suzi HugLevi altı Isçinin yardımıyla yapıtını iki haftada tamamladı (en üstte). Duvarlardaki kabartmalar alçıdan (solda). Yıkıntının duvarları çok boyutlu yapıt görünümiinde (üstte). Yapıtı önce sarhoslar 'yorumlamaya' basladılar (sağda). lacak. Belki bölgcdcki insanları sanata alışlıracak. llalkııı çok yakıııındavı/. İıısanlar sanat cscrini lxı/ahilir, katkıda bulunabilir. /alcn, bi/ bo/mayı, katkıda bııltınnıak diye ııitdcndiriyorıı/. İnsanlar kola>lıkla ııla'jabildiği bir yapıta daha yakııılık dııyacaklardır. Zaman öncesiz ve sonrası/ bir projc bu. Tükcncnc kadar is3 4 4 lcvini };örecck". Su/y Hııg Levi vc Necmi Sönme/'le konuşluklan bes. güıı sonra aynı ycrc ycıııdcn gitliğimi/de, ilk ı^ olarak ziyaretçilerin yapıta katkısını araşlmyoruz. Çivilerdcn escr kalmamı^, boş rakı şişcleri ve mumlar ortalıkta. Sandal küreklcrinin yerindc ycllcr csiyor. Anlaşılan önce anonimleşmeyc sonra da yok olınaya doğru giden siireç ba^lamış bıle. Bir yıl sonra ne hale gclcccğini lekrar göriintüleyip size sunacuğı/, cğcr görüntülcnecck bir şcyler kalmışsa. ^ 23 I U M H U R İ Y E T D E R G İ 2 5 E K İ M 1 9 9 2 S A Y I