Katalog

PAZARIN PENCERESİNDE mış. Bu durum 1747de Rathlauvv adlı bir hekimin daha sonra da 1753"teVisscherile Van de Pool adlı hekimlerin bu aletin niteliklerini kamuoyuna açıklamalarına kadar sürdii. Bu açıklamalar. yakla^ık yiizyıl Chamberlen ailesinin tekelinde kalmış olan bu hayat kurtarıcı aygıtın yeryü/ünde yaygın olarak kullanılabilmesine yol actı. İnsanlığa yararlı olabilecek, İıayat kurtaracak böyle bir aleti ya da bilgiyi bir hekimveyabirkaekişi nıaddi çıkarları zarar görmesin diye, böyle yıllarca gizleyip tekellerinde nasıl tutarlar? tnsan doğal olarak, "Bu gibi olaylar herhalde sadece 16. ve 17. yü/yıllarda gerçekleşebilirdi!" diye mantık yürütüp kuşkusuz bu da ancak Ortaçağ'da görülen "cadı avı" gibi bir ilkcllikcahillik örneğiydi diye dü 16. yiizyılda doğum: Foraepsten önce çocuğun kafasının çengellerşünür. Ancak ger le çekilmesi. (1655 tarihli bir tıp kitabından). Doğumda forseps kaçck pek öyle değil. f ığının uygulanması (altta; 1856 tarihli bir tıp kitabındaki çlzlmden). 20. yü/yılda çok sayıda insanın hayatını tehdil eden kanyen laboratuvarlara ö/ellikle bozularak ser ve A1DS bahis konusu olduğunda araştırma malzemesi olarak işe yarabile bu konuda 16. yüzyılı anımsatan maz kılınmış hücreler yolladı! insanlıdavranışların sergilendiğine tanık oluğın zararı bahis konusu olsa bile bu koyoruz: ABD'dc. Bethes'da, Marynudaki bayraklarlığı kimseye kaptırland'daki Ulusal Kanser Knstitüsü Lamakistememişti. boratuvarfnın şefı l)r. Robert Gallo, On yü/yıl önce bile, Türk hekimi Ebu 1975 yılında laboratuvarında, içine giReyhani Birunî, kitabüssaydelesi önsöreceği hücrelerin yapısına katılan, onzünde," Kitapları dolaplarına koy up kilarla birlikte çoğalan bir virüs keşfedillitleyenler ve bunlardan yararlanacakdiğini açıklamıştı: Lösemili insan hücreların yararlanmasına engel olanlar Bu lerinde gerçekleşen bu olaya neden olan harekctlcriyle bu kitapları bir nevi tahsis virüse HL23adını vermişti. ve helak etmiş olurlar" diyerek eli altınBuaçıklamayapılıryapılmazDr.Galda bulunan bilgiden yararlanılmaşını lo'nunlaboratuvarına ABD'ninvedünengelleyenleri eleşlirmi^ti (Süheyl Ünyanın dörtbir yanından bu virüsle bir ver: Türk TıpTarihi Arşivi 2:7,1938). leşmiş hücre örneklerindcn istekler uBu bogucu acımasız ve ağır bencillik laşmaya başladı: Kanser oluşumu koörneklerini gündelik yaşamımızda göre nusunda bilgiler gelişecek, tedavisi yögöre alıştık demeye dilimiz varmıyor; nünde önemli adımlar atılabilecekti. amabunuegitimindikalasındannasibiGallo'nun Ulusal Sağlık Enstitüsü'ne ni almış, bilimsel mevkilere yücclmiş inbağlı laboratuvarının da zaten görevi, sanlarda da görünce, binlerce yıllık nadiğer laboratuvarlara bu konuda bilgi sihatların, yüzyıllardan beri sürdürülve malzeme sağlamaktı. müş bunca din öğretisinin neye yaramış Dr. Gallo bu konuda malzeme isteolabileceğinidüşünüyor insan! M CUMHURlYETDEHeİ4AÛUSTOS1991SAYIZI2 Kitapları dolaba kilitleyenler n ullıncı yüzyılın ikinci yarısında Fransa'da cereyan eden mezhcp kavgaları ba/ı Hügonolların İngiltere'ye göc etmesine yol acmıştı: Bunlardan NV'illiam Chamberlen'in her ikisi de Peter adını taşıyaniki oğlu doğum hekimliğinimeslekedinmi^lcrdi. Göçmen baba ve iki oğlu konusundaki bilgimizinçok sınırlıolmasına kari}ilık Pcter'lcrden birinin, adı yine Peter olan oğlu konusunda yeterli belge var climi/de: Babası gibi doğum hekimi olan gcnç Peter. Cambridge, Heildelberg, Padua gibi zamanın ünlü tıp merke/lerinde eğitim görmüş, başarılı bir doğum hekimi olmanın ötesinde, ebe eğitimi konusunda gösterdiği çabalarla dikkati çekmişti. Bu çabaları çekemeyen ve onları eleşlirenlere karşı cevap olarak ya/dığı "A voicc in Ramah, or the Cry of NV'omen and Children as Echoed forth in the compassions of Peter Chamberlen" adlı kitapçığı tıp tarihinde önemli biryertutar. Bu Peter Chamberlen, 1683te Essex'tc ölmüş. Peter Chamberlen'in öldüğü cvdc, yani VVoddham Mortimer HalPda I8l3"te oturmakta olan Bn. Kemball, tavanarasında birçok boş kulu, eski para, eldivenler, bile/ikler, gözlükler, mektuplarvedörtadetdoğumda kullanılan forscps bulmuştu: Sonradan yapılanincelemeler, 1683'ten 1715'ekadar Chamberlen ailesineait olan bu'evde bulunan alcllcrin en eskisinin birinci Peter Chamberlen tarafından geliştirilıniş bir forseps olduğu, diğcrlerinin de ikinci ve üçüncü Peter Chamberlen'ler tarafından üretilmiş aletler olduğu kanısına ulaştırmıştı. 1683'tc Essex'tcölcn Peter Chamberlen'in oğullarından üçü doğum hekimi olmuşlardı. Bunlardan 1630 doğumlu Hugh Chamberlen, ba/ı siyasal olaylara karıştığından İngiltere'den Fransa'ya göç etmek /orunda kalmış: Bu ara Paris'te, I673'tc, ünlü Fransız hekimi Mauriceau'ya büyük bir bedel karşılığında "en güç doğumları bile kolayca ger O çekleştirebilecek" biralet satmayı önermişti. Hugh Chamberlcn'i cüce ve bedeni çarpık bir kadının doğumunda smayan Mauriceau, Chamberlen'i bu konuda başarıya ulaşamamasına rağnıen takdiretmiş vekendiyazdığı kitapları İngili/ceyeçevirmesi içingerekli i/ni vermişti. Hugh Chamberlen, bu çevirisinin önsözünde forsepsin Avrupa'da sadece kendi ailesinin tekelinde bulunan bir alet olduğunu açıkça belirtmişti. H. Chamberlen "The Disease of women tvith child and in childbed: As Also, the best Means of Helping them in Natural and Unnatural Labours"(Londra, 1755) ba^lığı ile yaptığı bu çevirinin önsözünde şunları demekteydi: "Mauriceau, ...bazı zorluklar ya da orantı bozukluğu nedeniyle doğum kanalından geçcmeyen çocuğun kafasına çcngeller takıp çekmeyi uygun bulduğunu belirtmektcdir... Biitün Avrupa'da doğum uzmanlarının çoğunun bu şekilde davrandıklarıııı itiraf etmcliyim... Ben bu tiir uygulamaları... onaylayamam; /ira babam, erkek kardeşlerim ve ben (ama bizim dışımızda Avrupa'da hiç kimse) Tanrının inayetiylc bu durumlarda ne kadınlara ne de çocuklarına herhangi bir zarar vermeden doğumu gerçekleştirmenin bir yolunu bulmuş olup bunu uygulamaktayız. Oysa bu gibi durumlarda diğerleri çengellerle çekip y a birini ya da her ikisini tehlikeye atmakta, incitmektedirler. Çocukları diğerleri gibi çengellerle çekip doğurtınak yerine hangi usulle kurtardığımızı açıklayamamamın nedeni, tek başıma yetkili olnıamamdır." Hugh Chamberlen'in bir süre sonra Hollanda'ya gittiğini, Ruysch ve Bockelmanadlı doğum uzmanlarıyla pazarlık yaptığını, ancak sonuçta forsepsini I693'te Roger Roonhuysen adlı bir hekime sattığını biliyoruz. Zamanla bu aygıt Amsterdam'da Tıp Koleji üyelerine hatırı sayılır bir ücret karşılığında ve ancak sırrı gizli tutacakları hakkında yemin edildikten sonra satılmaya başlan 10