Katalog

MERCAN KAYALIKLARINDA Okyanus araştırmaları kuruluşu ORSTOM'un uzmanları, ilk kez Tahiti yakınlarındaki Papeete'do mercanların S.O.S. verdiklerini belirlediler. Mercanlardaki renk bozuklukları, soluk maviden beyaza doğru ilerleyen renk değişimi, esrarengiz hastalığın ilk sendromuydu... ercan kayalıkları S.O.S. veriyor. Okyanus bilimcileri, bunun belki bir cinayet, belki de bır intihar olabileceğini düşünüyorlar. Fakat cınayetin suçlusu ya da intihar nedenihenüz ortaya çıkartılabılmiş değil. 'Esrarengiz bir kötiilük' okyanusların derınliklerinde mercan yataklarını kucaklayıvermiş gibi. Mercanın insan vücudu üzerindeki mucizevi etkıleri keşfedildikçe de, olayın trajik sonuçları daha iyi ortaya çıkıyor. Her şey, ilkbaharla birlikte başladı. Bazı mercan kayalıkları flüoresan bir renge büründüler. önce tek tük vakalar gözîendi. Sonra bu olay geniş mercan yataklarına yayıldı. Mercanlardaki bu renk bozukluğu, uçuk bir lavanta mavisinden donuk bir gül beyazına dönüştü Az bulunan kimi mercan türleri de önce elma yeşili daha sonra limon sarısı bir renk İcazanarak zevksiz akvaryumlardaki plastik aksesuarlar benzeri bir görünümaldılar. Okyanus araştırmalarıyla ilgilenen ORSTOM'un uzmanları, mercan kayalıklarındaki bu değişimleri ilk kez Papeete'de (Tahiti) gözlediler. Orada da soluk pembeden başlayan bir renk bozukluğu mercan kayalıklarını iskelet beyazına dönüştürüyordu... Aslında mercan kayalıkları gerçek birer iskelet yapısına sahiptirler. Polipleri oluşturan S.O.S. MI milyarlarca küçük organizmanın tek tek moleküller halinde dokulaşmasındanmeydanagelirler. Bır miktar polip ölür; onların kalıntılan üstüne yenileri yapışır... Kuşaktan kuşağa "sualtmdaki dağ" ıboy atar. Bu büyümenin ölçüsü, yılda bir santimetredır. Son ara^tırmalar da mercanlardaki bu mineral iskelet dokusunun, bileşiminin insan iskelet yapısına çok yakın olduğunu ortaya koydu ve kimi yapay organlann üretiminde, protezlerde mercan parçalan kullanılmayabaşlandı. "Paalflk Inclal" Bora Bora adası aularında Uahuala Vakfı'nın iki g«nç dalgıcı, marcanlan Incallyor. Mercandan yapılan protezler o kadar mükemmel oluyorlar ki, kendi cisi Bora Bora adasında yaptığı mercan mını garantiliyor. Ama iştc, işler bırkemiklerimiz yanılıyor ve mercan par kayalıkları dalışlarına katılan Fransı/ denbire bozuluvermiş: Mercanlardaki gazeteci Jean Lariviere ve fotoğrafçı Xaçasını da ıskeletimizin bir kemiği sanıpoliplerin su yosunlarıyla olan birliktevier Pelletier, bir "cennet" ortamıyla liklerisonaermiş.. Mercanlardaki renk yor, onunla hücre değişimine girip onu karşılaşacaklarını umuyorlardı. Dalıbozukluğunun nedenı, i$te bu ayrılık. sarmalıyorlar. Sonra onun çok yaşlı olşın amacı da "Polinezya mercanları efsaAncak bu ayrılığın nedenıni henü/ hiç duğunda karar kılıp mercan protezi erinesi"ni görüntülemekti. Ama orada kimse belirleyebilmiş değil. Su yosunlatiyorlar. Böylece yavaş yavaş, yeni bir buldukları, ölümdü; mercanların ölürı polipleri terk ediyorlarsa, bu bır cinakemik protezin yerini almış oluyor. Kimü... yet; ama eğer su yosunlarını uzaklaştımı vakalarda, bu yolla 20 santıme kadar ran polıplerısebu bır intihar...Her ıkıoCinayet mi intihar mı?.. Mercanlar uyluk kcmıkleri oluşturulabılmiş... yaşamlarını belirli mikroskopik su yo lasılıkta da mercanlar ölümün eşığinde. Mikro organızmaları, balıkları ve kaOkyanus bilimcileri bu ekolojik felakesunlarıyla birlikte sürdürebiliyorlar. buklularıyla gezegenimizde milyonlartın nedenlerini üzerinde kafa yorup Bunlar o kadar küçük ki, bir metreküpcayıllık birgeçmişesahıp mercan kayafarklıtezlergeliştirıyorlar; ama hiç kimlükbirpolipdokusunda l'den lOmılyolıkları, en mükemmel, en zengin ekosisse, mercanların "ölmeye yatmasındana ulaşan bır sıklıkta gözlenebiliyor söz temlerden birini oluşturuyorlar. Örneki" esrar perdesinı henüz kaldırabilmi^ konusu yosunlar... Bu yosunlar merğin Polinezya Adaları'ndakı Ushuaia değil. < canları besliyor; onların sağlıklı yaşaVakfı'nın haziran ayında Pasıfik'ın inC U M H U R İ Y E T DERGİ 1 1 A Ğ U S T O S 1991 SAYI 283 24