Katalog

DOĞULU KADINLAR ö Z G E A C A R versite mezunu değildir. Ev kadınıdır. Oldürülen eşinin partisi, ülkede doğan "siyasal boşluğu" doldurması için kendisini aday gösterdi. Çarpıcı bir hitabet yeteneğine sahip olduğu kampanya konuşmalarında ortaya çıkınca Begüm Ziya, fakir ve cahil kitleleri "intikamı" uğrunda peşinde sürükler ve seçimi kazanır. Başbakan olur. Ama bu radikal Müslüman ülkede, siyasal ömrünün fazla olmayacağı söylenmektedir... Güney Asya'nıp güneyinde bir ada olan Sri Lanka'da tndlra Oandhl'nln Iktldara gallşind* de "soyadı" faktörü «tklll Idi. 1960 yıhnda bir Buzasında ölmesinden sonra yapılan ilk serdist rahip tarafından bıçaklanarak öldübest seçimde bir Müslüman ülkede Benarülen Solomon Bandaranaike'nin yerine zir, ortaya çıkan "siyasal boşluğu" doleşi Sirimayo Bandaranaike bir yıl sonra durarak ilk kadın başbakan olur. Tam bir hükümetin başına geçer. Yine bir siyasal Batılı, yükseköğrenimli Benazir, ailenin boşluk, yine soyadı ve yine intikam. Baistediği Asif Zerdari ile evlenir. Damat kıyan Bandaranaike Asya'nın ilk kadın lisa sürede köşeyi döner, hakkmda çeşitli deri olur. davalar açılır. tktidarının sadece 20 ay Hindistan'ın UnlU lideri Jawaharial sürmesiyle ilgili olarak bir Hintli yazar, Nehru herhangi bir siyasal olayın kurba"Avrupa ve Amerika'da eğitim görmüş, nı olmaz. Eceli ile, daha doğrusu bir beyaşamının biiyiik bir bölümiiniı ülke dıyin kanaması sonucunda öldüğünde yeşında geçirdiği için içerideki ge rçekleri pek rine aynı "soyadı"nı taşımasa bile kızı iyi bilmemesine karşın Benazir Butto, bu olduğu için İndira Gandhi 1966 yıhnda Miisliiman ülkede yine de başanlı olabigeçti. Bu, Asya'da siyasal bir cinayet ve inlirdi. Ne çare ki bir üçkâgıtçı ile evlentikamın olmadığı tek "kadın" seçimidir. mişti" diyor. Ancak "siyasal boşluk" ve "soyadı" öğeTürkiye'de " k a d ı n " seçiminin leri bu olay için de geçerlidir. Hindistan"soyadı" ile "demokrasi" arasında uzada bu döneme bazı yazarlar "Gandhi yıp kısalan ilginç bir gelişimi var. Pek çok Hanedam" adını takarlar. Yabancı basınAvrupa ülkesinde kadınlara seçme ve seda bu dönem, eşe dosta sağlanan ekonoçilme hakkı tanınmadığı halde Atatiirk, mik çıkarlardan dolayı "kayırma" dönearalık 1934'te Türk kadınlarına tepeden mi olarak tarumlanır. 1984'te Bayan inme bir yasa ile bu hakkı tanıdı. Gandhi iki Singhli koruma görevlisince öldürülünce yerine oğlu Rajiv geçer. SiBir ay sonra 5. dönem TBMM seçiminyasal iktidarın "soyadı" uzantısı üçüncu de 18 kadın parlamentoya girdi. Bunlarkuşağa kadar uzar. Bir uçak kazasında dan biri AtatUrk'ün Ankara Kazan Köölen erkek kardeşi Sancay'ın eşi Maneka yü Muhtarhğı görevinde görüp beğendiile birlikte Kongre Partisi'ne yine ği Satı Çırpan'dır ve köyden gelen ilk ve "hanedan" egemendir. Bir Hintli yazı işson kadın milletvekilidir. Bu rakam leri ınüdürü "Güçlii aileler yetenekli, yeTürkiye'nin 69 yıllık parlamento tarihinni, genç politikacılann yolunu tıkamak de gerek nüfusa kıyasla ve gerek milletiçin her tiirlii olanağı kullanıyor" diyor. vekili sayısına oranla gelmiş geçmiş en Durum böyle olunca "siyasal boşluk" aiyüksek rakamdır. Bu sayı Türkiye'nin nüle üyeleri ve yakınlarınca dolduruluyor. Sifusu ve milletvekili sayısı arttığı halde dayasal kısır döngü, ekonomik çıkarlarla ha sonra 13'e ve 9'a düşecektir. Bir başbeslenerek sürüyor. ka deyişle kadınlar iki dönem sonra TBMM'de koltukların yansını dahi koHindistan'ın komşusu ve düşmanı Paruyamazlar. kistan'da da durum aynıdır. Zülfikar Ali Butlo'yu 1979'da astıran Başkan MuEn ilginç nokta, çok partili yaşama, yahammed Ziya ÜlHak'a karşı mücadele ni demokrasiye geçilen 14 Mayıs 1950 taiçin kızı Benazir Butto, sürgün yaşadığı rihindeki seçimde, ne acıJır ki TBMM'ye Avrupa'dan 1986'da tıpkj Corazon Aqusadece 2 "kadın"ın seçilmesidir. ino gibi ve aynı yıl ülkesine döner. Baş1961 Anayasası'nı yapmak üzere oluşkan Ziya Ül Hak'ın 1988'de bir uçak katurulan Kurucu Meclis'teki kadın C U M H U R İ Y E T DERGİ 12 MAYIS 1991 SAYI 2 7 0 İktidar koltuklarına nasıl otunıyorlar? T ürkiye, Batı'daki gibi "giizellik kraliçesi" seçiyor. Ancak "kadın" seçmesini bilmiyor. Duygusal Asyalı seçmen, rakiplerince öldürülerek siyasal koltuğundan indirilen ya koca ya da baba "inMkamı" peşinde hesap sorma amacıyla koşan ve aynı "soyadı"nı taşıyan hanedandan gelme "kadııı"ı seçiyor. "Asya tipi politikacı kadın" olgusu Türkiye'deki seçimlerde de ağırlıkta. Türkiye, "kadın'ı Batı'daki gibi "demokrasinin ayrılmaz parçası" olarak görmeyi henüz öğrenemedi. Türkiye bugün hâlâ Asyalı olduğunu kanıtlıyor. Asya'nın da doğusundaki Filipinler'de iki kadının kocalarının intikamını alma amacıyla yaptıkları siyasal savaş sürüyor. Başkan Ferdinand Markos 1973'te iktidarını bir anayasa ile kuvvetlendirdikten üç yıl sonra eşine devlet yönetiminde üstün yetkiler tanıdı. Sürgündeki muhalefet lideri Benigno Aquino Jr. 1983'te ülkesine döndüğünde öldürülünce ortalık karıştı. Uç yıl sonra yapılan başkanlık seçiminde eşi Corazon Aquino'nun iktidarı kazanması ve diktatör Ferdinand Marcos'un devrilmesi bu konuda tipik bir örnektir. Corazon Aquino, taşıdığı "soyadı"ndan dolayı ve eşinin "siyasal intikamı" için Amerika'dan ülkesine dönerek adaylığını koyduğunda "siyasal boşluğun" bulunduğu bir ortamda sandıktan çıktı. Düşürülen diktatörün eşi Imelda Marcos ise bugün Corazon'un yerine Amerika'da sürgündedir. Imelda, günün birinde ülkesine dönüp eşinin "intikamını" alma ihtirası ile yanıp tutuşan siyasal entrikaların içindedir. Bugün Imelda ile Corazon'un rolleri değişmiştir. Şimdi Filipinler'de Corazon'a karşı sık sık darbe girişimleri atlatılmaktadır. Asya'nın doğusunda bir başka ülke olan Bangladeş'te de benzeri bir durum var. General Ziyaürrahman bir başka general Hüseyin Muhammed Erşad tarafından öldürüldü. Rahman'ın 43 yaşındaki eşi Begiim Halide Ziya, taşıdığı "soyadı" nın intikamı için politikaya atıldı. Üni Benazir Butto, bir Müslüman Ulkcda İktidar bof luğunu doldurmu* ilk kadın başbakandı. 12