Katalog

HAFTANIN KONUGU Ö N E R C İ R A V O Ğ L U Kitabın kıymeti dekorasyona harcanmasın Kitap müzayedelerine katılanların tanımadıkları, bilmedikleri kitaba yüksek fiyatlar ödediklerlni bellrten Sami önal, bu tavrın yapay bir piyasanın oluçmasına yol açtığını dile getiriyor. Kitap müzayedelerinin 'sarraf ı' Sami Önal anlatıyor S ami önal'ın Moda'daki dar cepheli, derinliği olan dükkânında konuşurken tavanlara kadar uzanan kitap raflarını gözden geçiriyorum. Dükkânın bir de asma katı var. Hiçbir müşteri çıkamaz oraya. Kimi özet kitaplar oradadır. Duvarda kocaman bir "No smoking" yazısı... Yerler pırıl pınl. Burada bütün söyleşiler "kitap" konusuna ilmekleniyor. Sami önal, özenle seçtiği sözcükleri vurgularına dikkat ederek coşkuyla aktarıyor. Fırsatı yakalayınca soruyorum: Sayın Sami önal, kitap uzmanı olarak tanımyorsunuz. Bu işe kitap sevgisi olmadan girişmek nerdeyse olanaksız, değil mi? • Katılıyorum size. Kitaplarla olan ilişkim Diyadin Halkevi'nde, 1946 yılında başladı. Uzun kış geceleri okuma yazması olmayan annem ve komşulara eski halk hikâyeleri okudum. O günlerden bugünlere hep kitaplarla iç içe oldum.40 yıllık bu uğraşa yitirilmiş değil, kazanılmış bir dönem diyorum. Peki siz şimdi burada kitap satıyorsunuz. Tabelanızda 'sahaf yazıyor. Ne zaman başladı dunyamızda bu meslek? • Terim Arapçadır. Sahaflık kitaplarla yaşıt bir iş koludur. Iskenderiye'de, Roma'da, bütün bir Ortaçağ boyunca Bağdat, Şam, Halep, Buhara'da surcn bu uğraş daha sonra tstanbul, Paris, Kahire, Londra, Floransa'da merkezleşmiştir. lstanbul sahafları önceleri Direklerarası ve Kapalıçarşı'da yerleşikken 1918 yılında bugünkü Beyazıt Sahaflar Çarşısı oluşturulmuştur. Ama siz Beyazıt Sahaflar Çarşısı'nda açmadınız satış yerinizi? • Evet, bugün kitap satıcısı sahaflar, Istanbul'un çeşitli yörelerine yayılmışlardır. Beyoglu, Tünel, Ortaköy, Kadıköy^ de bu mesleği sürdüren arkadaşlarımız var. Sami Bey, geçen hafta bir kitap müzayedesi yapıldu Biryenisi ise bugün Sheraton Oteli'nde yapılıyor. Böyle arka arkaya... • Evet, son yıllarda yaygınlaşan müzayedelerin kitap piyasasında bir canlılık yarattığı, eski kitaplara karşı ilgiyi arttırdığı tartışılamaz. Ancak bu işin olumlu yanlarırun yanı sıra olumsuz yanlarına da dikkati çekmemek olmaz. örneğin kitap mUzayedelerinin ardından sahaf dükkânlarına kitap akışı oldukça düşmüştür. Artık sahaflar, dolayısıyla kitap alıcıları gereksinim duydukları kitaplara kolaylıkla ulaşamamaktadırlar. Evinde birkaç eski kitabı olan, hazinelere sahip olduğunu sanmaktadır. lşlerine yaramadığı halde o kitaplar, sandıklarda kilitli durmaktadır. Müzayede fiyatları basına yansıdıkça hem satıcılar hem alıcılar yanlış bir biçimde koşullanmaktadırlar. Bu yapay fiyat artışlarının başka nedenleri yok mu? • Elbette var. örneğin bir tanesini söyleyeyim: Kitapla uzaktan yakından ilişkisi olmayan kimi müzayede meraklıları, antika müzayedelerinin havasını kitaba da taşımaktadırlar. Tanımadıkları, bilmedikleri kitaba yüksek meblağlar ödeyerek fiyatların yapay bir biçimde şişmesine neden oluyorlar. Nereden ankyorsunuzfiyatlann şişirildiğini? • Bakınız; biz sahafların satış yerlerimizde yıllarca duran, raflarda alıcı bekleyen, zaman zaman sokak sergilerinde boy gösteren kimi kitaplar müzayede salonlarında yer almaktadır. Kitap müzayedelerini bu açıdan değerlendirmek gerekirse... "Kitap sarrafı" olarak tanınan Sami önal, 1938 Oltu doğumlu.Doğduiu yöray* illfkln "Mllll Mücadel*de Oltu" (1968) adlı bir arastırması var. Ref ik Ahmet S«vengil' in "istanbul Nasıl Eğlenlyordu" adlı kitabını ise yayına hazırladı (1985,199O) . Askerl öğretmen olarak flörev aldığı tüm kentlerde kitap sevgisinln yesermesine çalısan Saml önal, emeklillğinden bu yana istanbul' un Moda ••mtinde kurduğu sahaf dükkânında bu sevglyi sürdürUyor. • Bence bu müzayedeler ortaya yeni birtakım "tip"ler çıkarmıştır. Şöyle ki elindeki her eski kitabı Giitenberg ve Mütefferrika baskısı en nadir kitaplarla eşdeğer gören satıcı tipi ve okka ile çarşılarda satılan kitapları bu nadir kitaplardan sanan alıcı tipi... Şimdi burada bir şey çıkıyor ortaya: Kitap müzayedelerini resim ve antika müzayedelerinden ayırmak, farklı olmasım sağlamak gerekiyor değil mi? • KesinlikJe! Kitap müzayedelerinde temel aracın kitap olduğu özellikle vurgulanmalı. Bu yapılmazsa müzayedeye katılan kimi varlıklı ancak kitaba uzak alıcı lar, kitapları antika eşyalarla eşdeğerde tutarak fiyat yükseltir, piyasanın altüst olmasına neden olurlar. Böyle olunca da kitap gerçek ihtiyaç sahiplerine değil, onları okumayan, dekoratif eşya gibi kullanan antika meraklılarının eline geçer. Oysa amaç, az bulunan kitapları uygun fiyatlarla araştırmacılara, bilim adamlarına, kitapseverlere ulaştırmak olmalı... Peki bu sözlerinizi doğrulayan gö'zlemleriniz var mı? • Size başımdan geçen bir olayı anlatayım: Kadıköy'de bir antikacı dükkânında yapılan müzayedede kitaplar da yer almıştı. Müzayede saatinden bir süre önce kitapları inceledim. Satın alabileceğim kitapları ve değerlerini kafamda oluşturdum. Nihayet müzayede konusu kitaplar üzerine arttırma başladı. Birden arttırmaya tanımadığımız bir kişi girdi ve sürekli fiyatları arttırdı. Düşundüğümüz fiyatın üstüne çıktığı için kitaplar onda kaldı. Sonradan öğrendiğimize göre bu kişi kitapları hiç gormemiş. Görse de ne olduğunu anlayamayacağını belirtmiş. Arttırmaya niçin katıldığı sorulunca da şöyle yanıtlamış: "Sahaflar almak istedigine gö CUMHURİYETDER6İ24MART1991SAYI263