Katalog

M EKTUPLARDAN Osman Senemoğlu Guy de Maupassanfdan Madam Commanville'e Guyde Maupassant (18501893), Fransız yazınının, özellikle yabana ülkelerde, "en çok okunan yazarı" olmakla da tanıntr, Annesınm yamnda geçirdiği mutlu gençlik yıllarında, uscul tutumu nedeniyle papaz okulundan kovulmuş, Rouen lisesini hitirdikten sonra çeşitli işlerde çalışarak geçimıni sağlamıştır. Bu dönemde birçok olaya tanıklık etmesi, değişik insanlan gözlemlemesi Maupassant'ın deneyimlerini arttırmış ve ilk ürünlerini şiir denemeleriyle vereceği yoğun bir birikimeyol açmıştır. Ama, gerçeklere "yenigözierle" bakmasını, ünlü Fransız romancısı Flaubert'le yakınlaştıktan sonra öğrenmiştir. Maupassant'ın annesiLaure, oğluyazınsalkonularla ilgilenmeye başlaymca Flaubert'den ona yardıma olmasını istemiştir. Ustasından, gerçeğin kimsenin görmediği ve söylemediği yanlarını yakalamayı öğrenen gençyazar; çevre, insan ve olay betimlemelerinde büyük bir başarı kazanmıştır. Maupassant'agb're "Gerçekçieğersanatçıysayaşamm basitbir fotoğrafını yansıtmak yerine gerçeğin daha bütün, daha çarpıcı, daha inandmcı bir görüntüsünü vermelidir." Bu görüş doğrultusunda, on biryıla sığdırdığı üç romanıyla üçyüzü aşkm öyküsünde, belgelere dayanan bilgileri sınırlandırmış, konuya ilişkin en belirgin özelliklereyer veremkyahn bir anlatıma uiaşmıştır. Ancak Maupassant; kadın, içki, çalışma vb. gibi tüm etkinliklerinde aşırıya kaçarak erken yıpranmtştır: 1884'ten sonra giderek artan sinir bozukluklarının kaynağında zihinsel yorgunluk kadar bedensel bitkinlik ve "yapay cennet" arayışlarmın da etkisi vardır. Delilik ve ölüm düşıincesi artık tüm benliğini sarmıştır. Bir intihar girişiminden sonra sayrılar evineyatınhr ve ktsa bir süre sonra ölür. Madam Caroline Hamard Commanville ise Gustave Flaubert'in kızkardeşinin çocuğudur. Annesidoğumsırasında ölen, bir süre sonra da babası deliren Caroline, anneannesi ve dayısı Flaubert tarafından yetiştihlir. Genç kızlık döneminde resimle uğraşır ve 1864'te Ernest Philippe Commanville'le evlenir. Işadamı Ernest, Flaubert'in paralarını da batırarak ijlas eder. Caroline, kişisel çıkarlan uğruna, dayısınm son yıllarını çok güç koşullarda yasamasına göz yumar ve Flaubert hayranlarmm şimşeklerini üstüne çeker. Cuma, 24 Mayıs 1880 • Sevgili Madam, Mektubunuz bana çok iyi geldi, çünkü moral bakımından gerçek.en kötü durumdayım. Zavalh Flaubert'in ölümü uzaklaştıkça anısı içimde daha da canlanıyor, yüreğim daha da sızhyor, yalnızlaşıyorum. Hayali hepgüzümün önünde: Kollannı kaldırdığında genişleyen büyük kahverengi sabahlığıyla ayakta görüyorum onu. Tüm hareketleri aklıma geliyor, ses tonu hep peşimde ve sık sık kullandığı tümceleri sanki şimdi söylüyormuş gibi kulaklarımda çınlıyor. Dayanılmaz ayrılıkların anılarımızla yüklü, en özel şeyleri konuşabildiğimiz sevdiğimiz insanların art arda yok olmalanyla ortaya çıkan yaşam parçalanmasının başlangıcı bu. Bu darbeler, zihnimizi yaralayıp tüm düşüncelerimizi etkileyen sürekli bir acı bırakıyor. Zavallı annem(i)de orada çok etkilenmiş, iki gün boyunca tek başına odasına kapanmış, ağlamış. Son eski dostunu da yitirdi, bundan böyle gençlik anılarırun yankısı olmayan bir yaşam sürecek; Anımsıyor musunuz? diye başlayan "hikâyeler"i kimseye anlatamayacak artık. Şu anda yaşamanın gereksizliğini, tüm çabaların kısırlığını, olaylann tckdüzeliğini ve hepimizin yaşadığı moral yalnızlığı çok derinden duyuyorum. Bu yalnızlığın acısını onunla konuşma olanağı bulduğumda daha az çekerdim. ÇünkU ondaki geniş ufuklara açılan felsefe anlayışı; zihninizi, tüm insanlığı görebileceğiniz, "her şeyin ebedi sefaletini" kavrayabileceğiniz bir yüksekliğe çıkarırdı. tşte böyle Madam, hUzünlü konular, ama yüreğiniz acı doluyken hüzünlü konular önemsiz konulardan daha çok değer taşıyor. Eğer Mösyö CommanvilleMn yolu Paris'e düşerse, onunla konuşmak beni çok sevindirecektir. Nedeni de şu: Lapierre(2), hiç düşünmeden yayın işleri için para toplamaya başladı, ama şimdi durdurdu; bu yersiz acelecilik nedeniyle para toplama da tehlikeye girdi. Flaubert'i sevenler her gün bana gelip bu konudan söz ediyor ve ne yapacağımzı soruyorlar. Başarmak için sanırım bu işlerin tümünü ciddi biçimde düzenlemek gerekir. Ama bunun için de sizin niyetinizi bilmek gerekir. Saygı dolu, derin ve kardeşçe bağlılığıma inanmanızı dilerim sevgili Madam, değerli dostum. Kocanızaeniyidileklerimisunarım.* • Guy de Maupassant (1) Maupassant'ın annesi Laure d« MaupaMant, Flaubert'in çocukiuk arkadaşı ve çok yakın dostuydu. (2) ChaıiM Laplenv, Nouvelliate d« Rouen dergisinin yöneticisiydl.