Katalog

B P AŞKENT GÜNLERİ Müşerref Hekimoğlu Planlama'dan kimler geldi geçti!.. lanlama Müstcşarlığı otuzuncu yılını kullarkcn düşündüm. Bu kuruluşun romunı ya/ılmalı bir giin. Kimler geldi. kimler geçli. kaç müsleşar, kaç uzman? Plan ve pilav tartışınalan, siyasal iklidarların kiMiıluşa bakışı, mesciller, lcrslikler, çok ilginç öykülcr var. O öyküler 27 Mayıs Devrinıı'ylc başlıyor. Siyasal cğilimlcr, çıkarlar doğrultusunda yaşanan darboğazları gcnişleimek için planlı bir çalışma öngörülüyor. Planlama Müştcşarlığı da Anayasal bir kurulu"; oluyor. Ülkemiz için ycni bir olay bu. Umulla bakanlur var, kuşkuyla bakanlarvar. Bi/.inı evdedcçok lartışılıyor bu konu. Kızılay'da, Siimcr Sokak'ta 12'ler Apartmanı'nda oluruyoruz o zaman. Akşamlan kimi Milli Birlikçiler gcliyor, uınutlu söyleşilcr yapıyoruz. Gündemde planlı ekonomi de var. Bir akşam sorduın onlara, planlama örgütü için adayları var mı.vedc kimler? "Bugünlerde Ankara'da olacak, size lanıtırım", dcdi Sezai Okan, "Bir albay arkadaşımız, planlamayı iyi bilen çok değerli bir kurmay." lki gün sonra kapı çaldı, plunlamanın ilk başkanı Sayın Şinasi Orel'i tunıdım ilk kez. Üniforması içindc gcnç bir albay. A/ konuşuyor, kesin vc kısa yanıllar vcriyor. Ben ckonomidcn hiç anlamanı, anıa o döncmin başka bircoşkusu var, hcr konuya ilgi duyuyor, sorunların çözümü için gcrckcn planı da ncredeyse romantik dııygularla düşünüyor insan. Siyasal iktidan hiç hesaba kalmıyor! Planlama çalışmalarını büyiik ilgıyle i/lemcyc başladım artık. Doğan Avcıoğlu ileçok yakınızo döncm. Ondan da esinlenerek planadönükörieriler,clcşlirilerdeyazıyorum köşemdc. Ga/etecilik kırk yıla ulaşınca o yazıları düşünürken kahkahalarla giilüyorum. Uzmanlık isteyen konuları da nc rahat ya/armışım diye şaşınyorum. Ama o dönemin başka bir coşkusu var. Şinasi Orel ve gcnçarkadaşlarınaçok sicak bakıyor, ülkcmin kalkındıracak ilk Beş Yıllık Planla hayallerin gcrçekleşeceğine inanıyorum. üenç plancılarla güzcl bir diyalog var aramızda. Oncii gazetcsinde bu diyalog daha derinlcşiyor. Dcrken kimi politikacılar kürsülerde plandan önce pilav edcbiyatına başladılar, plancıları suçladılardurmadan.Suçlama siyasal bir has 60'larda Devlet Planlama Teşkilatı'nda iktisadi Planlama Dairesi Başkanlıflı yapan Atilla Karaosmanoğlu, bakanlıklar arası bir koordinasyon toplantısını yönetirken edilmcdi. Bir çağrı da yapılmadı galiba. Protalık galiba. Çıkarı zcdclenen kişiler ve grııpAtilla Karaosmanoğlu ycniden döndü Dünya tokol görevlilcrinin unutkanlığından kaynakların başvurduğu bir yöntem yıllar boyunca. Bankası'na. Ünivcrsitede ders vcrmesine bilanan bu olaya genç müstcşar da üzülmüij olVarlıgını sürdürmek için ilginç serüvenlcr yale olanak verilmedi. Rahmetli Şefik Erensü malı... şadı bu anayasal kuruluş. Otuz yılda değişen cok arzuladı, ama başaramadı. O dönemin müsteşarların sayısını bile şaşırdık! Planlama SHP'nin ycni gencl sekrcteri Hikmet Çeöyküsü ayrıca ilginçama parantczi kapatıyor, müsleşarlığı clei üreten bir kuruluşa bcn/.edi tin de eskı bir planeı biliyorsunuz. Bclki de plancılara dönüyorum yinc. Kimiyle dostlukimi zaman. Şinasi Orel Şam Büyükelcisi olplanlamada en uzun süre çalışan u/.manlarğumıız sürüyor uzun yıllardır. Memduh Aydıı. 7iya Müczzinoğlu Bonn ve ()rtak Pazar. dan biri. Kim bılir nelere lanık oldu! Siyasal tiir'ii örnek bir bürokrat olarak saygıyla düşüMemduh Aytiır OEC'D delegeliğinc Paris'e yaşamda da ilginç bir çizgisi var SHP genel nürüm lıer /aman. Dostluğunu yaşamaktan gilti. Bilsay Kuruç ünivcrsilcyc döndü, kimi sckretcrinin. I977'de CHP'den kontenjan da mıılluluk duyarım. Paris'e giltiğim zauzmanlar ulııslararası kuıuluşlarda görev aladayı vc millelvckili, sonra devlet bakanı ve man Avenue Foche'daki evlerinde uzun dılar. Biri Atilla Karaosmanoğlu. Ajirı solcubaşbakan yardımcısı. Gençlik kollarından söylesıler yapardık. Kimi sözlcrini sevgiylc lukla suçlanan bir planeı. ama Diinva Bankadoruğa bir tırmanış... Biilent Ecevit'i dc iyi laanımsarım hcr zaman. Eşi Samime Aytiir, kızı sı'nın üst düzey bir yönetieisi şinıdi. 12 Mart nıyor, tüm dcğişikliklerc karşın bürokrasiyi Zcyncp Köksal ile buluşunca onu da yanımızdöncminin ilk Nihal Erim Hükümeti'ndc dc dc hatta planlama müsteşarlığını yönlendiren da hısseder, ölümii de aşarız. Ziya MüezziBaşbakan yardımcısı oldu. O aks,amı unııladeğişik politikacıları, devlet adamlarını da... noğlu ile planlama müstcşarlığında başlayan mam. özer Derbil tclefon etti. Ben dc sordum, Sö?.ün kısası dağarı hayli geniş bir genel sekreyakın bir dostluğumuz var. Elçiliği döneminkutlayalım mı diyc. Özer Derbil Kuvvet'in cski ter. Bizim dostluğumuz da hayli cski, dc, bakanlığı döneminde uzun söyleşilerimiz, arkadaşı veyakındostumuz. Onundişekono1%0'lardan başlıyor. Bir de Tokat gezimiz tartışmalarımız. Oran'daki buluşmalan gümik ilişkiler bakanı olmasına, Nihat Erim hüvar 1970'li yıllarda. Devlet Bakanı İsmail lümseycrek anımsarım her zaman. Hafta sokümetinde yer alan öteki dostlara scvındik Hakkı Birler'in düzcnlcdiği bir gczi. Tonu söylcşileri bana hüzün de veriyor giderek. ama... ötcsini yaşayarak biliyoruz. İlk Erim kat'ın dağlarını, bağlarını, o günc kadar bir Cumhuriyetimizin belli bir kuşağını selamlıhükümeti uzun sürmedi. Kimi bakanlar tepbakan değil millctvckili de görmcmiş köyleriyorum o söylcşjlerde. Umudunu yitirmeden kilcrini gecikmcden gösierip istifayı bastılar. ni gezdik. Birlerçok değişik bir yöntem uygudirencini sürdüren bir kuşağı, birazda yorgun savaşçılığı... Otuzuncu yıl dönümünde plake luyor, yercl yöneticilcrlc üst düzey bürokratları halkın önünde konuşturuyor. Sorunlar tini alırken Ziya Bcy de neler anımsadı kimbiortaya konuyor, çözümü aranıyor, karara lir! bağlanıyor ya da inandırıcı biçimdc elc alınaBir dc Turgut ö/al var. Müstcşarlıktan mıyacağı anlaşılıyor. Hikmet Çctin de planeı Cumhurbaşkanlığına tırmanan bir planeı, olarak yer aldı o gezide, soruları planlama açıotuzuncu yılda bir Cumhurbaşkanı olarak sından yanıtladı. 1970'li yıllarda böyle bir bugünkü müsteşara scslenişi ilginçyorumlara yöi'ıtcm beni çok clkiledi doğrusu. Boş sözlcr uğradı. Aeaba bir uyarımı,diyesoranlarvar. verilmıyor, halka gerçck söyleniyor, oy düşüAli Tigrel koltuğunda mutlu mu bilmem? nülmüyor, istckler plan doğrultusunda karşıOnun müziksevcrliğini bir kcz daha yazdım lanıyor. Suşchri'ndc taşköprüyü, doğduğu evi sanırım, Beelhoven'e büyük tutkusu var. görünce Birler'e daha büyük saygı duydum. Onuncu senfoniyi onun evindc dinlcdim ben Hikmet Çclin ile oTokat gezisini çok anımdc... Arabesk ortamda Beethovcn hayranı bir sarız. Almus'da bir sabah kahvallısı. Nikmüstcşarolmakkolaydeğildoğrusu... sar'da bir akşam ve rahmetli CHP senatörü Otuzuncu yıldönümü protokolündcki Zihni Bctil. Sonra Karakoyun dağlarının eteunulkanlıklar da sorulara yol açtı sanırım. ğindc kurulan bir sofra. O dağlarda otlayan Konuklar arasında Bilsay Kuruç yoktu, belki koyunların ctiyle çok güzel kcbap oluyor. de Ankara'da değildi, ama Memduh Aylür meşhur Tokat kebabının ününü dc o dağlar unutulmuş olabilir mi? Hele Ali Tigrel hiç vcriyor galiba. Hikmet Çctin çiğ köfteyi daha unutamaz. Babası Fahir Tigrel'in sınıf arkaçok seviyor elbet. Köflcciliğine de diyecck daşı Aytür. tş Bankasfnda düzcnlcncn bir yok. Ama artık unutmuş olacak! Partililer dc törcnde çok güzel bir konuşmayla Aytür'e yandaşları da siyasal mutfakla güzel şcyler pibakışını da yansıttı Ali Tigrel. Ancak otuzunşirmesini bekliyor ondan.... Müşerref Hekimoğlu, Planlama eski müsteşarlarından Memduh Aytur ile birlikte. cu yıldönümü töreninde Aytür'den hiç söz 8