Katalog

Ç İ Ç E K Fehmi Bayraktaroğlu Karanfil kokusu Hatırlaması zor bir anı gibi... aranfilin nasıl koktııf ıınıı hatırlıyor mıısıııuız? Çivek.sever okııılarınıı/a bu sonıyıı sonıyoru/, çiınkıı karantiller aıtık kokm u y o r ! Kesıne çicck piyasasının tükctim açısından başta gelen çiv'eklcrinden olan kar;ıntillcr, yeni lireliııı teknikleri ilc elde edilen reıık vc ^ckil /eııginliğinc karşılık, kokularını kııybcttiler. () küciik, a m a katnıerli ve mis kokulıı kaıanlıllcri, arlık satıcılarda b u l m a k mıııııkıiıı dejil. Aııadolu'ıuın belırli yöreleri tıaıiı,', arlık bulkoıılarda vc pencere icleriııdeki saksı ve tenekelcrclc d e gorenıiyoru/ oııları. Yeni ıırelim leknikleri ile elde edilen dayanıklı ve çeşitli renklerdeki k a ı a n n i l e r , dogal ozelliklerinden en onemlisi olan (ticari av'idan " e n o n e m l i " değil labii) ııaif k o k u l a r ı n ı taşınııyorlar artık. Karanfilin çicek piyasasında islikrarlı bir ycre s a h i p olınası, yıllar b o y u n c a üreıim tekııiklerinin yctkinlesmesini ve bircok tüıüıı yeti>tirilmesiııi elkilemistir. (Jenelde, yıllık lıırler \e (,ok yıllıklar (u/uıı ömürlüler) diye bir ayrını yapabiliriz. l a k a l yıllık ve cok yıllık olanların da bircok çcşidi vaıdıı. Uinin ü/erinde ce^il olduğıı talınıin edilmektedir. K "Deniz Altında 20 Bııı Fereatfın unutulmaz kahramam Kaptan Nemo'yu (sağ yanda) yaratan Jııles Verne'ın kenriisi de "illah ulınaz bir denlz tutkunu" idi. 1877de. "SaintMichel 3" adlı gemisiyle (ustte) çıktığı yolculukların 'izleri' Jules Verne'ın birçok romanında yaşar... Çiçekçilerden aldığını/ kesme karnııfilleri saglıklı vc uzLin sürc koruyahilmeniz için gerekenlcrc dc kısaca dcğinclim. • Çiçekleriııi/ı va/oya yerlestirmeden oncesap uçlarındaıı suyıı rahat çekebilmesi için kcskin bir bıçakla ycııiden kesiniz. • Su içinde kalacak yapıaklaıı, çurü>up MIVU bo/ıııamalaıı için supıaıı koparınız. • Va/oıuııı suyunu ınumkıııısc, her gün deği>tiıirseni/ çiçekleı daha u/uıı önuıılü olıır. • Aldığını/ karanfiller gcnea haliııde ise vazo ya koyduktan sonra hirkaç uıııı karaıılıkça bir yerde tutarsanı/, solınadan açarlar. Uol çiçckli gıınler dile^iyle! culuğu, Amcrika üzcrinc romanlara yol açmış, ABD'dc üıılü bir "seyyah" olan W.M. Perry Fogg'un 1872'de yayımlanan yolculuk mektupları olasılıkla Philias Fogg'u yani 80 (iünde Devriâlem'in kahramanını biçimlendirmiştir... ilk gemisi "SaintMichel", 1865'te edindiği bir balıkçı sandalıydı. 1874'te bu, "SaintMichel 2 " adlı bir yelkenliyc dönüşmüş, 3 yıl sonra ise Nantes kızaklarında yapılmıs, dubalı, demir bir yata, "rüyulurımın genıisi" diye nitelediği "SaintMichel 3"ekavuşmuştur. Romanlarının bir bölümii tümüyle bu gemiler üzerindeki yolculuklar sırasında yazılmıştır ve Naııtiliııs (Deni/ Altında 20 Bin Fersah), Ferralo (Malhias Sandorf), All.atros (Fatih Robıır) gibi ıınlü Verne gemileri, özclliklc "SaintMichel 3"ten izlcr taşırlar. Görkcmli bir makctti müzcdcki vitrinlcrden birindc sergilenmckte olan bu ilginç ve zamanı içiıı oldukça konforlu geıniden... Jules Verne, zaınanının hemen tünı buluşlarını roınanlarında popülarize ederek geuiş yığınlara tanıtmıs, kinıilerini ise geııiş bilgisi ve merakına kaıışan düşgüeüyle öngörmüştü. Sanayi devrinıinin tam göbeğinde, insanlığın bilgi birikiminin görtllmemiş bir hızla arttığı bir çağda, o her yaştan sayısız insana, hem çağına ftzgü bilimsel merak alanlarının hem de "ezeli ve ebedi" serüven, yolculuk, keşit' tutkularının büyülü kapılarını hep açık tutmuştu. 1905'teki ölümünden önce, Clemenl Ader ve Wright kardcşlcrin ilk uçma dencylcrini, 1895'te sinemanın bulunuşunu, ertesi yıl X ışınının keslini, 1899 Paris Evrcnscl Sergisi'ndeki "Makineler Salonu"ıuı, ertesi yılki sergide ise Eleklrik Sarayı'nı da görmüstü. Elektrik, bu hem çekici hem de nıüthiş ürkünç buluş, çağın mitolojisine yeni katılanlardandı. Ama yıllar önce Verne, Nautilius'un tümüyle "elektrikle çalışan" bir gcmi olduğunu ya/.mış dcğil miydi? Vcrnc'in yüzü aşan inanılmaz verinıi icinde kımi romanları, ölümünden sonra yayınılanabilmişti (8 taııcsi>. Buularduki öngörüler Jc, tünı romanlanndaki gibi sasırtıcıydı. Özellikle "Barsac Heyeti"nde ucan araçlardan sö/. eden bölümler, öylesiııe "kehânel" dü/eyindeydi ki, kimi yazarlar, bu romamn oğlu Michel Verne tarafından tamamlanmış olabileceğini bile ileri sürdüler. Evet, Jules Verne. Nantes'da eski limana bakan bir tepede, yazarııı doğumunun 150. yıldonümünde, 1978'de açılmış olan müzeyi gezerken, geçmişe daldım gitt'Ti... Dönemin gazeteleri, broşürleri, kitapları, oyunları, Verne kitaplarındaki değişik araclann maketleri, romanlarının kapsadığı kıta vc Ulkclcri göstcrcn haritalar, onun clindcn vcya onun üzerine yazılmıs mcktuplar, metinler, portreler, minyatürler, eski fotoğraflar, çeşilli kişisel eşya, Verne'dcn uyarlanmış oyun ve filmleıin afişleri. Vs. vs.. Ve ıızakta kalmıs çocukluk günlerimin anılarına, "Balonla S Hafta", "Ar/ın Merkezine Seyahal", "Kapluıı Granl'ın Çocııkları", "Fsrarengiz Ada", "Robensonlar Mektebi", "Isimsiz Aile", "Bir Piyango Bileli", "Yiizen ijehir", "(,'in Diyarında", "Cihan Hâkimi", "Uoktor Oks" vs. kitapların silikleşmiş hayallerine daldım. Inkılab Kilabevi'nin Ferid Nâmık llansoy çevirisiyle ve özgün lesinıleriyle yayımladığı, yenilerinin çıkışını iple çektiğimiz, yutarcasına okuduğumuz, sayfaları arasındaen uzak ufııklara doğrıı gizeınli yolcıılııklara sıvandığımı/ o benzersiz kilaplar... Keşke çocuklanmızTV seyretmekten vakit bulup da Jules Verne'in, üstelik dünyada hâlâ en çok çevrilen kitaplar arasında bulunan o güzelim romanlarına bir göz atabilscler... i 1 Katmerleri çoğaltmak için kokulu ve kalmeıli kaıanlil lurleıinin yok olnıaması ve cogaltılabilnıesi için eğer bulabilirseniz iyi cins ve sağlıklı bir anaç bilkitlen alacağınız 810 santiın boyunda bir daldan celik yapabilirsini/. Karanfil için en ııygıın çelik zamanı sonbahardır. Çok körpe olmayan bir dal seçilıneli vc dere kııtnu karıştırılmış funda lopragı konulan bir saksıya dikilen çelik, köklencnc kadar muntazam sulanınalıdır. llk birkaç gün çclik yapılan dalın üzerine saydam bir naylon lorba geçiınıek daha iyi nelice veriı. Bu is için yaı ısından kcsilıniş pet su şiselerini de kullanabiliısini/. Kokler nlusana kadar 1520 derece ısı oılamı sağlanmalıdır. Süsleme bitkisi olarak kahve Teşil kahve çekirdeklerinin (çok laze olmak şartı ile) çımlendırılıp saksılarda büyütülmesi ile elde edilen kahve fidanlarının çok güzel bir iç mekân süsleme bitkisi olarak kullanılabileceği aklınıza gelir miydi? Evet, şimdilerde bir çok serada, bizde de bulunabilen kahve fidanları, iç mekân dekorasyonlarında, tıpkı diğer iri yeşil yapraklı salon bitkileri gibi kullanılıyor. Parlak ve gösterişli yaprakları ilgi çekici olan bu bitkiyi normal olarak ilk bakışta tanıyamayanlar, kahve fidanı olduğunu öğrenince şaşırıyorlar. Hem boylu poslu oluşu ve süratle büyüyüşü açısından hem de bakımının kolaylığı ve diğer tropik salon bitkileri gibi yüksek fiyatlı olmaması, bu bitkinin salon ve büro süslemelerinde giderek daha yaygın kullanımını getiriyor. Siz de salonunuzu veya büronuzu bitkilendirmek amacıyla seralarda bitki seçerken, bir kahve fidanı edinobılirsinız. Tabii, zamanla kahve vermesini pek beklemeyin! Çünkü kapalı mekânlarda fidanın çiçek ve meyve vermesi çok zor! En iyisi, karşısına geçip bitkinızi seyrederken bir kahve içmek... Yaygın hastalığı: Pas Karanfillerde en yaygın görülen hastalık ise pas haslalıaıdır. Yaprakların pas rengini andıran lekelerle kaplanması ilc kcndini bclli cden bu hastalığa karsı cn iyi mücadclc yöntemi, ıslatılan bilkinin ii/erine (o/ kııkıırl serpmeklir. Kokulu ve katmerli karanfil türlerini, kendi çabalarınızla evde de çoğaltabilirsiniz... 21