Katalog

yiımar Sınanın Ayasofyaciakı Bızans kalıntısına nasıl saııp cıktığının resmıdır .»ün cldc buldo/er ortalığa v'kan, bu (ur kalın ıları "manıa" olarak goren, aclı bızde malıluz kışılcr ıçın tuzulı bır yaklaijiın lıeılıaldc Aıııa aı/e gorc, tarıhı ı,cvrc kuıuıııa adına dıkılmı^ )ir anıt bu Aıılayaııa' Ajasotva Mu/esı'nden hıı btkvi cslığınde, I npkapı Sarajı dııvarlaıını asarak Aya trini' ye doğrıı ılerledık Kıliscnın kapısından adım ıtınta, garıp bır koku burnuma varptı îjımdı pck modd oldu ya1 Koı, Vaklı ya da htzacıba >ı, Cnka gıbı bir büyük kuruluşumuz yınc ycmek vermışler dıvc dU^undum ijampaııya du varlara sınınce sırke gıbı kokuyor Iaınanı, konscr salonu olmasına bu sev dedığımız yok, aıııa kılıscdc /ıvalel âdciı dc nereden <,ık(ı boy le9 Restoıan kıtlıgı ıııı v<iı ıılkede9 Şaka bır ya na, v ok geııleıde de kalsa, Hııısiıyanlık âlemı ıvın kııtsal bıı mekân özellığı taşıyan Aya Irıın'nın bu tur kullanımlara açılmasını yadırgıyorum Aya lıını'dcıı Mo/aık Mu/esı'ne gc\Uk vc bır /anıanlaı Bi/ans Imparalorluk Sarayı'nın avlusunu susleyen muhteşem mozaıklcrı scyrettık Sonra Ibrahim l'aşa Saıayı'ndakı Fürk ve Islam Müzesı'ııın konugu olarak Atmcyda nı'nın tanhını aktaran bır multıvızyon gosterısı ı/ledık Tabıı önce sandvıclerımı/ı yernış, ıneyve sularımızı ı^mıştık Yoksa dıaları nasıl net görebılırdık ' Otobusuııuı/ Kııeıık AyasofyaCamn'nedoğ ııı hareket etlı Mıhnıandaıınıı/, Marmara Unı veısıtesı'ııın denıze bakan yamauna dıkkalımızı çektı Bu devasa duvar, Bı/ans dönemınde Hipodrom'un, "sphendone" denılcn tcphcsını oluşturuyormuş /amanla bu duvara cvlcr yapışa yapışa koca bır mahallc olusmuş îjımdı, T nıınonu Beledıyesı'nm olumlu bır vabasıyla evler temı/lenmeye ba>lanrnı^ Lvlcrııı duvara yapiiinii luvakt vc banyo lclrı>atı kalıııtıları da tenıı/lcnıısc, bu I5(X) yıllık duvar dalıa ıyı or laya ^ıkacak Ku^uk Ayasolya C artııı avlusuna nırdığımız de, dah.ı sonra ekleııen medrese odal.ınnın, hcr bııı bır aıleye veııleıek nıesken edılmışoldugunu goıduk Kuvıık Avasolva'vı, ıyıtc ıldeıı ge(,ıiHvsc, kı sa surcde vıkılacağını du^uıaTek arkada bııak lık Devıı, "kuı,uk Fmrah"larm devıı ne de ol 1 sa Otobusuııuı/ı atladık ve C errahpasa sem(ındckı Arkadıvus Sıılıııııı kalıntısına doğnı vola kovulduk I lcıulıııı, bu sııtun, cllı mclrc>c yakın yukseklığı ıle Bı/ans döncmının cn buyuk abıdelcrındeıı bırıymıs Osmanlı, sulunıı korıımak n,ın ı,ok uğraşmıs, ama 18 yu/yılda deprenılcılc ıyıce bıtap dusuntc, kendılığındeıı dcvrılıp nidhallevı yok ctmcsın dıyerek yıktıııl nııs Cıerıde sııtun kaıdcsı kalmıs, o da /anıan la evlerın arasmda sıkışıvcrıııı^ Cıiınuımızden kırk vıl ÖIKC, Scınavı tvıce'ıun Arkadıyus Su lumı hakkıııda Islanbul Ansıklopedisı'nc ya/dıgı ıııakalcılc, "Sıılıınıın ıçine girebilmek için ycganr t;are, sol laratlaki 31 nıımaralı evin kapısını çalıp mıısaade islemektir. l.ger ev sahibi ra/ı olıırsa, /iyarelçi evin bulun alt katını boydan boya kaleltikten sonra bahçeye çıkar vc buradan, Istanbul'un en şayanı dikkal abidelcrınden birinin i^ine K' r e r " dıyordu I urkıye'de yıl lar gcçse de hı^bır seyın dcğibinedıgını ııygula malı olarak goıduk Evel, kapıyı ı,aklık ve e\ sahıbı razı oluıadı Ve kedının tığere baktığı gıbı u/aklan kaıdeyı seyıelnıekle yetındık Inanmayan, buyursun Ceııahpaşa'ya 1 Bıı kav hafla sonra, bu kez Falih semtı sınırlarındakı Bızans döncmı yapılarını elc alan ıkıııcı bıı gczıyc katıldım Yıne Doı, Dr Mehmet 1 Tunay'ın tanıtımı eşlığındc "Istanbul Tepelerinde Hızans"ı gezdık Yedikule'den başlayan Tarıh vt. îup u n dergısının duzenlerJığı bızanb Gezıterı 'nın ılkınde, 35 kışılık grup Ayasofyayı keşfe gıdıyor Fatıhın kente gırışınden sonra camıye dönuşturulen yapıda, Hırıstlyanlara hizmet ettıflı dönemın ızlerıne dokunulmamış Yedıkuledekı Imrahor Camı yanı Studıus Manastırı Kılibebi, Istanbuldakı en eskı Bızans kılısesı olarak her gun yok oluşuna bıraz daha yaklaşıyor seruvenımızın ıkıncı durağı, Samatya'dakı İmrahor C amii'ydı Bı/ans doncmının en öneınlı eskı kılısclcrındcn olan bu yapı, yuzyıl ba^ında vatısı ı,oktuğundcn dolavı a v ık havanın luın e/ı vellerıne goğııs geıınekleıı bıtap duşnuış hakle Yerdckı mozaıkler "cl ı n s a f dıye bagıııyoı Avlııya vapılan sadırvan ıse geven yıllardakı kaılara dayanamamıs, yıkılıp gıtmış Vapının Ayasofya Mu/esı Mudurlüğu'ne bağlı olduğuıııı hayretle öğrendım Bı/ans dönemınde adı IIaqıos tonncs l'rodromos Itazilikası olan bu talıhsı/ kılıscı.amı, doğanın vok edıcılığıne leık edılıııış Kıliocııııı de baglı olduğu unıtenın adı Studıos Manaslırı'vııııs Bızans dönemınde Ge (,L'II gunleıde Mtınıl BCIKC'IIIII de ya/dığı gıbı, bu manastıra aıt sarniv ve aya/nıanın durıımu da delıset veiKi Sarniı,, yakın /amanda ıgn dekı plastık atolyesının alev alınası sonucıı yanııııs Aya/nıa ıse halen şarap ımalathanesı olalak koıunusor Dışardan lııçbır ı/ gözukmedığıııdcn, bcn elbeıtc tek ba^ıma olsam o sokak tan gevip gıdcLOkıım Ama ycrlı turıstler ola rak kapısım ı,aldık ve kuskulu bakı^laı aıasııı da, zıiKirıncİLn sıkı sıkı lııtulmu> kopeğın va nındun geverek aya/mava ındık Bır zanıanlaı akan kııtsal suvun yeıını, Isa'nın kanını temsıl ellığı ıı,m aym deıeı.ede kutsal olduğunu kolay lıkla ıddıa edebıleıeğınıı/ le/ı/ ^aıaplaı almıs Kasa kasa, ava/manın kuisıvctıııı pckıştımor lar "Istanbul Iı.pı.kııı de Bı/ans' ge/ııııı/sııa sında canııve donusınus Bı/ans kılıseleııııın ı,ok daha bakımlı olaıak bııguııe kaldıgı goıııluvoı du Dığerleıı ıse "ıstennıeyen evlat" ımıanıe lesınden nıustaııp Osmanlı kendmden oiKekı uygarlıga salııp v'^nııs, koıumıış, gelıstıımıs Ba7en değıstırmış, ama savgısını hiı, vnımıcmıs Bız ıse, o/ellikle su son 40^0 \ıl ivindt, gıltık vc artan bır ıvmc ıle dnunııı/e gelen heı >«.vı \ok edıyoruz I reskolar, mo/aıkkı belonla sı\a nıyor kapalı saınıı,laı teıııel ka/ılaıı sırasııula sessız ve derınden vok edılıvoı Aı,ık saınıı,laı betoıı pa/aılaı halınc donuşu>or Konstanlıııo oolıs'len guıvc kalaıı halııal.ıı ı\n.e a/alı\oı Bu /anıanlar, tsianhul ıdııun lialıda pık kııl lanılmayı^ına tepkı olaıak v'kmıs bıı saıkı \aı dı "Istaııbııl not ( oııstjnlınople" deıdı bu saı kı T vct, o /amanlar belkı haklı bıı anlamı \aı dı Şımdı ıse, s j d ı ı e korkunı, bıı geıı,egı lıalır latıvor batıa Bı/ans övlesıne vok olınakia kı, sarkı her /anıankııukn daha ı,ok bır dogıuvu haykırmakta Nedenst nakaıalı hcp kulaklaı ıııı da "tsluııİMil ııol ııol ııııl ııııl ( (>ıısl:ınlını>|) 19