Katalog

"Bizans Gezileri"nde anımsanan bir eski şarkı adı gibi, Sultanahmet'ten Kocamustafapaşa'ya 'İstanbul not Constantinople Bır zamanlar, İstanbul adının Batı'da pek kullanılmayışına tepkı olarak cıkmış bır şarkının ısmıydı bu Haklı bır anlamı vardı Şımdı ıse, sadece korkunç bır gerçeğı hatırlatıyor Gokhan Akçura Sslanbul adı, şıpınışı konmaclı bu şchrc ün l ı e B>ıantıon denıımış Derken I Constanl l ı n u s . şdırı Koma Imparalorluğu ııun ıkın I t ı başkcıılı vapıııak ıgn kolları Mv.ıclı Bu (,a banın sonunda oılaya ııkaıı yenı şehrnı acılışı 11 Mayıs 130'da yapıldı Arlık adı tkıncı Roma (Deulere Romc) olmııştu ya da ba/ılarının dcdığı gıbı Yenı Roma (Nea Rome) Ama bu resrnı adlar tutmadı ve ycnıdcn ımar edenın yü zü suyu hürınctıru., şehrın adı Konstantinopoli!> (Contantınoplc) olarak bılındı Osmanlı, fctıhtcn OIKI Konstantınıyye dcrdı, surları aşın(.a Islunluıl adını uygun gördü Gecen lıaflalarda yapılan ıkı gezı, ışte o eskı •jetıııden yını Konslantınpolıs'ten gerıye tu kaldığını gftımemızı sağladı Tarıh vc Toplıım deıgısımn dıı/enledı£ı "Bı/ans Ge7llen"nde, mıhmandarımız Doç Dr Mehmet Ihsan Tunay'dı llk gt/ı, "Sultanahmet'ten Kocamustafapaşa'ya Bizans Yapılan" adını taşıyordu Bu ılk gezıye katılan 35 kışılık grubun ^oğunu, hanımlar oluşturuyordu Rınav beş kışının dc teruınıan rehber olduğunu söyledı Bellı kı, bu ke/ gezdırmek değıl, ge/mek amaundaydılar Yakla^ık altı saat süren gezıyı ayrıntılarıyla anlatınak olatak ı^ dcgıl Şöylc bır havasını kok lalınava valı^aLağım l^e, Bınbırdirek Sarnıcı' nı gezcrek başladık Resmcn avık değıl Bu tür gezıler yapmak ısleyen lıer vatan cvladının bılmesı gcreken "gulumseme ve ıncınnun ctmc" ıısulıyyatı sayesınde n,eıı gııdık Fl fencrlcrı cş Iığındc görduğıımıı/ sıltunların sayısının aslııı da 224 olduğunu Oğrcndık Gayrı bılımsel ad vakışlırma konusundakı ulusal tavrımız saye iindc, bu masallara layık namı kazanmış Ay rıca yııkscklıklcrının varısı da loprak altında kalnıı^ ^op vc moloz vığırılarının sağımı/da so lunııı/tla, asn abıdclcr halınde nasıl yükscldığını görünce, sulunları ürtcıı toprağın nereden geldığını soımaya gerek dııynıadım Gezının ıkıncı etabı, Adlıye Sarayı arkasın dakı lutbol sahasının (çünkü ne zaman oradan ge(,sem bırılcrı lop koşturur) köşecığı ıdı Gün leıden (.unıarlcsı oldugu ıçın, karşımıza çıkan parmaklıkları ıltıta yönlcmlcn kullanarak aş tık ve Adlıye bmasıııa yapı^ık bır kulübccığın kapısını açtık önünden gcvfikcn hıv dıkkatımızı ı,cknıeyen bu kulübe,Bizans dönemınde ya ^amı^ Fuphemıa adlı bır azızcnın anısına yapıl mış yapının kalınlılaıını saklıvor 194O'lı yıllar da Bızans'ın ıınlu hıpodıoınuımıı yırmıııcı yü/ yıla kalabılen surellemıı lyıcc yok (.ckıtk • • ı>. edılmıştı Adlıye Sarayı Bu kalıntılaı ıse soıı an da kurtarılabılmış Yedınu yu/yıldan kalına t,vi değerlı freskolarla süslu Aynı fıeskolaıın 194 yılında vekılmış iotoğraflarının yer aldığı kıla bı göruncc ı,ok sa^ırdım Aradan geı^en 4S yıl lık sure ıvındc bu dcıılı aşınmaları pek mum kün değıldı Mtğcrse, lotoğralların vekımınder sonra, dalıa ıyı korumak amacıyla sürülen bıı 'foııdöten', bııa/ ttrs ttkı yaratmı^ Yıne de şu anda gö/den ı,ıkarılınıs gıbı görüncn bu ta rıhın deıınlıklenndcıı ılmaıl.ııa vansıvaıı hıkâ yclcrı taşıyan fıeskolaı eldcıı geı,ııılebılır Ale mın azızesındcn bana ne dıye duşunuluı se bas ka tabıı' Sırada Bizans dönemınden kalmış en önem lı yapı olan Ayasofya var Fatıh'ın şehre gırı >mden sonra tamıye dönüstürülcn yapıda, Hı rıstıyaıılara lıızmet ettığı dönemın ızlerınc he mcn hıç dokunulmamıs (irncğın, mozaıkkr ve resımler 19 yıı/yıld<ı AbdıılıneılC'ın lossati'ye yaptırdığı onarıma kadar avıkla kalmış Bu çalışma sırasında vurulan sıvalaı da, Cıım hurıyet'ten sonra camı müzeye dönüşüı ken kal dırılmış Böylete mozaıkler yıpranmadan gu nUmüzc ulaşmış Kapadokya mağaralarında gözlerı oyulan, üstüne ısımler karalanan duvaı re&ımlvnnı hatırlayarak, kc^kı. bır hayırscvcr dt, vaklı /aınanında şunların üsluııc sıva alıvcrscy mış dıye dıışuııdunı Abdulmcuı'ın bu kalkısı belkı bılınvsı/dı, ama Mımar Sınan'ın Avasol ya'nın Bizans tarıhıne olan hurnutı, bııvıık bır olaydı Bunu, Mehmel I Tunay'ın, anlatımıy la öğrcndık ttendım, şu anda ayakla olan, üvüntu Ayasotya ımış Bızans, aynı yerde da ha öncc ıkı kılısc daha yapmış Ama bunlar, şu ya da bu nedenlerle yıkılıp gıtmışler Mınıar Sı ııan ıse, yıllaı sonra, Ayasolya'nın ayakta kal ması 1 , 1 elzem olan ıslınal duvarlarını yapar 11 1 ken, karşısına ı,ıkan bır duvar kalıntısını yıkmayarak, adeta koruma allına alınış Koca mı mar, ıkı tokmak darbesıyle ortadan kaldınp, la hat rahat duvarını yükseltmek dururken, nedense zor yolu tutup, belkı adını bıle bılmedığı ıkıncı Ayasolya mımarından da bır hatıra bırakmış taııhe Hıv ışbıtırıcı bır vaba değıl! Bu Suınbul Etendı Camıı (Koramustafapaşa) butuntıyle bır Turk mımarı kılıfı ıçıne alınmış bır yapı Andreas Manastırı kılısesı olarak I S 6 yuzyılda Bizans Imparatoru Justınıanus dönemınde ınşa edılmış 18