Katalog

Nasıl bir jüri üyesi olurdunuz? Amerikan filmlerindeki gibi bir cinayet sanığı hakkında karar vermeniz istenmiyor. Konumuz, nasıl bir seçici ve nasıl bir puanlayıcı olduğunuzdur. Tabii puanlama hakkımız saklıdır. Kendinizi bir ödül jürisinin ya da başka herhangi bir karar sahibi organın üyesi yerine koyun ve soruları yanıtlayın. Testin sonunda da testin jürisinin verdiği kararı öğrenin! • Ben bir kader kurbanıyım. Pazar sabahlan en buyuk zevkim buyiik bulmacayı çozmektir. Ancak bir süredir bulmacanın yansını bile tamamlamadan bu ulvi zevk kaynagını kenara bırakıyorum. Hem de bundan buyuk bir mutsuzluk duyuyorum. Beni yakından tanıyor olsaydınız "Pis yalancı senin bulmaca merakın yok ki!" diyebilirdiniz. Ama tanımıyorsunuz işte, hehhe. Bu duruıcda, (son cumledeki hil^îden haberiniz olmadan) mıılsu/lugumun haııgi nedenden kaynaklandığını duşunursünüı? a) Kcndınızi tekrar ettığinızi nihayet anladınız. Artık bulmaca çozerken cıddı bir uğraş ıçınde olduğunuza ınanamıyor, bunalıyorsunuz. b) Gozunuzun bozukluğu ılerledı. Artık ya göz doktoruna gitmeli ya da gazetenızı değiştirmelisiniz. (Bulmacasının puntoları daha ırı olan bir gazete almalısınız.) c) Kendinizi sıkıcı bir ev yaşaniısı ıçınde hapsetmişsiniz, bir sure bulmacalarda tescllî bulmuşsunuz. Ama bakın, artık bu da yetmiyor. d) Aslında genel kültüru sınırlı bir insansınız. Birkaç hattadır bulmacalar biraz değısince, bilginız yetersız kalmaya basladı, takke duştu, kel görundu. e) En buyuk zcvki bulmaca çozmek olan bırının sığlığı işte. Ama bu denli sığ ınsanlarda bile umut varmış ki, duzeninızi surdürmekte guçluk çekiyorsunuz. « "Kimseler yok." Bu soz, gunun herhangi bir saatinde, herhangi bir yerde, herhangi bir kişi ya da kişiler tarafından söylenmiş olabilecek sıradanlıktadır. Ama yine de aşagıdaki durumlardan birine ozellikle yakışan bir söz bu. Hangisine? a) Annesiyle babası uç yaşmdaki kızlarını öper ve yatağına yatırıp, en tatlı sesleriyle şoyle der "Canım yavrum, bi? sınemaya gidıyoruz, senin yanında Canan ablan kalacak." KUçUk kız bir saat kadar sonra kâbus gorerek uyanır ve Canan ablasına, odasında hayalct olduğunu söyler. Canan abla çocuğu yatıştırmayı başaramaz, sonunda sınirli bir sesle "Kimseler yok, uyu" diye bağınr. b) Bir ulkenin devlet başkam başka bir Ulkeyi ziyaret etmektedir. Konuk başkan, onuruna verilen davet sırasında, ev sahibi devlet başkanını goremediğini söyler. Bunun uzerine kendisine ev sahibi başkanın koltuğu gösterilir. Başkan bey koltuğunda sıkıntılı bir bekleyişe girmiş ve bir an önce bu aksiliğin sona ermesini istemektedir. Ancak konuk başkan, bakıp bakıp, "Burda kimseler yok ki" der. Mesele hâlâ tartışılmakla bırlikte, o ulkenin tarıhçileri arasında, konuk başkanın çocuk yaşta olmasının belirleyıcı onemde olduğu sanılıyor, çunku ev sahibi başkanın kişiliksizliğini daha once kimse yüzune vurmaya kalkışmamıştı O günden sonra ulkede bir ozlu soz türedı: "Çocuktan al haberi." c) Pink Floyd'un "ls there anybody out there?" şarkısı çalınmakta ve odada bu soruyu sessizce akhndan bile yanıtlayacak kimse yoktur. d) Genç, guzel ve babası zengin kız, zorbalar tarafından kacırılmış ve bir evin karanlık bodrıımuna kapatılmıştır. Onu kaçıranlardan bırı ağmndakı bezı çozer ve "Boşuna bağırma" der. "Sesinı duyabilecek kimseler yok." Genç kız umutsuzlukla sessizce hıçkınr. Oysa cv şehrin ortalarındadır ve kız bağırsa sesi duyulacaktır. Gaflet işte! e) Genç ve guzel kadın, kocasından bıkmış, bir kaçamak yapmaya karar vermiştir. Âşığıyla buluştuğu otel odasında pencereden bakaı ve ızlendiklerı hissine kapılır. Yanındakı erkek ise bir an once sevışmek ısteğıyle yanıp tutuşmaktadır. "Kimseler yok" der ve perdeyi örtup kadını yatağa doğru çcker. 1 gelir. Yani MP satıcısı, guçlu olduğu için haklıdır d) Herkes zengın olmak ister. Yanı ıkramiye kendisine çıksın ıster. İnsanlar, istemeseler de materyalısttır MP satıcısı bılet satmak ister, sokaktakı adam da zengin olmak ister. Yani bu tartışmada taraf olmak, ölumlerden ölüm beğenmek gibi bir şeydir. Oysa önemlj olan sevgı ve manevı değerlerdır. e) Bana çıkma/! 4 • Sizce, (ef ile başlayan aşağıdaki cumlelerden hangisi, bu kelimenin anlam yukunu daha iyi orneklemektedir? a) (Jazetedekı tefrikanın tefsiriyle uğraşmak, luzumsuz teferruat uzerinde tefekkure dalmaktır. b) Teflon tavaların uzeritiminde sıkı bir teftiş şarttır. c) Tcftişlerde teferruata dikkat edılmesı, haksız tevkifatları onleyici rol oynayacaktır. d) Tef tefekkuru zorlaştırır, tefrıka ısc teferruatla atbaşı gider. e) Hıçbıri a) Halk çoğunluğunun beğenisine bağlıdır Juriler ona gore karar verir b) Uzmanlar, eserlerı sanat değerlerıne göre tartar, ağır çeken kazanır. c) Bugunku modaların ve beğenılenn ötesıne geçen evrensel değer taşıyanı saptanır, ödullendirilir. d) lleride başanlı yeni eserler vereceğı düşunulen bir sanatçı seçılerek odullendınlır, böylece yenı guzel eserler vermcsının nıaddı koşulu oluşturulur. e) Seçici durumdakılerın beğenısı esastır. Pek çok sanatçı, kendılcrını beğenen seçıcılerın kendılerınden genç olması (mesela Van Gogh'unkıler yuz yas ve daha çok gençtı) yuzunden scfalele duşer. Hazırlayan: Erol Özbek Nasıl değerlcndireceksiniz? Aşağıdaki puan cetvelinden puanlarınızın tıırüniı bulun ve değişik turdcn işaretleri sayın. Hangi işaretten en çok aldıysanız, o turden bir jurisiniz demektir. Sorıı a b e d e 1 A + * X 1+ * * * 5 2 3 4 5 6 7 • Red Kit'in en önemli özdliği hangisidir? f * 2 a) Erkek olması b) Amerikah olması c) tyi silah çekmesı d) lşbitiricı olması e) Doğru zamanda yaşaması (mesela Donkışot'un çağdaşı değıl.) + f X * t * * X * * X * f X 6 En çok • aldıysanı/.: + * + + X + • Sizce ülke ve dünya olaylannı izleme sorumlulugunu duyan bir aydın gazetesini hangi sayfadan başlayarak okur? 3 • TV'de uzun yıllardır süren bir tartışma var. Şoyle bir tartışmadır bu: MP (Milli Piyango satıcısı) • Size de çıkabilir! Alıcı Bana çıkmaz! MP Ya çıkarsa? Bu lartışmada sizce kim haklıdır? a) MP satıcısı, çunkü bın kışılık bir çckılişte, her bilet satılırsa, her bilete ıkramiyenin çıkma olasılığı matematıksel olarak 1/1000'dir. Yanı alana çıkabilir. Zaten başka turlu olsa kimse bilct almazdı ki. Alıcı açıkça yalan söylemektedır. b) Alıcı haklıdır, çünkü yukarıdakı mantığa göre bin kişıden 999'una ıkramiye çıkmadığı ampirik yoldan ispatlanmaktadır. MP satıcısı açıkça adam kandırmaktadır. c) Ortada sınıfsal ve antagonist bir tartışma vardır. Sonunda güç kimin elindeyse o galip a) 1. sayfadan b) Son sayfadan c) Nereden başlayacağına karar vcrmek için sayfaları önceden çevırır. d) Başlamak değıl bitırmek onemlidır. e) llgılendığı dalın sayfasından (Ekonomi, Dış, Sanat) başlar. Si? zalim bir ju8 * X * +* risiniz. Kendinizi beğeniyorsunuz ve sahıp olduğunu/ özelliklerin herkeste bulunması gerektığini dusunuyorsunuz. Bu yuzdeı. de bu konularda sızden gerı kaldığını duşunduklerinizı acımasızca alaya alıyorsunuz. Mesela, belkı yukandaki "jurisiniz" kelımesine t?kıldınız vc "jurı uyesisiniz olmalıydı", bunu hilc yanlış yapan bı1 ri benim hakkımda nasıl fıkır yurııtur; dıyc duşundunuz. E n ç o k + a l d ı y s a n ı z : Sı/in gibı bir juri üyesi her zaman için belirli bir olçude sayılır, sevilir, ama hcp ikinci dereceden isim olarak sayılır. Çunku katı kıstaslara gore değerlendiriyor, çok kuralcı yaklaşıyorsunu/. 7 • Saçmalamak fiili ile avda kullanılan saçma arasında bir bağlantı var mı? a) tkisi de karşıdakinı salvoya tutar. b) Vardır. İkisı de tanelıdır. c) Yoktur. Biri fiildir, öteki isim. d) Yoktur. Bırı somuttur, öteki soyut. e) Vardır ya da yoktur. Bunun da bir önemi yoktur. Her şeyin olduğu gibi. En çok x aldıysanız: Her şeydc ıyı bir yan bulan, iyimser görünen bırısını/ ve karar verirken de bu yaklaşımını/ı fena halde yansıtıyorsunuz. Orneğın karpuz seçerken bile, karpuzları öyle kolay kolay elemiyorsunuz, ama hep "Bu önceki kadar İcelek değili' dıye tekrar ediyorsunuz. Esprileriniz uzun vadcde iç karartıcı olacaktır, bu yuzden dostlarınızı zaman zaman espri yapmayarak dinlendirin. 8 • Sanal yanşmalannda sanatçılar koşmadığı halde yanşmış olurlar. Birinin eseri birinci gelir (hareket etmedigi halde). Bu nasıl olur? 21