Katalog

Sansürsüz bir dil: GRAFFİTİ Türkiye'de duvar yazılarının öncüsü kim?.. Bugünün "isimsiz" genç duvar yazarları neden graffitiye merak sarmışlar?.. Neden bu işe merak sarmışlar? Neler yazıyorlar? Başlarına neler geliyor? Hasan Deniz S dbahd karsı 01 10 suları, 17 yaşla ıındd, elleıınde sprey boya. olan ıkı genç Bo>iklu>'d doğru, arkalarındd hır hekı,ı, koşuyorldr Bekçı genıjerı duvarlara ya/ı va/dıkları ıçın kovalamakta Aklımıza hetııcn, gunümuzde bınleıce yıl once mağaid duvarldrına resımleı v'/eıı ılkcl, adsı/ saıidtvıldi geliyor Acaba o zaman dd, duvaıldrd vızuılere aynı baskı ve yasaklar uygulaıııyur muvdu' Onu bı'enııyoru/, dnid o ılk sanalvilann cğilımını n,ıııJc ta^ııcasına, elınc geçırdığı her tıırlıı boydlı kalernle dıvan altlanna, koltuk atkalarına gıdcrck oda du varldrını resımleı, >ekılleı veya nc olduğunu driLak kendılerıııııı anlaydbıleicğı garıp ka ralamalarla doıı.ıtan yunıurcaklara, ana ba balarınııı goslerdıklerı lepkının, vıçeğı bur nıında graffıtıcı ıkı gentı kovalayan bek<,ınm kınden daha ho^görulu olduğunu soyleyemeyı/ Bızım gençler gıbı engellenmeden kovdlanmaddn ger<,ekleştırılmış duvar ydzıları, dunyanın en sansursu/ dılıyle konu^an, grat lıtıleı, dıle getırılemeyeıı duvguları, heyecan ları, ıstekleıı ve eıı oııcııılısı, kcsfedılmeını^ yeteneklerı ınsanlığa sıınacaklardır Graftıtıııın, ınsanlığın doğu^ııvla bırlıkte ortaya gktığı kabııl edılebılır llkçağlarda, ıl kel ınsanııı, mağard duvdrlarına >,ızdığı resım leı aslında grdtlıtının ılk örneklerıdırler Edkdt, bugunkü dnlamda ılk gıaffıtı, I O 79 yıIında, l'umpeı'dc bır dııvara ya/ılııu>tır "Solcınnıs buradavdı, her >eyı yapmaya kadir bın." Grdtfıtı, engellenemeyen büyuk atağını yuzyılımız ortalntında allını^lı yıllarda, hippı hdreketının oriava vıkıııasıyla yaptı Hıp pı akımını gıallıtıleımdc, " I o v e " , "Peace", " P o n e r to (hc people" (ıktıdar halkın olnıalı), <,okva rasılanan sloganlaıdandı Graffıtının beşığı sayılan New York'ta 1972 yılında, yenı bır moda akımıyla karşılaşıldı Tunı grdllılıcıler metroları, trenlerı boyamaya ba^ldmıştı Yönetımın gıaffıtıtılcrc kar^ı tdkındığı sert tavır, Brooklyn'de bır grdtfıtiLinın dövulerek oldıırulınesı bıle, duvar ya zıldnnın oranını dıı^uremedı Çoğunluğu 7en cı ve Portorıkolıı genı,leıden kurıılu çeteler, gecclerı metıoları boyuyor ve Subway arJ" (Metro sanatı) adı verılen yenı bır 'sanat' da lını ortaya ı,ıkarlıyorlardı Turkıye de graffıtının öncusunun kım olduğu kesın olarak bılınmıyor Kımılenne göre unlu Başkurt uzerınde duruyorlar Ama $u anda en bılınen gratfıtıcı ressam Bedrı Baykam Tosun bu ışın pırı sayılırken, kımılerı de gunumuzun dekoratör ve ressamı Acar Nevv York'ta 1972'den 1977'yc kadar, du varlarda rastlanan ısımlere, 1977'den sonra çeşıtlı resımler de eklenmeye başlandı Sanal çevrelerınde, gratfıtının, 1980 "popart sonrası" modern resım turu olduğu tezı tartışılıyordu Modern sanatın beşığı olan Nevv York'un Soho'sunda, an arda graffıtı sergılerı avılıyor ve bu etkınlıkler büyük ılgı topluyordu Bu sıralarda, artık Avrupa'da da, özcllıkle Paris'te, graffitıye karşı sıcak bır ılgı duyulınaya ba^ldnmıştı Parıs, Quarlicr Latin'dekı " L o f l " galerısınde sergıleı avılıyor, hatta " G r o u o l " muzayede salonunda, serı graltıtıler on bınlerce franga müşterı bulu Sokaktan galerilere yordu Ayrıca geçen yıl, yme Paris'te açılan Uluslararası Graffiti Muzesi (M I G), Paris'te duvar yazılarına verılen değerı ortaya koyat.dk nıtelıkte Bugün ulkemızde graffıtıyı, "ısımsızler" harıif, en belırgın bır şekılde, ressam Bedrı Baykam yapmakta Baykam'ın graffıtılerınde, bırçok benzerınden farklı olarak, bıçım sel göruntüden çok, ıletışım amacı goze varpıyor re "Cily Walls Incorparated" şırketı kuruldu Pıyasaya, magic marker (Sprey boya) ve kalın u^lu ıspırtolu kalemlerın çıkmasıyla, graffıtı lyıce yayılmaya başladı Eskılerıne oranla pahalı olan bu yenı malzemeler, kul lanınılarındd büyuk bır becerı gerektırmedık lerı ve tchlıke anında kolayca saklanabıldıklerı ıvın çok tutuluyorlar Merdlven altında graffiti Acaba Türkiye'de graffıtının öncüsü, bır çok yerde, özellıkle tuvaletlerde hızmeıımız de olan 'Tosun' mu, yoksa 1950'lı yıllarda, 'Pafini Sanaf Galerisi' adını verdığı, Galalasaray Lisesi berberı yanındakı merdıven altını karıkatur, resım ve şıırlerıyle donatan, o gunlenn ögrcncısı, günümüzun dekoratör vc ressamı Acar Başkurl nıu 1 Tabu kı graffıtının yayılmasında, teknık buluş ve gelışmelerın büyük etkısı oldu Amerıka'da graffıtı teknıklerını gelıştırmek üze 14 Ulkemızde, duvar yazılarına ılışkın kıtapldr yayımlanmış olmasına rağmen graffıtının Türkıye'dekı geçmışı ve gelışmesı, "hayatın ıçınden" gözlemlere dayamlarak araştırılmış değıl Bız de bu noktadan hareketle, bır "graffıtı yazarı" ıle konuşmak ıstedık Lıse öğrencısı olan Ç.K., yaklaşık bır senedır graffitıyle uğraşıyor Şımdı onunla bırlıkteyız ve kendısıııc soruyoruz. Ç.K. nasıl graffiti yapmaya ba^ladın, ••ana ne gibi bir zevk veriyor duvara yazı yazmak? 'İsimsiz' bir graffitici "Graffıtı yapmaya, yaklaşık bır sene ön ce, New York'ta çekılmış bazı graffıtı lotoğrafları gördükten sonra başladım Graffıtı, benım ıvın her şeyden önce bır de şarj olayı, bana kafamdakı tüın düşuncelerı unutturuyor, rahatlamamı sağlıyor Ç.K., senin graffilikrinde resimden çok sloganlara yer verildigini «oruyoru/. Bunun sebebi nedir? "Bence graffıtı, bıçımsel görüntüsünden çok, ıletışım amacıyla yapılmalı Graffıtılerımde yazılı sloganlara daha fa7İa yer verme nın nedenı budur " Pekl, graffidlerinde daha çok hangi solganlara yer veriyorsun? "Graffitılerımde, daha çok dınledığım melal grupların >arkı adlarına, bazı deyımlere, kısaca mctal sloganlara yer venyorum Kilroy', 'Love', 'Peace' gıbı bazı klasık slogan ları da zaman zaman kullanıyorum " Ç.K. hangi saatlerde çalışıyorsun, yalnız mı yoksa ekip çalışmasını mı tercih ediyorsun?