Katalog

Kovboyun geri dönüşü Cumhur CanbazoğL ahşi Balı'nın çılgın kovboyu Billy The Kid at iızerinde dorl nala beyaıperdeyi bir ııçtan diger uca katediyor. llem kendisi, hem de scyirci kadere dogrıı at surdugunii, kısa sıırc sonra olecegini biliyor." Defalarca sinemaya aktarılan Billy The Kid'in scruvenlerini işlcycn "Young Guns" adlı t'ilm bugunlerdc ABD'de büyuk gise hasılatı toplayaıak, son 20 yılda unutulmaya yüz tutan vvesternlcre ilginin tükenmediğıni müjdeliyor. Seksenli yıllarda insan azmanlarını kovboylara tercih eden Hollyvvood'un kaliteli senaryo bulamaması nedeniyle çok ihmal ettiği westernler "Young Guns" ile geri dönuyor. Yönetnıen Christopher Cain'in geçen yıl çektiği "Young Guns" (Genç Silahşörler), westernlerin geleceğını de bir anlamda, elınde tutuyor. Rodeolarda görduklerinden başka kovboyları pek tanınıayan, televizyonda 'yumuşak wes(ern' dizileri izleycıı ycni kıışağa, Vahşı Batı'yı anlatan "Young Guns" Anıerika'daki ilk ranndu kazanmış gibi goruluyor. Yakında ülkemizde de gösterime gırecek filmin Avrupa'da da tutulması halinde Hollywood'un Rambo ve benzerlerini kovup tozlu topraklı Batı'ya dönec»ği söyleniyor. "Genç yonctmenler .lohn Ford ve Howard Havvks'ın klasik anlatımlarından, Sam l'eckinpah ve Sergio Leone'nin modern yorumlarından etkilenip vvesterni becerehilecekler mi" sorusu kafaları kurcalarken, vvestern tutkunları kovboylarla hasret giderecekleıi gunlerı sabırsızlıkla beklıyorlar. Türkiye'de de vvestern hayranlarının sayısı bir hayli fazla... 196774 doneminde ulkemizde altın devirlerını yaşayan Hollywood ve spaghetti westernlerin yanında 30 kadar Yeşilçanı imzalı "Türk westerni"nin iyi hasılar yapması, bu ilgiyi kanıtlıyoı. Vahşi Batı neresi, Yeşileam neresi? Turk sinernasını bu kadar çok etkıleyen vvestern modasını sınema yazarı Agâh Ozgüç şöyle anlatıyor: "Hollywood palenlli western tiırü filınlerden, en çok tlalyan sineması ile Yesilçam etkilendi. Bi/de, 'kovboy filmleri' İtalya'dan iki yıl sonra 1967'de çekiltneye ba^landı. İlk örnekler komediweslern ugırlıklıydı. Gerçek aıılamdu ilk yerli western, 'Intikaın Fırdnası' adlı filmdi. 1974'e dek Cuney( Arkın, Karlal Tibcl, Ayhan l^ık, Fikrel Hakan, Yılınn/ Guney, Kadir İnanır gibi birçok ünlü oyuncu wes(ernlerde rol aldı." Sinema yazar ve larıhçisi Giovanni Scognamillo da Yeşılçam'ın vvestern macerası hakkında şunları söylüyor: "Giuliaııo Gemmalı ve Francu Nerolu spaghelli wes(ernlerin Türkiye'de çok sevildigini gureıt Ye$ilçam kolları sıvayıp kendi kovboy filmlerini çekmeye başladı. Bu türiın ilk filmi /afer Davuloğlu'nun yönetligi, Cuneyt Arkın'ın ba>rolunu oynadıgı Ringo Kid'di. Yerli vvcslernlerin bütçeleri çok dardı. Kirası pahalı oldugu için, yalnı^ ba^roldeki kovboy ata binerdi. 'Çifte Tabancalı Uamat' adlı filmde Öztiirk Serengil alsız bir Sonyirmiyılda unutulmayayüz tutan westernler yenidengündemde... "V kovboyu can|andırmı>tı. VV'esternler Ahmel Sert'in Taşlıtarla Pirinçlikoy'de kurdugu mini bir kovboy kasabaMnda çekilirdi. Weslernler arasında bir bolumu Cine Cillâda çckilen Küçiik Kovboy (C.Arkın, tlker tnanoglıı) gibi bir iki onemli yapım da vardı." Türk vvesternlerınden bazılarında rninı roller alıp senaryolarını da yazan Bulenl Oran ise, Yeşilçam yapımlarının, mahalle aıalarında kovboyculuk oynayarak büyuyen kıışağın ilgisini çektiğinı, vurdulukırdılı sahnelerdcn hoşlanan sokaktaki adama çok yakın filmler olduğunu belirtiyor: "Türkiye'de yabancı weslernler aşın ilgi gordu. Runların yerlileri çekilince halkın begenisi daha da arltı. Kuçuk film şirkefleri pa halı mekânlar i.slemeyen, dagda, bayırda çekilen bu lür yapıınlara egildiler. Yeşilçam'da 'Kovboy Ahıtıet' (Ahmel Serl) diye biri vardı. Bütun kovboy ınalzemeleri bu kişidın kiralanırdı." Geliıı >ımdı dc son yıllarda taklitçılıklen kurtulup kendı sınema dilini yaıatmaya çalışan Yeşilçam'ın yeni western*akımından na Muhteşem Yediler RANDOLPHSCOTT: Uzun boylu veyapılı biriydi. Hedefini şaşırmayan Scott, 3Q'luyıllann ilk modern kovboylarmdandı. Yıllarca ikinci sınıf westernlerde rol aldı. Sam Peckinpah, Scott 'ın değerini anlayıp tekrar atın sırtına çıkardı. Önemli filmleri: Mohikanların Sonuncusu, Teksaslılar, Celladın Düğiinü, Yalnız Süvari... JAMES STFJVARD: Utangaç, güçlü ve hayalci bir kovboydu. Westernlerde sakin, banşsever kovboyun gerektiğinde nasıl patladığını en iyi yansıtan oyuncuydu. Önemli filmleri: Baharda Hücum, Cheyenne Autumn, Bandolero... ALANLADD (19131964): Sarışın, son derece sağlıklı ve öldürürürken bile centilmen bir kovboydu. Birtek Shane rolii Muhteşem Yediler arasına girmesine yetti. 50'Uyıllann zayıfları koruyan, hak arayıcı kovboylarmdandı. JOHN WAYNE (19071979): Kısa CLlNTEASnVOOD (1930) : Sırtında pançosu ve ağzında sigarasıyla tanındı. Sergio Leone 'nin spaghettiv/esternlerinin baş oyuncusuydu. fVesternlerin son silik silahşörii Clint, her an geriye dönüp, Batının bozkırlarında, çöllerinde at koşturabilir. GARYCOOPER (19011961): Yalnız ve melankolikti. VahşiBatı'nın zorlu yaşamından yorulmuştu. Hiçbir zaman ilah olmak istemeyen Cooper nişancılığına ve kusursuzluğuna rağmen Batının en sıkıcı kovboyu idi. HFNRY FONDA (19051982): "Kanun Harici' 'nde aamasız şerif, ' 'Fort Apache' 'tafanatik general, '' Warlock' 'ta yorgun ve filozof silahşbrdü. Fonda, westernlerin hem iyi, hem kötü kovboy u idi. bir siire "karavana" attıktan sonra keskin nişancı oldu. Yakışıkhlığı ve "iriliğiyle" Vahşi Batı'nın efsanevi kovboyu oldu. Çoğunluğunu John Ford ve Howard Hawks'ın vönettiği 153 film çevirdi. 12