Katalog

lına kadar Odessa'da yaşayan Berggren Boğaz ve Marmara Denizi yoluyla Marsilya'ya giderken, gemi İstanbul'da bozulmuştu. Bu sırada Berggren, kenti tanıma fırsatını buldu ve burada kalmaya karar verdi. Orient Express'in fotoğrafları 1870 Beyoğlu buyuk yangınından sonra "Pera" konsolosluk binaları ve büyük dükkânlarla donanmıştı. Berggren de "Büyük Pe, ra Caddesi"nde, 414 numarada ilk fotoğraf stüdyasunu açtı. Bu arada kendisinden 19 yaş küçuk olan Amalia Manopulos ile evlendi. Zengin ve tutucu bir aileden gelen Amalia, Berggren ile evlenebilmek için dinini ve ailesini yadsımak zorunda kaldı... Bu evlilikten Berggren'in, Caroline, Virginie ve Gustave adlı Uç çocuğu oldu. 1880 yılında Berggren hastalandığında, doktorlar ülkesine dönmesini istediler. "Orient Express"in açılış törenini görüntüledikten sonra, haziran 1883'te trenle Stokholm'e döndü. Tıim akrabaları ölmüş, yalnız kızkardeşinin kızı Hilda Ullin'i bulabilmişti Berggren... Uzun bir dönem."dışarıda" bulunduğu için ailesi tarafından "efsane" diye çağnlan "Guillaume dayı" kendisiyle beraber İstanbul'a gelmcsini isteyince, Hilda hiç duraksamadan teklifi kabul etti. Hilda bir aylığına geldiği tstanbul'da 40 yılını geçirecekti... Kararh tavrıyla stüdyonun nıali ve ticari işlerini üstlendi. Birçok hayranı olduğu halde yaşamındaki tek erkek, her şeyini paylaştığı dayısı oldu. Hatta, aralarında, aile Uyeierini şaşırtan ilginç bir aşk da gelişti... ~ ratorluk görevlilerinin fotoğraflarının çekilmesini istiyordu ve bu işi de Berggren üstlendi. Bu arada, pek az fotoğrafçının başarabileceği bir işi, lstanbul'un liman ycrleşim bölgelerinin yapılarını, Oolmabahçe ve Beylerbeyi saraylarının iç ve dış mekânlarını görüntulemeyi de o başardı. Herggren'in bu başarılarında, Osmanlı ordusunda subay olan kayınbiraderinin de önemli bir payı vardı elbette... Osmanlı ordusunun lsveç'ten satın aldığı ilk denizaltıları Haliç'te görüntülcyen dc Berggren'den ba.şkası olamazdı tabi*! Berggren, 1888 yılında, Von der Goltz Paşa ile yeni kurulmuş olan Bağdat demiryolu ile Anadolu'ya gittiğinde, demiryolunu görüntülerken, değişik açılı objektifler kullanmasını bilmiş ve arka planları da ustalıkla çekmişti. Anadolu'dan getirdiği fotoğraflar arasında, Frigya mezarları da yeı alıyordu. Savaş yıllarının yoksulluğunda 1900'lerin başında, artık fotoğrafta yeni bir devir açılıyor ve lstanbuPa da yansıyordu bu olay! Osmanlı'nın başkcntine gelen gezginler, manzara görüntülerine eskisi kadar rağbet göstermiyor, kendi fotoğraflarını da kcndileri çekiyorlardı. Berggren gibi Pera fotoğrafçıları da bu Avrupalı gezginlerin negatitlerini banyo edip basmakla yetinir olmuşlardı nercdcysc... Berggren'in studyosunda, durum pek de iyiye gitmiyordu. Mali vaziyeti düzeltmek için Hilda Ullin, dayısının fotoğraflarını Avrupa'nın büyük dergilerine yolluyor, ama pek doyurucu sonuçlar da elde edemiyordu. Bu yıllarda, Berggren'in stüdyosu, Asmalımesul'teki 9 numaraya taşındı. Birinci Dunya Savaşı yılları gelip çatmıştı ve artık Pera, eski Pera değildi. Berggren dc 70 yaşını geçmişti; Hilda, Isveç Elçiliği'ndc çalışmaktaydı. Savaş yıllarının yokluk gunlerinde, Berggren cam negatiflerini canıcılara, seralarda kullanılmak üzere bahçıvanlara satmaya başladı. Alman Elçilıgı'nden biı görevli nuıdahale etmeseydi, şimdilcrde biı kısmı Arkeoloji Müzesi'nde bulunan Berggren negatifleri de yok olup gidecekti. Tıpkı bugün Feriköy'deki Proteslan Mezarlıgı'nda. cpey arayıp ortaya çıkarmaya çalıştığımız ama bir türlü kendini göstemıeyen Berggren' in mezarı gibi... • istanbul'u semt semt, sokak sokak dolaşırdı Berggrerv Bir zamanlar Bozdoflan kemerı. rada idi. Stüdyonun penceresi, ana caddeyc bakıyordu. Bugün de olduğu gibi karşısında Katolik Sanla Maria Draperi Kilisesi vardı. Stüdyo oldukça stratejik bir yerde idi. Stüdyonun yanında, büyük oteller vardı ve buralarda kalan kişiler, kendilcrine verilen rehber kitaplardan, stüdyoyu kolaylıkla buluyorlardı. Berggren veonun gibi fotoğrafçılar, önemli bir ihtiyacı karşılıyor, gezdikleri yerlerin fotoğraflarını isteyen Avrupahların taleplerini ve uzak yerleri asla göremeyecek olan orta halli ailelere ulaşacak olan kartpostallan hedefleyen bir fotoğrafçıhk sürdürüyordu. Koleksiyonunda Boğaz'ın ve kıyılarının görüntüleri, eski başkent Bursa'mn fotoğrafları vardı. O yıllarda, ulkede birçok yabancı fotoğrafçı olmasına rağmen, elçilikler Berggren'i destekliyordu. Berggren ayrıca, Alman diplomatlarla ilişkisini deepey geliştirdi. Bu sayede, Bagdal Demiryotu hattının fotoğraflarını çekme işini de daha o günlerde Rarantilemiş oldu. Abdülaziz döneminde olduğu gibi, Abdül»hamit de 1876 yılında imparatorluk topraklarının fotoğraflarının çekilmesini arzu ediyordu. Hatta kcndibi de bir fotoğraf makinesi edinmiş ve saray içinde gorüntuler elde etmeye çalışmıştı. Ayrıca, öldürülme korkusu içinde yaşayan Abdülhamit, Anadolu'daki impa 'Abdullah Kardeşler'Saray'da lslam dini, fotoğrafçılığı yasaklamıştı. Fakat 1860 yıllarında bu düşüncelerde bir liberalleşme görüldü. 1861 yılında tahta geçen Abdiilaziz bazı yasakları kaldırdı ve Ermeni "Abdullah Kardesler"i saraya resmi fotoğrafçı olarak seçti. Pek çok alanda olduğu gibi fotoğrafçılık alanında da yeni teknik ve sanatsal gelişmeler oluyordu. Berggren de "Bogazın en saygın manzara fotografçısı" olarak, Viyana'daki fotoğraf çevrelerinden bilgi almaktaydı. Berggren'in fotoğraf stüdyosu, Beyoğlu'nda, Derviş Sokafeı'nın köşesinde, 414 numa MUSTAFA UYSAL deli olmak içten değil adlı kasetini CİMEN Plakaururlasunar Ünlü şaiıierimiz Nazım Hikmet, Ümrt Yaşar Oğuzcan, Atilla İlhan, Nevzat Çelik, Ülkü Tamer, Özdemir Asaf, Ataol Behramoğlu, Gülten Akın, Ruhi Suve Ömer Hayyam'ın değerli şiirlerini besteledi vesizler için dilegetirdi I EKONOMİ VEI POLİTİKADAİ A YL D E R G il Birlik için ne dediler? Sadun Aren Çağdaş Marksist kimlik U Kenan Somer Büyük yasal proje D Vedat Pekol Bundan sonraküerin zemini D Nall Satlıgan Hem olumlu hem şaşırtıcı ü Barış guçlerine selam! Mahmut DlkercUm l ! Sağ ıdeolojinın bombardımanı Tevilk Çavdar D CGT Genel Sekreteri ile söyleşi Kenan öztürk U Ağacın gözyaşı Saffet Uygur D Kadınlara dıkkat Erdal Atabek n Enternasyonalizmin yeni boyutları Celal Kanat I ' Yurttaşlık hakkı (Jültokln Ğaıloğlu U Bir haber, bir insan Gönül Dlnçer L. Emekçı alternatıfı Çağatay Anadol D Yasal parti, yasallaşma Ahmet Kaçmaz f , Johnny'nin cehaleti Oül Çakır r Doçent eşit başçavuş Tahir Hatlpoğlu n Aurora'nın yeni rotası Oencay Gürtoy 1 J Yapı şirketinden Mobıl gezısıne Kenan Orçun U Eğıtım şürasının ardından Saml Kırkağaçlı ' Tanhsel mirasımız Muzattor Sencer 11 Açık mektup Ünal Doğan U Aslolan iyi yarışmak Sabahatiln Kerlm D Ayın konusu: 12 Eylül Yalçın Yusufoğlu, Arslan Başer Kafaoğlu, Yakup Kepenek, Gül Çakır, Tomrls Uyar, Hallm Togan, Aziz Nesln EYLÜL'88 ÇIKTI