Katalog

Wim Wenders'in fotoğraflarıyla ABD'ye bir bakış Uygarlık "Vahşi Batı"dan iki kez geçti ParisTexas filminin yönetmeni Wim Wenders Amerika'nın batısına yaptığı yolculuktan önce uygarlığın çok şeyi değiştirdiğini düşünüyordu. Oysa 19. yüzyılın sonu ve 1930'lu yıllarda iki kez batıya uğrayan uygarlık, gerisinde bozuk yollar, yıkık benzin istasyonları, kırık neonlar ve yıpranmış işaretler bırakmıştı. nlu Alman sinema yönetmeni VVim Wenders'in''ParisTexas" filmine ba^lamadan önce Amerika'nın batısında yapıığı \olculukta çektiği 62 fotoğraf bugunlerde Milano'da sergileniyor. NVenders'in objektifine yakalanan yıpıanmış panolar, silik afişleı ve zorlukla ayakıa duran binalar batmakta olan uygarlığın son izlerini şiiısel senaryo ile film karelerine taşı\orlar. Wım Wenders (1945 doğumlu) sergi kataloğunda "West"le arasındaki son derece "berrak" olan görsel ilişkiyi şöyle anlatıyor: U • Fotoğruflarınızla gerçeği tüm çıplaklığıyla gosterebilmek amacıyla kışısel hırıktmimzi bır tarafa bırakıp gorunıuyü yakalamakla yetinıyorsıınuz. Somıçta nesne ile arumzdu ortak bir yalnızlık oluşuyor... • Yalnızlık ile fotoğrafı birleştiren gizli bir bağın varlığına inanıyoruın. Ancak yalnız kalmdığında goruntunun gercek boyutunun yakalanabıleccğını savunuyorum. Sanat yapma endışesine kapılmadan salt goruntuyü fotoğraflanıak yeterli. Yalnızlık ozgun fotoğraf çekcbılmek icin cok onemli bir oğe. Yalnız değılseniz foloğraflaıınız farklılık gösterir. Başka insanlaıın yanında fotoğraf çekme gereksimmını cok seyıek duyrnuşumduı. Bu nedcnlc Amerika'nın baıısındaki yolculuğuma da yalnız çıktım. Sabah uyanır uyanmaz " M a u y e Doğru" yol almaya başlıyordum. tnanır mısınız, bu geziler sırasında hiç ınuzik dinlcmedim. Görmek ve fotoğraflamak ibteğiyle yanıp tutuşuyordum. • "ParısTexas"ın montajı sırasında yaplıgınız bir söyleşide en az bir, iki kez görmediğihız rnekânı Jllme ulmaktun korkiuğunuzu, ancak ikinci kez aynı yere döndüğünuzde nesnelere turist gözüyle yaklaşmaktan kiirtulamadıgımzı ve gerçekten uzaklaşmaktarı duyduğunuz rahatsızlığı anlatmıştıtuz. Fotoğraf ile ilk kez karşılaştığtntz bir görüntünün özgunluğunü yakalayacağınıza Fotoğraf tutkunu yonetmen VVim VVenders'ın fotoğraf sergisınden bır örrtek: "Las Vegas adında küçük bır kasaba / New Mexıco." • Şüphesiz. Fotoğraf nesneyi gorduğunuz anda film karesine aktaı ma olanağı tanıyor. Nesnenin göruntusu uzerinde oynanmaya başlanınca özgunluk yok oluyor. Her gun yaşadığınız mekânların doğal fotoğraflarını çekmek zordur. Bildiğiniz ve sizde güven ya inamyor musunuz? AK ratan mekânlarda fotoğraf makinesi ile beyniniz arasında yapay bir ilişki başlar. •Siz nasıl fotoğraf çekiyorsunuz? Duruyorsunuz, görüntüyü beğeniyorsunuz ve doğru anı yakalamak amacıyla ava mı çıkıyorsunuz? • Bir yere ulaşınca fotoğraf çekmeden önce garip bir huzursuzluk duyarım. Ashnda çcvrenizde sizc ipuçları sunan ışık. ve atmosfer vardır. Fotoğranarım genel olarak köylerın, şehirlcrin, yolların "plastik özellik"lcrinden doğarlar. Bu özellikler fotoğraflanacak noktaların saptanmasına yardımcı olurlar. Batı'daki yolculuğumda gördüğum yüzeyler uygarlığın bu bölgeden gitmeye hazırlandığını haber veriyorlardı. Isimler, yazılar, yön levhaları, sinema afişleri, ilanlar tahrip olmuşlardı. Fotoğraf makinemi varlıklarını yitirmeye yüz tutan nesneleri kalıcı kılmak amacıyla kullandım. Fılmlcrimdc de yok olacaklarına inandığım mekânlarda çalışıyorum. örneğin "Dcr Amcrikanishe Freund"da (Amerikalı Arkadaşım) yıkım planına alınmi!> bir bölgede çekım yapmıştık. •Sozlehnizden fotoğrafı varlıklartn kâğıt uzerinde yaşatnlarını sürdürmelerini sağlamak amacıyla kullandığınız anlaşılıyor... • Evet, fotoğrafımın ardında değerleri görüntu ile yakalamak, incelemek ve korumak yatıyor. Filıne göre fotoğrafın "Yaşamın Sonu" ile daha gcrçckçi bir ilişkisi var. Nicholas Ray'in öğrencilerıne söylediği gibi son derece basit hareketleri bile son kez yapıyormuş endişesi ve heyecanıyla yaşamak gerekiyor. Ben de fotoğraf çekerken surekli karşımdaki nesneleri son kez görüyormuşum duygusuna kapılıyorum, "Yaşamın Sonu"nu yakalamaya çabalıyorum. •Sizce Batı eski "vahşi" tjaline mi dönüyor? • Batı vahsiliğindcn hiç uzaklaşmamış ki. Küçükkcn Batı'yı westernlerle ve Karl May'ın kitaplarıyla tanımıştım. Yolculuğumdan önce uygarlığın Batı'da çok şeyi değiştirdiğini düşunuyordum. Ancak yanılmışım. Uygarlık 19. yüzyılın sonunda bir kez trenle Batı'dan geçmiş, ikinci kez 30'lu yıllarda otomobille gelmiş. Yollar, benzin istasyonları, moteller yapılmış. Şimdi bu "Yol Uygarlıgı"ndan geriye kırık neonlar, yıpranmış işaretler kalmış. lnsanlar gunümüzde Nevv York'tan Los Angeles'agiderken karayolunu kullanmıyorlar. Tren isc çoktan unutulmuş durumda. Sanırım uygarlık Batı'da kısa bir mola verdikten sonra yoluna devam etmiş. lzleri sıcaklık, yağmur ve guneş tarafından hızla kemirilmiş. Doğa uygarlığın kalıntılarını örtmeye devam ediyor. Batı doğal elbisesini giymeye hazırlanırken uygarlığın son nefesini görüntüye aktarmaktan başka çarc kalmıyor. D Wım VVenders'ın "Sıcak llkbaharlar" (New Mexico) adlı fotoğrafı Derleyen: Cumhur Canbazoğlu